Лёгкая атлетыка

Марафонскі бягун. Крыніца: Детская энциклопедия, Т.7

Бягун на старце. Бронзавая статуэтка. 480–470 гг. да н. э. Крыніца: https://megabook.ru

Бягун у даліхосе. Роспіс панафінейскай амфары. 333 г. да н. э. Крыніца: https://megabook.ru

Роспісы на панафінейскіх амфарах. Крыніца: https://www.rienasemettre.fr

Стартавыя вароты. Крыніца: http://interesnik.net

Спартсмены трэніруюцца для ўдзелу ў Алімпіядзе 1896 г. Крыніца: https://nogibogi.com

Томас Берк на 100-метроўцы. Крыніца: https://sverigesradio.se

Томас Берк. Крыніца: http://og-eua.blogspot.com

Старт на 100 м: Томас Берк – другі злева. Крыніца: http://sportwiki.to

Арчы Хан з кубкам. Крыніца: https://rusatletik.ru

Усэйн Болт. Крыніца: https://sporter.md

Усэйн Болт. Крыніца: https://olympic.ca

Усэйн Болт. Крыніца: http://keeprun.ru

Памятнік Фані Бланкерс-Кун у Ратэрдаме. Крыніца: http://athletics-sport.info

Фані Бланкерс-Кун. Крыніца: https://www.peoplelife.ru

Флорэнс Грыфіт-Джойнер устанавіла дзеючыя рэкорды свету ў бегу на 100 м і 200 м. Крыніца: https://nogibogi.com

Уладзіслаў Сапея, рэкардсмен Беларусі. Крыніца: http://athletics-sport.info

Уладзіслаў Сапея – уладальнік Кубка Еўропы. Крыніца: http://sprinterol.blogspot.com

У.Сапея, Л.Гейштар, Гольц, Харытонаў, Саўчанка. 1968 г. Крыніца: http://physcult.gsu.by

Марыя Іткіна – лепшая спартсменка БССР у 1959 г. Крыніца: https://delaemvmeste.by

Марыя Іткіна – лепшая спартсменка БССР у 1961 г. Крыніца: https://delaemvmeste.by

Юлія Несцярэнка. Крыніца: https://www.pressball.by

Гісторыя ўзнікнення і развіццё бар’ернага бегу ў свеце

У 1896 г. упершыню адбыўся алімпійскі дэбют у бар’ерным бегу на дыстанцыі 110 м для мужчын. У 1900 г. у праграму II Алімпійскіх гульняў была ўключана новая дысцыпліна: дыстанцыя 400 ярдаў з 12 бар’ерамі, развіццю і папулярызацыі якой спрыялі спартсмены ЗША.

На Алімпіядзе ў Парыжы выпускнікі Пенсільванскага ўніверсітэта Джон Уолтар Цьюксберы і Элвін Крэнцлайн разам заваявалі 9 медалёў.

Джон Цьюксберы ўстанавіў рэкорд, які нікому з цяперашніх спартсменаў так і не скарыўся. Лёгкаатлет з ЗША стаў двухразовым чэмпіёнам (200 м і 400 м з/б) і трохразовым прызёрам (60 м, 100 м і 200 м з/б) летніх Алімпійскіх гульняў 1900 г.

Элвіна Крэнцлайна спартыўныя спецыялісты лічаць заснавальнікам тэхнікі бар’ернага бегу. Алімпійскі чэмпіён 1900 г. у бегу на 120 ярдаў не пераскокваў праз бар’еры, а дэманстраваў новую тэхніку “пераступанне праз іх”. Ён – адзіны лёгкаатлет, які заваяваў у індывідуальных дысцыплінах на адных гульнях 4 залатыя медалі.

Пачынаючы з 1902 г. выкарыстоўваецца новы палегчаны Т-падобны бар’ер.

У сувязі з тым, што спартсмен для найхутчэйшага фінішу на дыстанцыі збіваў бар’еры і пры гэтым не звяртаў увагі на тэхніку бегу, у правілы спаборніцтваў была ўнесена папраўка аб дыскваліфікацыі ўдзельніка за збой трох бар’ераў.

Далейшае паляпшэнне тэхнікі належыць пераможцу IV Алімпійскіх гульняў 1908 г. у Лондане на дыстанцыі 110 м – амерыканцу Форэсту Кастэру Смітсану. Затрыманы вынас штуршковай нагі даў магчымасць выкарыстоўваць спрынтарскія здольнасці бар’ерыста ў большай меры і паказаць выбітны для таго часу вынік – 15,0 секунд (першы афіцыйны сусветны рэкорд). Больш за 50 гадоў ніхто з найвялікшых спартсменаў не мог абнавіць гэта дасягненне.

У 1935 г. бар’еры, якія маюць форму перакуленай літары “Т”, замянілі бар’ерамі тыпу літары “L” з уцяжаранай асновай. Калі ў папярэднія гады спартсмены падалі пры пераадоленні бар’ера (іх цяжка было збіць), то прадстаўленая форма канструкцыі дазволіла нашмат знізіць траўматызм лёгкаатлета ў момант падзення бар’ера.

У 1953 г. на дыстанцыі 400 м з/б савецкі спартсмен Юрый Літуеў устанаўлівае сусветны рэкорд – 50,4 секунды, які пратрымаўся 4 гады. Ён першым з бар’ерыстаў прыйшоў да высновы, што ключ да поспеху на гэтай дыстанцыі – ва ўменні прабягаць адлегласць паміж бар’ерамі ў 13 крокаў.

На XXI летніх Алімпійскіх гульнях у Манрэалі ў 1976 г. француз Гі Дру на дыстанцыі 110 м перамог з новым сусветным рэкордам (13,3 секунды). Ён стаў першым еўрапейскім лёгкаатлетам, які перапыніў шматгадовую (з 1928 г.) перавагу амерыканскіх спартсменаў.

Да 1966 г. вынікі на ўсіх спаборніцтвах вымяраліся ручнымі секундамерамі, дакладнасць якіх складала адну дзясятую долю секунды. Затым еўрапейскія рэкорды (з 1966 г.) і сусветныя дасягненні (з 1975 г.) пачалі фіксавацца электронным секундамерам з дакладнасцю да адной сотай.

У 1993 г. рэкорд свету на спрынтарскай дыстанцыі з бар’ерамі вяртаецца ў Англію: яго ўстанаўлівае К. Джэксан, паказваючы вынік 12,91 секунды.

У Барселоне на Алімпійскіх гульнях (1992) амерыканец Кевін Кёртыс Янг устанавіў новыя алімпійскі і сусветны рэкорды на дыстанцыі 400 м з/б з фантастычным часам – 46,78 секунды. На працягу апошніх 26 гадоў так у нікога і не атрымліваецца перасягнуць сусветны рэкорд Янга.

Бар’ерны бег для жанчын упершыню быў уключаны ў праграму X Алімпійскіх гульняў, якія адбыліся ў 1932 г. у Лос-Анджэлесе. На дыстанцыі 80 м з/б першай алімпійскай чэмпіёнкай з вынікам 11,7 секунды. стала Мілдрэд Эла “Бэйб” Дыдрыксан (Захарыяс) з ЗША.

У 1968 г. Міжнародная асацыяцыя лёгкаатлетычных федэрацый прыняла рашэнне аб замене дыстанцыі 80 м у бар’ерным бегу для жанчын на новую – 100 м з/б, таму апошняй рэкардсменкай на гэтай кароткай дыстанцыі лічыцца савецкая бар’ерыстка Вера Корсакава, якая паказала вынік 10,2 секунды.

У 1928 г. праводзілася I Усесаюзная спартакіяда СССР – найбуйнейшае комплекснае спаборніцтва, якое адыграла вялікую ролю ў папулярызацыі новых лёгкаатлетычных дысцыплін, у тым ліку і бар’ернага бегу. У сілу гэтага было вырашана рыхтаваць беларускіх спартсменаў у гэтым відзе спорту. Такім чынам, у Беларусі бар’ерны бег пачаў развівацца з 1930-х гг.

Цімафей Лунёў – галоўная зорка беларускага спорту першых пасляваенных гадоў. У 1944 г. яго заўважыў і стаў трэніраваць выдатны трэнер Барыс Барысавіч Левінсон. На працягу шасці гадоў (1947–1953) таленавіты бар’ерыст быў пераможцам на дыстанцыі 200 м сярод савецкіх скараходаў. Ён дзевяць разоў абнаўляў дасягненні СССР, біў рэкорд Еўропы. Выступаючы на сусветных студэнцкіх гульнях у Будапешце ў 1953 г., стаў бронзавым прызёрам на дыстанцыях 110 м і 200 м з/б.

Легендарны спартсмен неаднаразова станавіўся чэмпіёнам Савецкага Саюза ва ўсіх трох бегавых дысцыплінах з бар’ерамі (1947 г. – 200 м; 1948 г. – 110 м, 200 м і 400 м; 1949 г. – 200 м і 400 м; 1951 г. – 200 м). Цімафей Лунёў двойчы на працягу 1948 г. паляпшаў рэкорд БССР у бегу на 110 м з/б (15,8 секунды і 14,7 секунды).

Анатоль Юлін, яшчэ адзін вучань Барыса Барысавіча Левінсона, працягнуў слаўныя традыцыі беларускіх бар’ерыстаў. На Алімпійскіх гульнях 1952 г. заняў 4-е месца. На чэмпіянаце Еўропы 1954 г. у Бёрне ён становіцца ўладальнікам залатой узнагароды і з вынікам 50,5 секунды (не дацягнуў да сусветнага рэкорду ўсяго 0,1 секунды) узначальвае дзясятку лепшых лёгкаатлетаў свету ў бегу на 400 м з/б. У складзе зборнай каманды СССР удзельнічаў на Алімпіядзе-1956 і чэмпіянаце Еўропы 1958 г.

У 1960 г. Віктар Баліхін з Брэста ў бегу на 110 м з/б даводзіць рэкорд рэспублікі да 13,7 секунды. У 1967 г. ён становіцца чэмпіёнам Савецкага Саюза, сенсацыйна выйграўшы забег у дзесяціразовага чэмпіёна СССР Анатоля Міхайлава.

У 70-х гг. адным з лепшых бар’ерыстаў свету быў ураджэнец Гомеля Яўген Гаўрыленка. Ён таксама паспяхова выступаў на спартыўных спаборніцтвах. Адораны спартсмен – неаднаразовы чэмпіён СССР (1972, 1974, 1975, 1976); бронзавы прызёр Алімпійскіх гульняў (1976, Манрэаль) і чэмпіянату Еўропы (1974, Рым); чэмпіён Спартакіяды народаў СССР (1975).

Затым эстафету рэкордаў на кароткай дыстанцыі падхоплівае бар’ерыст Віктар Мікалаевіч Мяснікоў – чэмпіён СССР сярод юніёраў, удзельнік ХХ і фіналіст XXI Алімпійскіх гульняў, чэмпіён і сярэбраны прызёр Еўропы ў закрытых памяшканнях, чэмпіён VI Спартакіяды народаў СССР, пераможца матчу СССР – ЗША, дзесяціразовы чэмпіён СССР, пяціразовы рэкардсмен СССР.

Высокіх спартыўных вынікаў дасягнуў Аляксандр Васільеў – пераможца спаборніцтваў “Дружба-84” у бегу на 400 м з/б. У 1985 г. вучань Анатоля Юліна устанавіў новы рэкорд БССР і СССР з бліскучым вынікам – 47,92 секунды.

Поспехі беларускіх спартсменак у бегу на 80 м з/б менш значныя. З 1968 г. для паляпшэння вынікаў у бар’ерным бегу для жанчын уводзіцца новая дыстанцыя – 100 м, на якой Т. Пагарэлава ўстанаўлівае першы рэкорд (13,9 секунды).

З 1985 па 1990 г. неаднаразова паляпшала рэкорд краіны ў бегу на 100 м з/б студэнтка БДСГА Лідзія Акола-Кулак (Юркова). У 1989 г. яна заваявала сярэбраны медаль на Сусветнай універсіядзе ў Заграбе, бронзавы медаль чэмпіяната Еўропы, стала чэмпіёнкай СССР.

Таццяна Курачкіна, яшчэ адна падапечная Анатоля Юліна, у 1988 г. дасягнула паспяховых вынікаў: стала сярэбраным прызёрам чэмпіянату СССР у бегу на 400 м з/б (55,37 секунды). За сваю спартыўную кар’еру была фіналісткай Алімпійскіх гульняў, удзельніцай чэмпіянатаў свету, неаднаразовым прызёрам Кубкаў Еўропы на сваёй кароннай дыстанцыі.

У 1988 г. у эліту бар’ерыстак сусветнага класа ўварвалася Таццяна Лядоўская – трохразовая чэмпіёнка юнацкага першынства СССР і сярэбраны прызёр Сусветнай універсіяды ў Заграбе (1987).

Сваімі выбітнымі спартыўнымі вынікамі пад кіраўніцтвам Анатоля Бадуева, пазней прызнанага лепшым трэнерам Еўропы па лёгкай атлетыцы, наша бягуха пацвердзіла статус спартсменкі экстра-класа.

Адной з самых памятных падзей XXIV Алімпіяды ў Сеуле (1988) атрымаўся фінальны забег жаночай эстафеты 4 х 400 м, дзе відавочным прэтэндэнтам на перамогу была зборная ЗША. На першым этапе ад зборнай СССР бегла Таццяна Лядоўская. Выбітная беларуская спартсменка лічылася не толькі мацнейшай у бар’ерным бегу, але і адной з лепшых у Савецкім Саюзе ў гладкім бегу на 400 м. Гэты фінал завяршыўся для савецкіх дзяўчат чэмпіёнскім тытулам і новым сусветным рэкордам, перасягнуць які да гэтага часу нікому не ўдалося, – 3 мін. 15,17 секунды.

У Паўднёвай Карэі яна стала сярэбраным прызёрам той жа Алімпіяды ў бегу на 400 м з/б. Фотафініш вызначыў мікраскапічную перавагу саперніцы ў адну сотую секунды, і залаты медаль дастаўся ёй.

У наступныя гады легендарная бягуха працягнула папаўняць спіс спартыўных дасягненняў у дзвюх бегавых дысцыплінах: у 1988–1990 гг. станавілася чэмпіёнкай СССР у бегу на 400 м з/б, у 1989 – сярэбраным прызёрам Кубка свету, у 1990 г. – чэмпіёнкай Еўропы і сярэбраным прызёрам у эстафеце 4 x 400 м. У 1991 г. на чэмпіянаце свету ў Токіа яна зноў бліскуча выступіла, двойчы падняўшыся на верхнюю прыступку п’едэстала: у эстафеце 4 x 400 м і ў бегу на 400 м з/б з новым сусветным дасягненнем 53,11 секунды.

За выдатныя поспехі заслужаны майстар спорту СССР Таццяна Лядоўская ўзнагароджана ордэнам Пашаны.

У 1991 г. Беларуская федэрацыя лёгкай атлетыкі (БФЛА) увайшла ў склад Міжнароднай аматарскай лёгкаатлетычнай федэрацыі (International Amateur Athletics Federation).

22 сакавіка 1991 г. створаны Нацыянальны алімпійскі камітэт Рэспублікі Беларусь (НАК РБ).

У сакавіку 1991 г. БФЛА была прынята ў Міжнародную асацыяцыю лёгкаатлетычных федэрацый (International Association of Athletics Federations) у якасці незалежнай і самастойнай федэрацыі.

З 1993 г. беларуская зборная на афіцыйных міжнародных спаборніцтвах выступае незалежнай камандай.

Аліна Талай – адна з самых таленавітых спартсменак Беларусі на сучасным этапе. На працягу васьмі гадоў была выхаванкай аршанскага трэнера Аляксандра Гуціна. Незвычайна адораная дзяўчына пастаянна перамагала ў рэспубліканскіх спаборніцтвах па бар’ерным юнацкім спрынце.

У 2008 г. на чэмпіянаце свету па лёгкай атлетыцы сярод юніёраў у Быдгашчы (Польшча) Аліна Талай паказала ў фінале вынік 13,31 секунды. У 2009 г. юная лёгкаатлетка стала бронзавым прызёрам на маладзёжным (U-23) чэмпіянаце Еўропы ў Каўнасе (Літва), прабегшы дыстанцыю з часам 13,30 секунды.

З 2010 г. Аліна Талай уваходзіць у лёгкаатлетычную зборную краіны. У 2011 г. на Сусветных ваенна-спартыўных гульнях яна перамагае на дыстанцыі 100 м з/б, а таксама зноў прымае ўдзел у маладзёжным (U-23) чэмпіянаце Еўропы па лёгкай атлетыцы ў чэшскай Астраве і заваёўвае свой першы залаты медаль у прафесійнай спартыўнай кар’еры.

У 2012 г. беларуская бягуха двойчы падымаецца на п’едэстал. Спачатку яна займае 3-е месца ў Стамбуле (Турцыя) на зімовым чэмпіянаце свету па лёгкай атлетыцы ў памяшканні на дыстанцыі 60 м з/б, а затым становіцца віцэ-чэмпіёнкай Еўропы ў Хельсінкі (Фінляндыя) на дыстанцыі 100 м з/б. Будучы дэбютанткай Алімпійскіх гульняў у Лондане (2012), наша спартсменка змагла прабіцца ў паўфінал. У 2013 г. Аліна Талай заваявала сярэбраны медаль на Сусветнай летняй універсіядзе (Казань), а ў Гётэборгу (Швецыя) на першынстве Старога Свету ў закрытых памяшканнях стала віцэ-чэмпіёнкай з нацыянальным рэкордам (60 м з/б – 7,94 секунды).

Паспяховым у кар’еры спартсменкі быў і 2015 г.: спачатку ў Празе яна выйграла чэмпіянат Еўропы па лёгкай атлетыцы ў памяшканні з нацыянальным рэкордам (60 м з/б – 7,85 секунды). Папярэдні рэкорд належаў Лідзіі Юрковай (7,86 секунды) і пратрымаўся на працягу 25 гадоў. Затым стала бронзавым прызёрам на сусветным першынстве ў Пекіне (Кітай), ізноў абнавіўшы рэкорд краіны (100 м з/б – 12,66 секунды).

Падчас міжнароднага турніру ў Рэгенсбургу (Германія) у 2016 г. Аліна Талай устанавіла новы рэкорд Беларусі ў бар’ерным бегу (100 м з/б – 12,63 секунды). Гэты рэкорд стаў для спартсменкі велізарным поспехам. Характэрна, што папярэдняе дасягненне не абнаўлялася з 1990 г. У гэтым жа годзе беларуска заваёўвае сярэбраны медаль на чэмпіянаце Еўропы ў Амстэрдаме (Нідэрланды). Таксама Аліна Талай удзельнічае ў Алімпійскіх гульнях у Рыа-дэ-Жанейра.

У 2017 г. на XXXIV чэмпіянаце Еўропы па лёгкай атлетыцы ў памяшканні, які праходзіў у Бялградзе (Сербія), Аліна зноў змагла стаць віцэ-чэмпіёнкай (60 м з/б – 7,92 секунды). БФЛА назвала яе адной з лепшых спартсменак краіны 2017 г.

Выступаючы на міжнародных спаборніцтвах Liese Prokop Memorial у аўстрыйскім Санкт-Пёльтэне ў 2018 г. лідар беларускай каманды па лёгкай атлетыцы двойчы перапісала нацыянальны рэкорд. У папярэднім забегу яна праляцела дыстанцыю за 12,61 секунды, а ў фінале абнавіла сваё ж папярэдняе дасягненне (100 м з/б – 12,41 секунды). Вынік Аліны Талай стаў сёмым у Еўропе за ўсю гісторыю бар’ернага спрынту і прызнаны лепшым вынікам сярод еўрапейскіх бягух з 1992 г.

Пацвярджаючы сваё высокае майстэрства, выбітная спартсменка на працягу года выйграла два міжнародныя турніры – у Манчэстэры і Берліне.

Эльвіра Герман – адна з лепшых маладых спартсменак у беларускай лёгкай атлетыцы. Выхаванка пінскіх трэнераў Алены Вярэніч і Аляксандра Сінкевіча спачатку спецыялізавалася ў скачках у вышыню, але па-сапраўднаму яе талент раскрыўся ў бар’ерным бегу. Першы сур’ёзны поспех да 16-гадовай спартсменкі прыйшоў у 2013 г. на еўрапейскім юнацкім алімпійскім фестывалі (U-18), які праходзіў ва Утрэхце (Каралеўства Нідэрланды), яна стала бронзавым прызёрам (100 м з/б – 13,92 секунды).

Пасля гэтага фестывалю спартсменка працягнула адточваць спартыўнае майстэрства з трэнерам Віктарам Мясніковым у Рэспубліканскім дзяржаўным вучылішчы алімпійскага рэзерву. Яе працавітасць і ўпартасць выліліся ў дасягненне высокіх вынікаў на бегавой дарожцы.

У 2014 г. на II летніх юнацкіх Алімпійскіх гульнях у Нанкіне (Кітай) Эльвіра Герман становіцца сярэбраным прызёрам (100 м з/б – 13,38 секунды). У 2015 г. у Швецыі заваявала галоўны тытул юніёрскага першынства Еўропы (U-20) з новым юніёрскім рэкордам Беларусі – 13,5 секунды. У 2016 г. на чэмпіянаце свету па лёгкай атлетыцы сярод юніёраў у Быдгашчы (Польшча) беларуская бягуха перамагла з вынікам 12,85 секунды.

У 2016 г. ёй была прысуджана спецыяльная прэмія “Беларускі спартыўны Алімп”.

У 2017 г. на маладзёжным (U-23) чэмпіянаце Еўропы (Быдгашч) Эльвіра Герман становіцца віцэ-чэмпіёнкай кантынента (100 м з/б – 12,95 секунды). На XXVIII Сусветнай універсіядзе ў Тайбэі (Тайвань) яна зноў паднялася на подыум, заваяваўшы сярэбраны медаль.

У 2018 г. Эльвіра Герман выйграла еўрапейскі чэмпіянат у Берліне (100 м з/б – 12,67 секунды) і ў 21-гадовым узросце стала самай маладой чэмпіёнкай Еўропы ў гэтай дысцыпліне за ўсю гісторыю правядзення кантынентальнага форуму. У гэтым жа годзе ў славацкім горадзе Саморыне беларуская бягуха выйграла спаборніцтвы, абнавіўшы рэкорд Беларусі сярод моладзі (U-23) на стометроўцы з бар’ерамі – 12,64 секунды.

Таленавітая спартсменка з Пінска ў кастрычніку 2018 г. была ўдастоена прыза ў намінацыі “Узыходзячая зорка” падчас уручэння прэміі Еўрапейскай лёгкаатлетычнай асацыяцыі Golden tracks у Лазане (Швейцарыя). Фантастычная працавітасць, мэтанакіраванасць і цудоўная тэхнічная падрыхтоўка дапамаглі Эльвіры Герман стаць адной з самых тытулаваных лёгкаатлетак у беларускай зборнай.

Заслужаны трэнер СССР і Рэспублікі Беларусь Віктар Мікалаевіч Мяснікоў сёння лічыцца адным з лепшых трэнераў нашай краіны.

Сёння пад яго кіраўніцтвам рыхтуюцца таленавітыя лёгкаатлеты: Эльвіра Герман (чэмпіёнка Еўропы 2018, чэмпіёнка свету і Еўропы сярод юніёраў, прызёр чэмпіянату Еўропы сярод моладзі, рэкардсменка Беларусі сярод моладзі, рэкардсменка Еўропы сярод юніёраў); Віталь Парахонька – паўфіналіст чэмпіянату свету ў закрытых памяшканнях і чэмпіянату Еўропы 2018; чэмпіёны Беларусі Станіслаў Дарагакупец і Максім Грабарэнка і падаючыя надзеі бар’ерысты Віктар Сінкавец, Руслана Рашкаван і Святлана Парахонька.

У розныя часы сваёй трэнерскай дзейнасці Віктар Мікалаевіч працаваў з Алінай Талай, Максімам Лыншам, Яўгеніяй Валадзько, Аляксандрам Ліннікам і іншымі вядомымі беларускімі спрынтарамі.

Склад нацыянальнай каманды Рэспублікі Беларусь па бегу з бар’ерамі http://bfla.eu/wp-content/uploads/2015/01/2019.pdf

Скачок у вышыню з разбегу – гэта спосаб пераадолення вертыкальнай перашкоды. Складаецца з некалькіх звязаных паміж сабой элементаў: разбег, адштурхванне, палёт праз планку і прызямленне. Скачок у вышыню патрабуе ад спартсменаў скакучасці, спрыту, гібкасці, а таксама каардынацыі рухаў. Адносіцца да тэхнічных відаў лёгкай атлетыкі і нароўні з бегавымі дысцыплінамі складае аснову гэтага віду спорту.

Скачкі ў вышыню – адзін з самых папулярных відаў спорту, які падкупляе гледачоў эфектнасцю і ўяўнай лёгкасцю выканання. Доўгі час скачкі выконваліся як з месца, так і з разбегу. Зараз спаборніцтвы па скачках у вышыню з месца не праводзяцца.

На працягу многіх дзесяцігоддзяў ішлі пастаянныя пошукі асаблівай тэхнікі скачка, якая дазваляла б скакунам найбольш эфектыўна выкарыстоўваць рэзервовыя магчымасці чалавечага арганізма пры яго выкананні.

Адрозніваюць некалькі спосабаў скачка ў вышыню: “гімнастычны скачок”, “пераступанне”, “хваля”, “перакат”, “перакідны” і “фосберы-флоп”.

Вялікай папулярнасцю ў Еўропе ў пачатку XIX ст. карысталіся забавы ў выглядзе скачкоў праз палку. Спартсмены пераадольвалі вышыню так званым гімнастычны спосабам: з прамога разбегу, падціснуўшы ногі.

Хронікі тых гадоў згадваюць некалькі імёнаў спартсменаў, якія вызначыліся выдатнай скакучасцю. Так, Карл Мюлер з Германіі лёгка пераскокваў вышыню, роўную яго падбародку (на жаль, вышыня яго росту засталася невядомай).

Лічачы, што гімнастычны пераход планкі нерацыянальны, англійскі студэнт Роберт Гуч у 1859 г. паказаў унікальны скачок, імітуючы нагамі рух нажніц. Ужываючы гэты спосаб з разгонам пад вострым вуглом, ён “пераступіў” планку на вышыні 1 м 70 см. Пасля гэты стыль атрымаў назву “пераступанне” (ці “нажніцы”). Многія лёгкаатлеты выкарыстоўвалі яго аж да 1937 г.

У 1864 г. англічанін Роберт Мейч на травяным пакрыцці здолеў здзейсніць скачок з вынікам 167 см.

У 1887 г. студэнт з ЗША “малыш” В. Пэйдж (яго рост быў роўны ўсяго 169 см), скачучы прымітыўнымі “нажніцамі”, устанавіў фенаменальны сусветны рэкорд – 1 м 93 см (скокнуў вышэй за галаву на 24 см).

У тыя гады амерыканскія спартсмены спецыялізаваліся ў некалькіх скачковы відах. Элеры Кларк у 1896 г. на I Алімпійскіх гульнях у Афінах стаў чэмпіёнам не толькі ў скачках у вышыню, лепшы вынік быў у яго і ў скачках у даўжыню.

На Алімпіядзе 1900 года яго суайчынніку Ірвінгу Нот Бакстэру не было роўных у скачках з разбегу (і ў вышыню, і з шастом). Парыжскіх балельшчыкаў ён здзівіў вынікам, апярэдзіўшы сярэбранага прызёра на цэлых 12 см. Дарэчы, у скачковых дысцыплінах з месца (у вышыню, даўжыню, трайным скачку) выбітны лёгкаатлет стаў трохразовым срэбным прызёрам Алімпійскіх гульняў.

На змену “пераступанню” прыйшоў спосаб скачка “хваля” (або ўсходнеамерыканскі), які дазволіў наблізіць арыентацыю цела над планкай да гарызантальнага становішча, што і абумовіла яго вялікую эфектыўнасць.

Вынаходніцтва скачка ў вышыню спосабам “хваля” звязана з імем Майкла Суінея (ЗША), які паказаў яго яшчэ ў 1895 г. Пры яго выкананні спартсмен разбягаўся пад прамым вуглом у дачыненні да планкі і з паслядоўным, як бы хвалепадобным перанясеннем праз планку асобных частак цела прызямляўся на штуршковую нагу (у адрозненне ад “пераступання”).

Ужываючы такую тэхніку скачка, Суіней устанавіў сусветны рэкорд – 1 м 97 см, які пратрымаўся 17 гадоў.

Нарэшце, амерыканец Джордж Харайн (студэнт Стэнфардскага ўніверсітэта), трэніруючыся ў двары свайго дома, распрацаваў уласны спосаб скачка. Сутнасць яго выканання складалася ў тым, што спартсмен разбягаецца да планкі пад вуглом з боку штуршковай нагі, адштурхваецца, пераходзіць планку і прызямляецца на штуршковую нагу. У палёце скакун размяшчаецца гарызантальна над планкай.

Новы спосаб дазволіў спартсмену ў 1912 г. здзейсніць скачок, пра які марыла не адно пакаленне скакуноў. Ён першым у свеце пераадольвае двухметровую мяжу. Гэты стыль увайшоў у гісторыю спачатку пад імем самога вынаходніка – “харайн” (ці “харэйн”), а затым стаў называцца “бакавым перакатам” або проста “перакатам”. На доўгія гады ён становіцца асноўным стылем выканання скачка, у тым ліку для савецкіх скакуноў у вышыню.

Пасля Алімпійскіх гульняў 1912 г. у Стакгольме “перакат” заваёўвае ўсеагульнае прызнанне. Ён просты і выгадны. З’яўляюцца розныя варыянты “харайна”. Паступова яго пачынаюць развучваць і жанчыны.

Тым часам самыя моцныя скакуны свету ўжо паспяхова асвойвалі стыль “перакідны”: спартсмен пераходзіць планку ў становішчы жыватом уніз з прычыны большага павароту тулава. Рэкорд Дэвіда Албрытона (ЗША) – 207,6 см, устаноўлены ў 1936 г. “перакідным” спосабам, безумоўна пераўзыходзіў усе папярэднія спосабы скачка праз планку.

Нарэшце, у 1941 г. амерыканец Лестэр Сцірс, скачучы “перакідным” (ці “straddle”) спосабам, абнаўляе сусветны рэкорд, пераадолеўшы планку на вышыні 211 см. Панаванне гэтага стылю ўстанавілася аж да 1968 г.

Яркімі прадстаўнікамі гэтага стылю ў Савецкім Саюзе сталі алімпійскія чэмпіёны Роберт Шаўлакадзэ – 216 см (1960), Валерый Брумель – 218 см (1964) і Юрый Тармак – 223 см (1972).

Апошнім “каралём перакіднога” стаў фантастычна таленавіты Уладзімір Яшчанка – 235 см (1978).

Да 1968 г. скачкі ў вышыню эвалюцыянавалі ад прамога корпуса да нахілу: “нажніцы” з прамым корпусам, “хваля”, “перакат” і “перакідны” з нахілам, тварам да планкі.

Важнай гістарычнай вяхой у развіцці скачка ў вышыню сталі XIX Алімпійскія гульні ў Мехіка. Пераможца спаборніцтваў амерыканец Дзік Фосберы прадэманстраваў усяму свету незвычайны спосаб скачка, устанавіўшы новы алімпійскі рэкорд (2,24 м).

Так у гісторыі спорту з’явілася казка пра хлопчыка, які даказаў, што немагчымае – магчыма. У юным узросце Рычард Дуглас (Дзік) Фосберы, займаючыся скачкамі, быў самым слабым скакуном у сваёй школе. У школьнай камандзе вучні скакалі “перакатам”, або “хваляй”, або перспектыўным на той момант “перакідным”. А ён ніяк не мог асвоіць гэтыя стылі.

Аднойчы, убачыўшы па тэлевізары скачок Валерыя Брумеля, цвёрда вырашыў стаць лепшым, як і яго кумір. Фосберы пачаў пошукі сваёй унікальнай тэхнікі. Нягледзячы на нязгоду трэнераў, якія запэўнівалі, што “разумныя людзі да цябе ўжо ўсё прыдумалі”, нягледзячы на размовы пра бескарыснае марнаванне часу з боку бацькоў ён усё ж стварыў свой метад скачка, які іранічна назваў “флоп” (англ. flop можна перавесці як “плюхнуцца”, “шлёпнуцца”). Пасля Алімпіяды-1968 стыль атрымаў назву па прозвішчы пераможцы: скачок у вышыню спосабам “фосберы-флоп”.

Асноўная перавага “фосберы-флоп” заключаецца ў больш эфектыўным спосабе падрыхтоўкі да адштурхвання. Асаблівае значэнне набывае не столькі абсалютная хуткасць разбегу, колькі характар нарастання тэмпу крокаў у яго заключнай частцы. Практычна ўсе сучасныя скакуны ў вышыню карыстаюцца менавіта “фосберы-флопам”.

Пасля заканчэння спартыўнай кар’еры Фасберы зрабіў яшчэ адзін падарунак спартыўнаму свету. Ён распрацаваў новыя шыпоўкі для скачкоў у вышыню: прыдумаў сучаснае размяшчэнне шыпоў на пятцы.

Сёння канкурэнцыя ў сектары для скачкоў настолькі вялікая, што, магчыма, хутка будзе пабіты сусветны рэкорд – 245 см, устаноўлены знакамітым кубінскім скакуном Хаўерам Сатамаёрам Санабрыя ў далёкім 1993 г.

У 1913 г. праводзяцца першыя спаборніцтвы, на якіх спартсмены паказалі вынікі па скачках: у вышыню з месца – 126 см, у вышыню з разбегу – 150 см.

У 1924–1925 гг. на спортпляцоўцы “Прафінтэрн” праходзілі таварыскія спаборніцтвы па скачках у вышыню з разбегу.

Дасягненні першых рэкардсменаў БССР сярод мужчын Івана Лынкіна (165 см, 1928) і Аляксандра Шэйбака (170 см, 1928) былі адносна сціплыя.

У 1935 г. Віктар Ганкевіч, які неаднаразова скакаў на 180 см, робіць спробу палепшыць рэкорд СССР (185 см), але няўдала.

У 1938 годзе Мікалай Сакалоў даводзіць рэкорд рэспублікі да вышыні 182 см.

У 1953 г. Васіль Місюк, ужываючы стыль “пераступанне”, паказвае рэкордны вынік – 184 см.

У 1958 г. Раман Булыгін значна паляпшае гэты вынік “перакідным” спосабам (197 см). Ён жа ў 1958 г. першым у Беларусі скача на 200 см у зале.

Г. Гагаберыдзэ, будучы членам беларускай каманды, у 1959–1962 гг. даводзіць рэкорд рэспублікі да 205 см.

У 1965 г. Радзівон Крашаніннікаў паўтарыў гэты вынік, а затым палепшыў вышэйшае дасягненне Беларусі для закрытых памяшканняў да 206 см.

З 1968 па 1970 г. Аляксей Каськоў чатыры разы мяняў рэкорд рэспублікі і давёў яго да 213 см.

Затым на працягу трох гадоў віцяблянін Леанід Кныраў (215 см, 1972) і двойчы Мікалай Саўкін з Гродна (216 см, 1973, 217 см, 1974) паляпшалі нацыянальныя рэкорды.

Росквіт скачкоў у вышыню ў БССР прыпадае на гады працы ў Мінску (1972–1994) выдатнай трэнерскай сямейнай пары, заслужаных трэнераў СССР Паўла Навумавіча Гойхмана і Лізаветы Іванаўны Сосінай. Легенды сусветнага спорту выгадавалі плеяду выбітных атлетаў.

Так, чатырохразовы рэкардсмен Еўропы, сяміразовы чэмпіён СССР Аляксандр Грыгор’еў, выкарыстоўваючы свой варыянт стылю “фосберы-флоп”, у 1977 г. другім у свеце ўзяў вышыню 230 см, устанавіўшы рэкорд СССР і БССР і палепшыўшы рэкорд Валерыя Брумеля, які пратрымаўся 15 гадоў.

Скакун з Віцебска Рыгор Марціновіч (231 см, 1987) працягнуў пераможную тэндэнцыю. Пераможца Паралімпійскіх гульняў (Сеул, 1988) Алег Шэпель стаў першым чэмпіёнам у гісторыі СССР.

У 1991 г. Беларуская федэрацыя лёгкай атлетыкі (БФЛА) увайшла ў склад Міжнароднай аматарскай лёгкаатлетычнай федэрацыі (International Amateur Athletics Federation).

22 сакавіка 1991 г. створаны Нацыянальны алімпійскі камітэт Рэспублікі Беларусь (НАК РБ).

У сакавіку 1991 г. БФЛА была прынята ў Міжнародную асацыяцыю лёгкаатлетычных федэрацый (International Association of Athletics Federations) у якасці незалежнай і самастойнай федэрацыі.

З 1993 г. беларуская зборная на афіцыйных міжнародных спаборніцтвах выступае незалежнай камандай.

Да 1993 г. у зборныя СССР і СНД па скачках у вышыню ўваходзілі лепшыя вучні Паўла Гойхмана і Лізаветы Сосінай. Яны працягвалі радаваць беларускіх балельшчыкаў і ў гады, калі Беларусь стала суверэннай краінай. Сямейны трэнерскі дуэт многае зрабіў для развіцця скачкоў у вышыню ў Беларусі. Іх апошні беларускі выхаванец Андрэй Санковіч у 1993 г. устанавіў вышэйшае нацыянальнае дасягненне – 234 см, якое пратрымалася чвэрць стагоддзя.

З 1996 г. у Беларусі праводзяцца штогадовыя турніры па скачках у вышыню на прызы Лізаветы Іванаўны Сосінай. Спаборніцтвы арганізуюць вучні выдатных трэнераў. (Артыкул http://bfla.eu/?p=12420)

Пасля адносна невялікага зацішша ў рэспубліцы зноў з’явілася багатая плеяда таленавітых спартсменаў, якія ўжо цяпер, канкурыруючы паміж сабой, паказваюць сур’ёзныя вынікі.

Выдатных поспехаў дасягнулі падапечныя Валянціна Васільевіча Курдзюка – чэмпіён свету сярод юніёраў у скачках у вышыню 2012 г. Андрэй Чурыла, бронзавы прызёр чэмпіянату Еўропы 2017 г. Павел Селіверстаў, а таксама лідары моладзевай зборнай Арцём Навумовіч, Павел Кіпра, Аляксей Урбановіч і Ігар Сіняк.

У лютым 2017 г. на 3-м этапе IAAF World Indoor Tour у Карлсруэ (Германія) Павел Селіверстаў устанавіў свой асабісты рэкорд у манежы, узяўшы вышыню 230 см. У той год спартсмен пацвердзіў сваё лідарства ў сусветным рэйтынгу сярод скакуноў у вышыню.

Таленавіты спартсмен Дзмітрый Набокаў цудоўна выступаў у моладзевай катэгорыі, стаўшы срэбраным прызёрам юніёрскага чэмпіянату свету 2015 г. i чэмпіёнам Еўропы сярод моладзі 2017 г.

Магілёўскі скакун – выхаванец заслужанага трэнера Рэспублікі Беларусь Уладзіміра Фамічова – працягваў радаваць нас і ў мінулым сезоне. У маі 2018 г. на рэспубліканскай універсіядзе ў Брэсце ён на 2 см абнавіў нацыянальнае дасягненне Андрэя Санковіча, устаноўленае 25 гадоў таму. Зараз новы рэкорд на адкрытых стадыёнах роўны 236 см.

Вельмі здорава выступае ў апошнія гады віцебскі скакун Максім Недасекаў. У 2017 г. у Грасэта (Італія) ён перамог у юніёрскім чэмпіянаце Еўропы і пабіў юніёрскі 40-гадовы рэкорд кантынента. Праз год беларускі спартсмен стаў сярэбраным прызёрам на дарослым першынстве Еўропы.

На Кантынентальным кубку IAAF беларускі скакун завяршыў спаборніцтвы з бронзавым медалём. На працягу года неаднаразова станавіўся пераможцам і прызёрам прэстыжных міжнародных спаборніцтваў. Ён выдатна правёў сезон 2018 г. i сваімі вынікамі даказаў, што мае права ўваходзіць у лік лепшых атлетаў свету.

Трэніруючыся пад кіраўніцтвам Таццяны Фёдараўны Нарэйкі і Уладзіміра Мікалаевіча Полагава, Максім Недасекаў пастаянна павышае свае спартыўныя вынікі. У студзені 2019 г. ён прызнаны лепшым лёгкаатлетам краіны па выніках мінулага сезона. Тытулаваны спартсмен працягвае радаваць сваіх фанатаў: на этапе Брыльянтавай лігі ў Шанхаі 18 мая 2019 г. Максім Недасекаў паказаў другі вынік.

Скачкі ў вышыню – гэта сутыкненне характараў і псіхалагічная барацьба спартсменаў. Перамагае сапернікаў той, хто можа максімальна раскрыць свой унутраны патэнцыял у канкрэтны дзень спаборніцтваў. У гэтым сектары ўжо звыкла чакаць нечаканасцей, асабліва з улікам зорнага і тытулаванага складу ўдзельнікаў. Па-першае, саперніцтва Максіма Недасекава і Дзмітрыя Набокава – гэта заўсёды яркае і эмацыянальнае відовішча. Па-другое, пра патэнцыял Андрэя Скабейкі (аднаўляецца пасля траўмы) ніхто не забывае, і новыя вышыні ў выкананні гэтага спартсмена – толькі пытанне часу. І, нарэшце, Павел Селіверстаў таксама здавацца ў гэтай барацьбе не мае намеру.

Скачок у даўжыню з разбегу – гарызантальны скачок на далёкасць. Адносіцца да тэхнічных відаў лёгкай атлетыкі. Складаецца з некалькіх звязаных паміж сабой элементаў: хуткі разбег, магутнае адштурхванне, палёт з захаваннем раўнавагі і дакладнае прызямленне. Скачок у даўжыню патрабуе ад спартсменаў скакучасці, добрых спрынтарскіх якасцей і каардынацыі рухаў.

Скачкі ў даўжыню былі папулярны ў Старажытнай Грэцыі і ўваходзілі ў Алімпійскія гульні, але тэхніка антычнага скачка прынцыпова адрознівалася ад сучаснай. Падчас выканання скачка старажытнагрэчаскія атлеты трымалі ў руках спецыяльны груз – хальтэрэс (які нагадваў гантэлі, іх вага дасягала 4,5 кг), які перад прызямленнем адкідвалі назад, каб такім чынам павялічыць даўжыню скачка.

З пачаткам адраджэння ў канцы XIX ст. лёгкай атлетыкі скачковыя дысцыпліны становяцца папулярнымі відамі спорту. Новая тэхніка скачкоў у даўжыню была распрацавана, галоўным чынам, спартсменамі Вялікабрытаніі і ЗША.

У 1860 г. гэты від быў уключаны ў праграму штогадовых “вялікіх гульняў” Оксфардскага ўніверсітэта ў Англіі.

У 1896 г. на першых сучасных Алімпійскіх гульнях у Афінах праводзіліся спаборніцтвы па скачках у даўжыню як з разбегу, так і з месца. Сёння скачкі з месца ўжываюцца ў асноўным у якасці трэніровак. Выключэнне складае Нарвегія, якая здаўна славіцца рэкордамі па скачках. Яна – адзіная краіна, дзе скачкі ў даўжыню з месца сталі нацыянальным відам спорту.

Тэхніка скачкоў у даўжыню з разбегу мае тры разнавіднасці: “сагнуўшы ногі” (ці “у кроку”), “нажніцы” і “прагнуўшыся”.

Самы просты спосаб – “сагнуўшы ногі” – ужываўся ў спаборніцтвах да канца XIX ст., але ў наступным стагоддзі страціў папулярнасць. “У кроку” (англ. The Stride jump; Sail jump) – самая простая тэхніка скачка, знаёмая ўсім са школьных урокаў фізкультуры.

Імклівае развіццё гэтага віду лёгкай атлетыкі прыйшлося на пачатак XX ст. Трохгадовае саперніцтва двух выбітных амерыканскіх лёгкаатлетаў – Маера Прынстэйна і Элвіна Крэнцлайна – дало штуршок да ўдасканалення тэхнікі скачка ў даўжыню. Кожны з іх імкнуўся ўзяць рэванш пасля пройгрышу саперніку, абнаўляючы рэкорды кантынента.

У выніку Элвін Крэнцлайн заваяваў алімпійскае золата ў 1900 г. у Парыжы і стаў адзіным чатырохразовым алімпійскім чэмпіёнам, якому ўдалося заваяваць на індывідуальных дысцыплінах на адных гульнях 4 залатыя медалі.

У 1904 г. Маер Прынстэйн увайшоў у спартыўную гісторыю як адзіны лёгкаатлет, які здолеў перамагчы на адной Алімпіядзе ў двух дысцыплінах: скачках у даўжыню з сусветным рэкордам 7,50 м і ў трайным скачку.

У 1901 г. ірландзец Пітэр О’Конар, шматразовы чэмпіён сваёй краіны па ўсіх скачковых дысцыплінах, здзейсніў скачок на 7,61 м. Устаноўлены рэкорд дзейнічаў на працягу 20-ці гадоў.

У 1920 г. фінскі скакун Туулас упершыню прадэманстраваў новую тэхніку скачка ў даўжыню – “прагнуўшыся” (англ. The Hang Style), пры якой патрабуецца вялікая трэніраванасць і каардынацыя. Скакун у палёце прагінае цела ў паясніцы і як бы робіць паўзу перад прызямленнем.

Сярод жанчын першай рэкардсменкай па скачках у даўжыню стала японка Кінуэ Хітомі. Чэмпіёнка II Сусветных жаночых гульняў, якія адбыліся ў 1926 г. у Гётэборгу, устанавіла сусветны рэкорд з вынікам 5,98 м.

У 1935 г. Джэймс Кліўленд (Джэсі) Оўэнс, будучы чатырохразовы алімпійскі чэмпіён, упершыню пераадолеў васьміметровы рубеж – 8,13 м. Сусветны рэкорд, устаноўлены ім, пратрымаўся да 1960 г.

У 1939 г. нямецкай скакухай Шульц быў пераадолены шасціметровы рубеж – 6,12 м.

У 1930–1940-х гг. шырокае распаўсюджанне атрымаў сучасны варыянт скачка ў даўжыню спосабам “нажніцы” (англ. The Hitch-Kick). Спартсмен у палёце нібы працягвае бег і робіць некалькі крокаў (1,5–3,5) нагамі па паветры. Лічыцца найбольш складаным варыянтам, які патрабуе высокіх хуткасна-сілавых якасцей. Скачок упершыню быў прадэманстраваны яшчэ ў 1898 г. выдатным Маерам Прынстэйнам.

У 1948 г. у праграму сучасных Алімпійскіх гульняў былі ўключаны скачкі ў даўжыню для жанчын.

У 1965 г. сусветны рэкорд, устаноўлены амерыканцам Ральфам Бостанам, быў роўны 8,35 м. Праз два гады яго паўтарыў савецкі лёгкаатлет Ігар Тэр-Аванесян. На працягу шэрагу гадоў гэтыя спартсмены былі галоўнымі сапернікамі. Нягледзячы на вострую канкурэнцыю, яны падтрымлівалі сяброўскія адносіны ў жыцці.

У 1968 г. у Мехіка легендарны Роберт Біман палепшыў сусветнае дасягненне стылем “нажніцы” на 55 см. Амерыканскі атлет у першай жа спробе паляцеў на 8,90 м. Нядзіўна, што фантастычнае дасягненне Боба Бімана адразу ж ахрысцілі “скачком у XXI стагоддзе”. Рэкорд пратрымаўся на працягу 23-х гадоў.

У 1978 г. на ўсесаюзных спаборніцтвах у Кішынёве вільнюская спартсменка Вільгеміна Бардаўскене ўстанавіла сусветны рэкорд і стала першай жанчынай у свеце, якая ўзяла сяміметровы рубеж – 7,07 м. Праз 10 дзён на чэмпіянаце Еўропы ў Празе ў кваліфікацыі яна зноў палепшыла сусветны рэкорд, скокнуўшы на 7,09 м.

У 1983 г. румынская спартсменка Анішоара Станчу-Кузмір унесла чарговую папраўку ў табліцу рэкордаў, здзейсніўшы скачок даўжынёй 7,43 м. У 1984 г. яна стала чэмпіёнкай Алімпіяды ў Лос-Анджэлесе, паказаўшы вынік 6,96 м.

У чэрвені 1988 г. на Мемарыяле братоў Знаменскіх у Ленінградзе савецкая скакуха ў даўжыню Галіна Чысцякова паляцела на 7,52 м. Цікава, што спартсменка ўстанавіла гэты сусветны рэкорд, выконваючы скачок самым простым стылем – “сагнуўшы ногі”.

Гэты вынік у жаночых скачках у даўжыню падобны да легендарнага скачка Боба Бімана, які ахрысцілі “скачком у XXI стагоддзе”. Рэкорд не пабіты да гэтага часу. Больш за тое, у сённяшніх скакух у даўжыню не атрымліваецца нават наблізіцца да выніку савецкай спартсменкі.

Галіна Чысцякова – адзіная жанчына ў Савецкім Саюзе і ў Еўропе, якая пачала першай асвойваць патройны скачок.

Знакамітая дуэль Карла Льюіса і Майка Паўэла на чэмпіянаце свету 1991 г. у Токіа па праве лічыцца адной з самых яскравых падзей у гісторыі скачкоў у даўжыню. Льюіс на працягу 10 гадоў не ведаў паражэнняў, выйграў дзве Алімпіяды (1984, 1988), паспеў устанавіць сусветны рэкорд у закрытым манежы (1984 – 8,79 м). Менш тытулаваны Паўэл быў сярэбраным прызёрам Алімпіяды-1988 у Сеуле, меў лепшы вынік у свеце ў 1990 г.

Перад заключнай спробай ніхто на стадыёне не сумняваўся, што Паўэл не ў сілах на роўных спаборнічаць з Люісам, які знаходзіцца ў бліскучай спартыўнай форме. Злавіўшы кураж у апошняй спробе, Майк Паўэл здзейсніў фантастычны скачок на 8,95 м, які зрабіў яго легендай лёгкай атлетыкі і дзеючым рэкардсменам свету ў скачках у даўжыню.

Пачынаючы з 1924 г. у СССР стала праводзіцца афіцыйная рэгістрацыя рэкордаў па лёгкай атлетыцы, што стымулявала рост спартыўных дасягненняў. Так, першы рэкорд БССР па скачках у даўжыню ў мужчын, зафіксаваны ў 1924 г., быў устаноўлены Лявонціем Лебедзевым на віцебскім стадыёне – 5,53 м.

Мінчанін Мікалай Кузьмін ў жніўні 1926 г. абнаўляе рэкорд да 5,76 м. Пасля ён жа падчас правядзення I Рэспубліканскай спартакіяды ў 1928 г. першым у краіне пераадолеў 6-метровы рубеж (6,38 м), які доўгі час ніхто з беларускіх спартсменаў не мог абнавіць.

Рэкорд БССР у жанчын (4,22 м), устаноўлены ў 1928 г., заставаўся нязменным да 1935 г.

Развіццю скачкоў у значнай меры садзейнічала ўвядзенне ўсесаюзнага комплексу ГТО ў 1931 г. і распрацаваныя методыкі па ўдасканаленні тэхнікі скачка ў даўжыню.

У 1936 г. на Усебеларускім стадыёне адбылася матчавая сустрэча лёгкаатлетаў Мінска, Віцебска, Гомеля, Бабруйска і Магілёва. Скакухі Зінаіда Лавецкая, а затым і Аляксандра Грыневіч за кароткі тэрмін абнаўляюць рэкорд краіны, паказаўшы аднолькавы вынік – 4,94 м. Спартсмен з Мінска Вячаслаў Садоўскі здзяйсняе скачок на 6,39 м.

У 1939 г. Мікалай Янчэўскі працягвае традыцыі мінскай скачковай школы і паляпшае нацыянальнае дасягненне – 6,82 м.

З 1946 г. яркі след у беларускім спорце пакінула Ала Люпэн – неаднаразовая рэкардсменка краіны ў скачках у даўжыню і ў спрынтарскім бегу.

У 1949 г. гамяльчанін Пётр Злотнікаў двойчы ўносіць папраўкі ў рэспубліканскую табліцу рэкордаў: у Мінску здзяйсняе скачок у даўжыню на адлегласць 6,89 м; затым у Маскве паказвае вынік 6,93 м.

З 1951 па 1957 г. двойчы абнаўлялі рэкорды Алена Гурвіч (5,52 м і 5,67 м) і Тамара Лук’янцава (1956 – 5,87 м і 1957 – 5,92 м). У 1960 г. Лук’янцава першая ў БССР здзяйсняе скачкі ў даўжыню на 6,06 м і 6,20 м.

Барыс Міхальчук у 1952 г. першым з беларускіх спартсменаў паляцеў на 7,01 м. З 1955 г. рэкорды БССР па скачках у даўжыню ўстанаўлівалі толькі мінскія лёгкаатлеты.

З 1968 па 1978 г. званне рэкардсмена рэспублікі ўтрымліваў Валянцін Кузьменка, чатыры разы абнаўляючы свой вынік. Дасягненне, устаноўленае ім у 1973 г. (7,88 м), пратрымалася 5 гадоў.

Рост рэкордаў у скачковым сектары ў жанчын у 1970-я гг. звязаны з імёнамі дзвюх спартсменак – Алы Смірновай і Людмілы Барсук. У 1970 г. Мінск у другі раз прымаў нацыянальнае першынство па лёгкай атлетыцы. Падтрымка беларускіх балельшчыкаў дапамагла мінчанцы Але Смірновай стаць чэмпіёнкай СССР з новым рэспубліканскім рэкордам – 6,35 м.

Цудоўныя фізічныя даныя і выдатная тэхнічная падрыхтоўка дазволілі адной з лепшых спартсменак стаць двухразовай рэкардсменкай БССР на спартакіядзе, якая праходзіла ў Маскве (1971): у скачку ў даўжыню – 6,49 м; у эстафеце 4 х 400 (у складзе зборнай рэспублікі) – 46,1 с. У 1976 г. удзельніца XXI Алімпійскіх гульняў у Манрэалі Людміла Барсук устанавіла рэкорд рэспублікі – 6,60 м.

З 1978 па 1996 г. у табліцы рэкордаў значылася прозвішча Віктара Бельскага, удзельніка Алімпійскіх гульняў у Маскве, які першым у рэспубліцы пераадолеў 8-метровы рубеж – 8,10 м. У 1982 г. у Кіеве спартсмен абнавіў свой вынік да 8,20 м.

З 1984 г. пачалося супрацьстаянне дзвюх лепшых скакух у гісторыі Беларусі – Ірыны Валюкевіч і Алены Бялеўскай. Ірына Валюкевіч унесла чатыры папраўкі ў табліцу рэкордаў, Бялеўская – сем.

На Універсіядзе-85 у японскім горадзе Кобе ў спаборніцтвах па скачках у даўжыню Ірына Валюкевіч з вынікам 7,04 м прынесла студэнцкай зборнай СССР залаты медаль.

Алена Бялеўская – адна з самых тытулаваных лёгкаатлетак у гісторыі развіцця айчыннага спорту. У 1986 г. у скачках у даўжыню яна стала пераможцай Спартакіяды народаў СССР. З гэтага года Алена Бялеўская ўжо з’яўляецца пастаянным членам зборнай СССР па лёгкай атлетыцы і сістэматычна абараняе гонар краіны на розных міжнародных спартыўных форумах. На працягу 1986–1987 гг. двойчы заваёўвала тытул чэмпіёнкі Савецкага Саюза.

1987 г. для Алены Бялеўскай выдаўся вельмі паспяховым. Так, на першым у гісторыі чэмпіянаце свету ў закрытых памяшканнях, які праходзіў у 1987 г. у Індыянапалісе (ЗША), беларуская скакуха стала бронзавым прызёрам (6,76 м). Праз два тыдні Алена Бялеўская паўтарыла гэты вынік, заваяваўшы бронзавы медаль на зімовым чэмпіянаце Еўропы ў французскім Льевене.

У гэтым жа годзе яна абнаўляе рэкорд СССР і двойчы перапісвае нацыянальнае дасягненне. У Маскве на зімовым чэмпіянаце Савецкага Саюза яна становіцца чэмпіёнкай з новым рэкордам БССР у памяшканні (7,01 м). На летнім чэмпіянаце свету ў Рыме – зноў на п’едэстале з сярэбраным медалём (7,14 м).

На чэмпіянаце Савецкага Саюза ў Бранску Алена Бялеўская ўстанаўлівае рэкорд СССР і БССР па скачках у даўжыню – 7,39 м, дзеючы і дагэтуль, і заваёўвае тытул чэмпіёнкі. Удзельнічаючы ў 1988 г. на ХХIV Алімпіядзе ў Сеуле, прайшла ў фінал і заняла 4-е месца.

У 1991 г. Беларуская федэрацыя лёгкай атлетыкі(БФЛА) увайшла ў склад Міжнароднай аматарскай лёгкаатлетычнай федэрацыі (International Amateur Athletics Federation).

22 сакавіка 1991 г. створаны Нацыянальны алімпійскі камітэт Рэспублікі Беларусь (НАК РБ).

У сакавіку 1991 г. БФЛА была прынята ў Міжнародную асацыяцыю лёгкаатлетычных федэрацый (International Association of Athletics Federations) у якасці незалежнай і самастойнай федэрацыі.

З 1993 г. беларуская зборная на афіцыйных міжнародных спаборніцтвах выступае як незалежная каманда.

Яркі след у гісторыі спорту пакінула Ірына Чарнушэнка-Стасюк – шасціразовая чэмпіёнка Беларусі ў скачках у даўжыню, пераможца Кубка Еўропы, удзельніца Алімпійскіх гульняў – 2008.

Вольга Сударава ў складзе нацыянальнай зборнай Беларусі з 2007 г. На чэмпіянаце Еўропы ў Хельсінкі (Фінляндыя) у 2012 г. заваявала сярэбраны медаль, паказаўшы вынік 6,74 м. Яна стала першай спартсменкай у гісторыі суверэннай Беларусі, якой удалося ўзысці на п’едэстал гонару ў гэтай дысцыпліне ў дваццацігадовым узросце. З’яўляецца ўдзельніцай трох летніх Алімпійскіх гульняў (Пекін-2008, Лондан-2012, Рыа-дэ-Жанейра-2016).

Анастасія Мірончык-Іванова – беларуская лёгкаатлетка, якая выступае ў скачках у даўжыню і трайным скачку. Дэбютавала ў 2008 г. на чэмпіянаце свету па лёгкай атлетыцы сярод юніёраў у Быдгашчы (Польшча) і заваявала сярэбраны медаль (6,46 м). У 2009 г. амбіцыйная лёгкаатлетка стала сярэбраным прызёрам на маладзёжным (U-23) чэмпіянаце Еўропы ў Каўнасе (Літва), здзейсніўшы скачок на 6,76 м.

У 2011 г. Анастасія Мірончык-Іванова стала бронзавым прызёрам чэмпіянату свету, які праходзіў у Тэгу (Паўднёвая Карэя). Трохразовая чэмпіёнка Беларусі як на адкрытым стадыёне (2012, 2015, 2018), так і ў памяшканні (2011, 2015, 2018).

Пасля перапынку, звязанага з нараджэннем дзіцяці, прыняла ўдзел у чэмпіянаце Еўропы ў Берліне (Германія, 2018), на якім прайшла ў фінальную частку спаборніцтваў (6,58 м).

У 2019 г. на чэмпіянаце Еўропы ў Глазга (Вялікабрытанія) яна заваявала срэбра і ўстанавіла асабісты рэкорд у памяшканні (6,93 м).

Анастасія Мірончык-Іванова з’яўляецца адной з самых перспектыўных лёгкаатлетак краіны. Зараз наша спартсменка ўваходзіць у дзясятку лепшых у Еўропе.

На дадзены момант у краіне створана цудоўная матэрыяльная база для развіцця ўсіх відаў лёгкай атлетыкі, у тым ліку скачкоў у даўжыню. Да нашага гонару, у нацыянальнай лёгкаатлетычнай зборнай абгрунтавалася таленавітая моладзь, канкурэнтаздольная на міжнародным узроўні, а ўслед за імі радуюць годнымі вынікамі і юніёры.

У Гомелі на спартакіядзе дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ Рэспублікі Беларусь па лёгкай атлетыцы зноў заявілі пра сябе дзве таленавітыя юніёркі. Адна з іх, Анцух Анастасія, з 2018 г. уваходзіць у нацыянальную зборную краіны. На працягу апошніх трох гадоў з’яўляецца лідарам сярод аднагодак, стаўшы пераможцай спартыўных турніраў, рэспубліканскай спартакіяды школьнікаў Рэспублікі Беларусь, Балтыйскіх гульняў 2017 г. Аліна Раховіч упершыню атрымала перамогу, палепшыўшы вынік Анастасіі Анцух на 2 см (5,61 м).

Спартыўныя спецыялісты вылучаюць узыходзячую надзею лёгкай атлетыкі ў скачках – Паліну Злотнікаву, якая другі сезон запар радуе вынікамі еўрапейскага топ-узроўню.

У 2018 г. Паліна Злотнікава стала сярэбраным прызёрам дарослага чэмпіянату краіны ў скачках у даўжыню, а затым атрымала перамогу на міжнароднай матчавай сустрэчы сярод юніёраў у Мінску з асабістым рэкордам (6,03 м). Праз некалькі месяцаў на міжнародных спаборніцтвах у Тэль-Авіве (Ізраіль) адораная спартсменка заваявала сярэбраны медаль, а прыняўшы ўдзел у спаборніцтвах на Кубак Беларусі, стала бронзавым медалістам.

На адкрытым чэмпіянаце Беларусі на абноўленым стадыёне “Дынама” юніёрка таксама стала бронзавым прызёрам. У снежні 2018 г. Паліна Злотнікава ўстанавіла асабістае дасягненне (6,33 м), паўтарыўшы пры гэтым нацыянальны рэкорд сярод юніёраў.

Склад нацыянальнай каманды Рэспублікі Беларусь па скачках у даўжыню: http://bfla.eu/wp-content/uploads/2015/01/2019.pdf

Кіданне кап’я – гэта перамяшчэнне ў прасторы на магчыма большую адлегласць спартыўнага снарада, які валодае аэрадынамічнымі ўласцівасцямі. Складаецца з разбегу з адвядзеннем снарада, наступнага кідка (фінальнага намагання) і тармажэння перад лініяй. На кап’ё, якое кідаецца пад вуглом да гарызонту, дзейнічаюць сіла супраціўлення, пад’ёмная сіла і напрамак ветру. Кіданне патрабуе ад спартсменаў магутнага кідка, спрыту, гібкасці, а таксама каардынацыі рухаў. Адносіцца да тэхнічных відаў лёгкай атлетыкі.

Кіданне кап’я было жыццёва важна для першабытнага чалавека: коп’і і астрогі (абточаныя палкі) выкарыстоўваліся паўсюдна. Дзякуючы лёгкасці вырабу і ўніверсальнасці прымянення кап’ё служыла ўлюбёнай зброяй для палявання і вайны.

Як спартыўны снарад кап’ё стала ўжывацца ў Старажытнай Грэцыі. Паступова яно ўдасканальвалася. Да сярэдзіны дрэўка для зручнасці трымання сталі прымацоўваць скураную пятлю. Яна называлася ў грэкаў “эма”, а ў рымлян “эментум”.

Кіданне кап’я ўпершыню было ўключана ў праграму спаборніцтваў XVI Алімпіяды (708 г. да н. э.). У новым лёгкаатлетычным відзе – пентатлоне (пяцібор’і) – старажытнагрэчаскія спартсмены павінны былі ўмець добра бегаць, кідаць дыск і кап’ё, скакаць у даўжыню, бароцца. На думку Арыстоцеля, гэтыя спаборніцтвы найбольш гарманічна развівалі цела грэчаскага атлета.

Кап’якідальнікі змагаліся толькі ў кідках на дакладнасць пападання ў цэль. Цэль устанаўлівалі на зямлі ці малявалі на сцяне. Удзельнічаючы на Алімпійскіх гульнях у пентатлоне, грэкі імкнуліся кінуць кап’ё як мага далей. Часам металічны наканечнік здымаўся, каб пазбегнуць няшчаснага выпадку, ахвярай якога маглі стаць неасцярожныя гледачы.

У I ст. н. э. коп’і выкарыстоўваліся рымскімі ваярамі выключна для бою. Галоўная перавага кідальнага кап’я заключалася ў тым, што яго можна было кідаць адной рукой, таму яно часта ўжывалася вершнікамі.

Калі з’явіўся порах і агнястрэльная зброя, ваеннае значэнне кап’я страціла ранейшую актуальнасць для пяхоты, але па-ранейшаму заставалася важным для конніцы.

З ростам папулярнасці рыцарскіх турніраў у Еўропе XV ст. звязана з’яўленне новага віду ўзбраення – турнірнага кап’я, не прызначанага для бою. Турнірныя коп’і былі полымі ўнутры, а баявы наканечнік звычайна мяняўся на бяспечны.

У XIX ст. кіданне кап’я лічылася элітным відам лёгкай атлетыкі. Ім займаліся члены арыстакратычных і багатых сем’яў.

Спачатку спаборніцтвы па кіданні дзіды праводзіліся на поўначы Еўропы ў скандынаўскіх краінах: у Фінляндыі – з 1883 г., у Швецыі – з 1886 г., у Нарвегіі – з 1891 г.

У 1902 г. Міжнародны алімпійскі камітэт прыняў рашэнне ўключыць паказальныя выступленні па кіданні кап’я ў праграму “юбілейнай” пазачарговай Алімпіяды 1906 г. Былі вызначаны вага і памеры снарада для мужчын. Кап’ё павінна было ўяўляць сабой дрэўка даўжынёй 2 м 60 см і важыць 800 г, мець абмотку для яго трымання і металічны наканечнік.

Ля вытокаў стварэння сучаснай тэхнікі кідання кап’я стаялі шведскія і фінскія спартсмены. Яны кідалі кап’ё, упіраючыся пальцамі мацнейшай рукі ў хвост кап’я, а другой рукой падтрымлівалі яго за сярэдзіну. Падобны стыль называўся “вольным”. У “грэчаскім” стылі кап’ё звычайна трымалася за канец, а другая рука служыла пунктам апоры.

Кіданне кап’я як спартыўная дысцыпліна з’явілася толькі на IV Алімпійскіх гульнях (Лондан, 1908 г.), прычым адразу ў двух варыянтах: кіданне вольным стылем і кіданне грэчаскім стылем. У абодвух варыянтах першым пераможцам на Алімпійскіх гульнях стаў швед Эрык Лемінг (54 м 44 см).

У 1908 г. была ўзаконена сучасная тэхніка: “кіданне снарада з-за галавы над плячом адной рукой”. У 1912 г. на Алімпіядзе ў Стакгольме была зроблена няўдалая спроба ўкараніць у спаборніцтвы па кіданні кап’я ідэю старажытных грэкаў аб гарманічным развіцці атлетаў. Для гэтага кап’якідальнікі павінны былі кідаць яго і правай, і левай рукой.

У 1912 г. швед Эрык Лемінг, якога падтрымлівалі землякі-балельшчыкі, зноў заваяваў чэмпіёнскі тытул і стаў уладальнікам першага сусветнага рэкорду ў кіданні кап’я – 62 м 32 см. У сваіх спробах ён прадэманстраваў рацыянальны спосаб трымання снарада і яго нясення падчас разбегу над плячом. На апошніх кроках разбегу спартсмен адводзіў снарад назад з нязначным паваротам і нахілам тулава.

Многае зрабіў для ўдасканалення “фінскай” тэхнікі кідання кап’я Джоні Мююра – двухразовы чэмпіён VII Алімпіяды (1920, Антверпен, Бельгія) і VIII Алімпіяды (1924, Парыж, Францыя).

Яго хуткі разбег, які заканчваецца шырокім і рытмічным замахам, доўгія гады быў узорам для пераймання ў кідальнікаў наступных пакаленняў.

У 1932 г. выбітны фінскі спартсмен Маці Ярвінен стаў чэмпіёнам Алімпійскіх гульняў у Лос-Анджэлесе, палепшыўшы пры гэтым алімпійскі рэкорд больш чым на 6 м – 72 м 71 см. У гонар перамогі Ярвінена на алімпійскім стадыёне ў Хельсінкі збудавана вежа з вышынёй, роўнай рэкорднай даўжыні палёту яго кап’я. З 1930 па 1936 г. фінскі кап’якідальнік устанавіў 10 сусветных рэкордаў, апошні з якіх быў роўны 77 м 23 см.

Ярвінену таксама належаў гонар удасканаліць фінскі стыль, які атрымаў шырокае распаўсюджванне ва ўсім свеце. Плаўны разбег Ярвінена паступова паскараўся і заканчваўся хуткімі крокамі, калі ногі і цела як бы “абганялі” снарад, ствараючы найбольш выгаднае становішча для кідка. Пасля спартсмен прымаў становішча “нацягнутага лука”, з якога і здзяйсняў магутны кідок, укладваючы ў гэты рух намаганне ўсяго цела, пачынаючы ад ног і заканчваючы кісцю. У далейшым яго становішча “нацягнутага лука” стала класічным.

З 1932 г. у спаборніцтвах па кіданні кап’я сталі браць удзел і жанчыны. Былі вызначаны вага і памеры снарада для жанчын. Кап’ё павінна было ўяўляць сабой дрэўка даўжынёй 2 м 30 см і важыць 600 г, мець абмотку для яго трымання і металічны наканечнік.

Першая жанчына-чэмпіёнка ў гэтай дысцыпліне – амерыканка Мілдрэд Дзідрыксан – кінула кап’ё з вынікам 43 м 68 см. Адна з самых выбітных спартсменак сучаснасці выступала ў розных відах лёгкай атлетыкі, у розных відах спорту і амаль усюды дабілася выдатных вынікаў.

Новы этап у развіцці гэтага віду лёгкай атлетыкі пачаўся з вынаходкі братамі Хэлд (ЗША) новага тыпу спартыўнага кап’я. У 1953 г. было дазволена выкарыстоўваць на спаборніцтвах металічнае кап’ё, і ў гэтым жа годзе адзін з братоў кінуў снарад на 80 м 41 см.

Быў зменены цэнтр цяжару і павялічаны дыяметр дрэўка, дзякуючы чаму кап’ё стала даўжэй ляцець і пазней апускацца ўніз. Спартсмены змаглі значна павялічыць сусветны рэкорд.

У 1964 г. нарвежац Тэр’е Педэрсэн першым у свеце кінуў кап’ё на 91 м 72 см. Праз 20 гадоў спартсмен з Усходняй Германіі Уве Хон паказаў выдатны вынік – 104 м 80 см (кап’ё праляцела амаль увесь зялёны газон стадыёна).

Такія далёкія кідкі паставілі пытанне пра бяспеку правядзення спаборніцтваў па кіданні кап’я, і з 1 красавіка 1986 г. IAAF (International Association of Athletics Federations) прымае рашэнне аб змене канструкцыі спартыўнага кап’я – зрушэнні цэнтра цяжару бліжэй да наканечніка.

У 1987 г. трохразовы алімпійскі чэмпіён чэх Ян Жалезны ўстанаўлівае новы рэкорд – 87 м 66 см. Праз 9 гадоў ён даводзіць далёкасць палёту кап’я да выніку 98 м 48 см. Гэты рэкорд да гэтага часу не пераўзыдзены.

У 1991 г. былі забаронены любыя змены снарада. Кідок фінскага кап’якідальніка Сепа Рэці на адлегласць 96 м 96 см, зроблены з дапамогай мадыфікаванага кап’я, быў ануляваны.

З 1988 г. жанчыны таксама пачынаюць пераходзіць на кап’ё новай канструкцыі, але працягваюць кідаць і старое “планіруючае” кап’ё, вынікі абодвух стандартаў фіксуюцца.

У 1987 г. немка Петра Фёльке-Меер кідае кап’ё старога ўзору на 78 м 90 см, у 1988 г. яна ж кідае кап’ё роўна на 80 м. Гэты жаночы рэкорд кідання кап’я старога ўзору трымаецца дагэтуль.

Рэкорд кап’я новага ўзору належыць спартсменцы з Чэхіі Барбары Шпатакавай – 72 м 28 см, устаноўлены ў 2008 г. на чэмпіянаце свету.

Сёння кіданне кап’я вельмі папулярна ў Еўропе, ЗША, на Кубе. У краінах Паўднёвай Амерыкі, на Азіяцкім і Афрыканскім кантынентах гэты від спорту шырокага распаўсюджвання не атрымаў.

У БССР развіццё кідання кап’я пачалося пасля Кастрычніцкай сацыялістычнай рэвалюцыі.

Першы рэкорд рэспублікі быў устаноўлены ў 1936 г. Сяргеем Петранекам (52 м 02 см). Гэты рэкорд пратрымаўся 12 гадоў.

У 1948 г. Павел Злотнікаў устанаўлівае новы рэкорд – 56 м 38 см.

У пасляваенны перыяд у лёгкаатлетычны спорт прыходзіць шмат моладзі. Такія спартсмены, як А. Волкаў, Пётр Макрук, Мікалай Тарасюк, Фёдар Лістапад, паказваюць вынікі, блізкія да 70 м.

У 1958 г. быў пераадолены рубеж 70 м і ўстаноўлены рэкорды БССР Міхаілам Турам (74 м 20 см) і Міхаілам Дастанка (75 м 22 см).

Поспехі кідальніц кап’я звязаны перш за ўсё з імем Веры Набокавай (трэнер Барыс Левінсон), якая ўстанавіла ў 1951 г. у Берліне рэкорд рэспублікі – 50 м 90 см, які пратрымаўся 13 гадоў.

Затым лідарамі ў кіданні кап’я ў Беларусі становяцца Марыя Дубаграева (56 м 60 см), Дзіна Кур’ян (61 м 30 см), Людміла Пастарнакевіч (63 м 86 см), Ніна Ермаловіч (69 м 86 см) і Наталля Шыкаленка (71 м 44 см). Гэтыя спартсменкі ўваходзілі ў склад зборнай каманды СССР, паспяхова выступаючы на найбуйнейшых міжнародных спаборніцтвах.

У 1970-х гг. вядучымі спартсменамі становяцца Іван Марголь (82 м 80 см, бронзавы прызёр Спартакіяды народаў СССР) і Уладзімір Пратас (84 м 42 см). Вядомы таксама сярэбраны прызёр чэмпіянату Еўропы, пераможца Спартакіяды народаў СССР і Кубка Еўропы, пяціразовы чэмпіён Мемарыялу братоў Знаменскіх Мікалай Грабнёў, яго рэкорд – 89 м 82 см.

У 1985 г. Віктар Бочын абнаўляе рэкорд БССР, выкарыстоўваючы кап’ё старога ўзору – 90 м 04 см.

Лідарам сярод беларускіх кап’якідальнікаў становіцца Уладзімір Сасімовіч (трэнер Васіль Сцяпанавіч Пярэдня). Перспектыўны спартсмен заваёўвае тытул чэмпіёна свету сярод юніёраў, тытул чэмпіёна СССР, займае прызавыя месцы на найбуйнейшых міжнародных спаборніцтвах, а таксама ўстанаўлівае новы рэкорд Беларусі кап’ём новага ўзору – 87 м 40 см (1995), дзеючы і па сённяшні дзень.

У 1991 г. Беларуская федэрацыя лёгкай атлетыкіўвайшла ў склад Міжнароднай аматарскай лёгкаатлетычнай федэрацыі (International Amateur Athletics Federation).

22 сакавіка 1991 г. створаны Нацыянальны алімпійскі камітэт Рэспублікі Беларусь (НАК РБ).

У сакавіку 1991 г. БФЛА была прынята ў Міжнародную асацыяцыю лёгкаатлетычных федэрацый (International Association of Athletics Federations) у якасці незалежнай і самастойнай федэрацыі.

З 1993 г. беларуская зборная на афіцыйных міжнародных спаборніцтвах выступае як незалежная каманда.

У 1992 г. Наталля Шыкаленка ў складзе зборнай каманды СНД заваёўвае на Алімпійскіх гульнях у Барселоне (Іспанія) сярэбраны медаль.

У 1996 г. упісала слаўную старонку ў гісторыю суверэннай Беларусі Наталля Сазановіч. Кідальніца з Баранавіч стала сярэбраным алімпійскім прызёрам у кіданні кап’я ў Атланце (ЗША).

У апошнія гады лідзіруючыя пазіцыі ў зборнай краіны трывала займае спартсменка з Пінска – Таццяна Халадовіч. Чэмпіёнка Еўропы 2016, паспяхова выступае на міжнародных спаборніцтвах па кіданні кап’я. Два разы стала пераможцай на этапах Брыльянтавай лігі – у Цюрыху і ў Осла, устанавіўшы нацыянальны рэкорд Беларусі (67 м 47 см).

Падрастаюць у беларускім спорце таленавітыя юніёркі. Ганна Тарасюк – сярэбраны прызёр Еўрапейскага юнацкага алімпійскага фестывалю – 2013, пераможца Еўразійскіх гульняў – 2013 і Сусветнай гімназіяды – 2013.

Ганна Тарасюк устанавіла сенсацыйны рэкорд Сусветнай гімназіяды па кіданні кап’я і стала чэмпіёнкай у гэтым відзе спорту. Сусветная гімназіяда ўключае комплекс міжнародных спаборніцтваў для школьнікаў ва ўзросце ад 14 да 17 гадоў з розных краін. Яе ўнікальнасць у тым, што браць удзел у спаборніцтвах такога ўзроўню спартсмен можа толькі адзін раз.

У 2014 г. у Нанкіне на II юнацкіх Алімпійскіх гульнях юная кап’якідальніца заваявала залаты медаль і ўстанавіла нацыянальны рэкорд сярод дзяўчат (55 м 70 см). Трэніруецца спартсменка пад кіраўніцтвам мамы, сярэбранага прызёра Алімпіяды-1992 у кіданні кап’я Наталлі Шыкаленкі.

Склад нацыянальнай каманды Рэспублікі Беларусь па кіданні кап’я http://bfla.eu/wp-content/uploads/2015/01/2019.pdf

Грамадскае аб’яднанне “Беларуская федэрацыя лёгкай атлетыкі”

Афіцыйны сайт:http://bfla.eu

Спампавать спіс літаратуры ў фармате pdf.

Кнігі:

1. Алабин, В. Г. Многолетняя подготовка легкоатлетов: (на примере скоростно-силовых видов) / В. Г. Алабин. – Минск : Выш. шк., 1981. – 206 с.
2. Бойко, В. В. Прыжки в небо / В. В. Бойко. – Минск : Полымя, 1990. – 96 с.
3. Вацула, Й. Азбука тренировки легкоатлета / Й. Вацула, Э. Достал, В. Вомачка. – Минск : Полымя, 1986. – 135 с.
4. Гаусман, К. И. Легкая атлетика/ К. И. Гаусман. – Минск : Урожай, 1968. – 42 с.
5. Игнатищев, Р. М. Прыгать можно дальше 10-ти метров / Р. М. Игнатищев. – Могилев : Белорус.-Рос. ун-т, 2005. – 29 с.
6. Легкая атлетика : [учеб. пособие / Б. Б. Левинсон и др.]. – Изд. 2-е, испр. и доп. – Минск : Выш. шк., 1968. – 237 с.
7. Легкая атлетика в Беларуси : справочник / сост.: С. А. Зыков, В. В. Фаворский. – Минск : Ковчег, 1998. – 47 с.
8. Техника и методика обучения барьерному бегу и бегу с препятствиями : метод. рекомендации / [сост.: В. И. Тур и др.] ; Витеб. гос. ун-т . – Витебск : ВГУ, 2008. – 33 с.
9. Юшкевич, Т. П. Тренажеры в легкой атлетике : пособие / Т. П. Юшкевич, А. В. Ворон. – Минск : БГУФК, 2014. – 92 с.

Артыкулы з перыядычных выданняў:

1. Герман, Э. «Меня восхищают люди, которые не сдаются перед трудностями» / Эльвира Герман // Наш спорт. – 2018. – № 4. – С. 4–6.
2. Мясников, В. Виктор Мясников: «Люди что–то меняют в жизни, и это нормально» / В. Мясников // Спортtime. – 2018. – № 7. – С. 18–21.
3. Осипенко, А. Чемпионы ветеранами не бывают / А. Осипенко // Беларус. думка. – 2008. – № 7. – С. 101–105.
4. Талай, А. «В спорте нельзя загадывать: кому удача улыбнется сегодня, а кому завтра» / А. Талай // Наш спорт. – 2017. – № 4. – С. 2–4.
5. Талай, А. «Для спортсмена важно постоянно ставить себе новые цели» / А. Талай // Наш спорт. – 2018. – № 2. – С. 34–35.

Электронныя рэсурсы:

1. «Еще должен прибавить». Как белорусский юниор побил 40-летний рекорд Европы в прыжках в высоту [Электронный ресурс] // TUT.BY / Белорусский портал. – Режим доступа: https://sport.tut.by/news/athletics/554106.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
2. «Уйдете — обратно я не принимаю». Как бывший тренер Талай подготовил новую чемпионку Европы Герман [Электронный ресурс] // TUT.BY / Белорусский портал. – Режим доступа: https://sport.tut.by/news/athletics/604433.html?crnd=60766. – Дата доступа : 25.04.2019.
3. «Черная пуля» против Гитлера [Электронный ресурс] // HumanInside. – Режим доступа: https://humaninside.ru/za-uglom-istorii/48652-chernaya_pulya_protiv_gitlera.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
4. 22 августа. События... [Электронный ресурс] // LiveInternet. – Режим доступа: https://www.liveinternet.ru/users/kakula/post439454344/. – Дата доступа : 25.04.2019.
5. 29 мая. События в мире 1956-1966гг [Электронный ресурс] // LifeInternet. – Режим доступа: https://www.liveinternet.ru/users/1641535/post435593470. – Дата доступа : 25.04.2019.
6. 75-летний юбилей Владислава Сапеи [Электронный ресурс] // Гомельский государственный университет имени Франциска Скорины. – Режим доступа: http://physcult.gsu.by/index.php/75-letnij-yubilej-vladislava-sapei/. – Дата доступа : 25.04.2019.
7. De Grasse posts fastest 200 metre time in Olympic heats at Rio 2016 [Электронный ресурс] // Canadian Olympic Team Official Website. – Режим доступа: https://olympic.ca/2016/08/16/de-grasse-posts-fastest-200-metre-time-in-olympic-heats-at-rio-2016/. – Дата доступа : 25.04.2019.
8. El album de Edwin Moses [Электронный ресурс] // MundoDeportivo. – Режим доступа: https://www.mundodeportivo.com/20130923/fotos/el-album-de-edwin-moses_54388778511.html#5. – Дата доступа : 25.04.2019.
9. ESTADOS UNIDOS - CAMPEOES OLIMPICOS: 2015 [Электронный ресурс] // Blogspot. – Режим доступа: http://og-eua.blogspot.com/2015/. – Дата доступа : 25.04.2019.
10. Etes-vous plutot Sportswear chic ou Streetwear? [Электронный ресурс] // Rien a se mettre. – Режим доступа: https://www.rienasemettre.fr/sportswear-chic-streetweat-nouvelles-tendances/. – Дата доступа : 25.04.2019.
11. Genius [Электронный ресурс] // WordPress. – Режим доступа: https://chereek.wordpress.com/2009/09/22/genius/. – Дата доступа : 25.04.2019.
12. Kevin Young (hurdler) [Электронный ресурс] // Alchetron / Free Social Encyclopedia for the World. – Режим доступа: https://alchetron.com/Kevin-Young-(hurdler). – Дата доступа : 25.04.2019.
13. Kevin Young [Электронный ресурс] // USA Track & Field. – Режим доступа: http://www.usatf.org/halloffame/TF/showBio.asp?HOFIDs=218. – Дата доступа : 25.04.2019.
14. Londra 2012, corsa a ostacoli [Электронный ресурс] // Ilpost. – Режим доступа: https://www.ilpost.it/2012/08/07/londra-2012-ostacoli/. – Дата доступа : 25.04.2019.
15. Long jump [Электронный ресурс] // Hyperleap. – Режим доступа: https://hyperleap.com/topic/Long_jump. – Дата доступа : 25.04.2019.
16. OS-historia for nordar (och er andra) [Электронный ресурс] // Sveriges Radio. – Режим доступа: https://sverigesradio.se/sida/artikel.aspx?programid=105&artikel=6496569. – Дата доступа : 25.04.2019.
17. Tatyana Ledovskaya [Электронный ресурс] // Нац. олимп. ком. Респ. Беларусь. – Режим доступа: http://www.noc.by/en/olympic-games/team/chempiony-olimpijskih/ledovskaya-tatyana-mikhajlovna-legkaya-atletika/. – Дата доступа : 25.04.2019.
18. А как все хорошо начиналось... [Электронный ресурс] // LIVEJOURNAL. – Режим доступа: https://noveltour.livejournal.com/312682.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
19. Алина Талай: биография, фото, личная жизнь [Электронный ресурс] // Nastroy. – Режим доступа: https://www.nastroy.net/post/alina-talay-biografiya-foto-lichnaya-jizn. – Дата доступа : 25.04.2019.
20. Анастасия Мирончик-Иванова стала финалисткой ЧМ по легкой атлетике в прыжках в длину [Электронный ресурс] // БЕЛТА / Новости Беларуси. – Режим доступа: https://www.belta.by/sport/view/anastasija-mironchik-ivanova-stala-finalistkoj-chm-po-legkoj-atletike-v-pryzhkah-v-dlinu-160409-2015/. – Дата доступа : 25.04.2019.
21. Барбора Шпотакова осталась довольна итогами нынешнего сезона [Электронный ресурс] // MIR-LA / Спортивный информационный ресурс. – Режим доступа: http://mir-la.com/7931-barbora-shpotakova-ostalas-dovolna-itogami-nyneshnego-sezona.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
22. Бегун (долихос) [спорт] [Электронный ресурс] // Универсальная энциклопедия Кирилла и Мефодия. – Режим доступа: https://megabook.ru/media/Бегун%20(долихос)%20%5bспорт%5d. – Дата доступа : 25.04.2019.
23. Бегун на старте (бронзовая статуэтка) [спорт] [Электронный ресурс] // Универсальная энциклопедия Кирилла и Мефодия. – Режим доступа: https://megabook.ru/media/Бегун%20на%20старте%20(бронзовая%20статуэтка)%20%5bспорт%5d. – Дата доступа : 25.04.2019.
24. Беларусы на чэмпіянаце свету па лёгкай атлетыцы [Электронный ресурс] // БЕЛТА / Навiны Беларусi. – Режим доступа: https://m.blr.belta.by/fotoreportage/view/belarusy-na-chempijanatse-svetu-pa-legkaj-atletytsy-38366-2013. – Дата доступа : 25.04.2019.
25. Бланкерс-Кун, Фанни [Электронный ресурс] // PeopleLife. – Режим доступа: https://www.peoplelife.ru/35637. – Дата доступа : 25.04.2019.
26. Болт признан спортсменом года по версии IAAF [Электронный ресурс] // Sporter. – Режим доступа: https://sporter.md/ru/posts/legkaya-atletika/bolt-priznan-sportsmenom-goda-po-versii-iaaf. – Дата доступа : 25.04.2019.
27. Большое сообщение прыжки через планку. Контрольная работа: Классификация видов прыжков в высоту [Электронный ресурс] // Ecoprog. – Режим доступа: https://ecoprog.ru/a-great-message-jumping-over-the-bar-test-work-classification-of-high-jump-types.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
28. Бостон Ральф [Электронный ресурс] // Этот день в истории спорта. – Режим доступа: http://sport-calendar.ru/lichnosti-v-sporte/item/boston-ralf. – Дата доступа : 25.04.2019.
29. В Бресте обновлён 25-летний рекорд Беларуси по прыжкам в высоту [Электронный ресурс] // СТВ. – Режим доступа: http://www.ctv.by/novosti-bresta-i-brestskoy-oblasti/v-breste-obnovlyon-25-letniy-rekord-belarusi-po-pryzhkam-v-vysotu. – Дата доступа : 25.04.2019.
30. Валерий Брумель: биография, фото, причина смерти [Электронный ресурс] // FB. – Режим доступа: http://fb.ru/article/216216/valeriy-brumel-biografiya-foto-prichina-smerti. – Дата доступа : 25.04.2019.
31. Ваш день рождения 26 июня [Электронный ресурс] // Ваш день рождения. – Режим доступа: https://366days.ru/26_iyunya/. – Дата доступа : 25.04.2019.
32. Вильгельмина Бардаускене и Мировой рекорд, установленный в Кишиневе. [Электронный ресурс] // Мой мир в фотографиях. – Режим доступа: http://moimir.org/vilgelmina-bardauskene-i-mirovoj-rekord-ustanovlennyj-v-kishineve. – Дата доступа : 25.04.2019.
33. Владимир Ященко. Взлет и падение. 12 января исполнилось бы 54 года гениальному запорожскому спортсмену — прыгуну в высоту [Электронный ресурс] // Хроники и комментарии / Интернет-газета. – Режим доступа: https://operkor.wordpress.com/2013/01/15/%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80-%D1%8F%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE-%D0%B2%D0%B7%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B8-%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5-12-%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0/. – Дата доступа : 25.04.2019.
34. Дмитрию Набокову покорилась высота 2.32 на мемориале Е.И. Сосиной по прыжкам в высоту + протоколы [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=32397. – Дата доступа : 25.04.2019.
35. Древние Олимпийские игры [Электронный ресурс] // Интересник. – Режим доступа: http://interesnik.net/drevnie-olimpijskie-igry/. – Дата доступа : 25.04.2019.
36. Елена Белевская - королева по прыжкам в длину, рекордсменка Беларуси - 7.39!!! [Электронный ресурс] // Клуб любителей бега «Виктория». – Режим доступа: https://www.klbviktoria.com/novosti/2012-god/fevral/13-02-2012-3.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
37. Интервью с Чистяковой [Электронный ресурс] // EUROSPORT. – Режим доступа: https://www.eurosport.ru/athletics/olympic-games-london/2012/story_sto3361727.shtml. – Дата доступа : 25.04.2019.
38. Искусство преодоления. Барьерный бег: техника и правила. [Электронный ресурс] // «Russiarunner» / Портал о беге в радость.. – Режим доступа: http://www.russianrunner.ru/trenirovka/iskusstvo-preodoleniya. – Дата доступа : 25.04.2019.
39. Как сделать деревянные козлы своими руками для ремонта и пилки дров [Электронный ресурс] // Легкое дело. – Режим доступа: http://legkoe-delo.ru/remont-doma/melkij-remont/70794-kak-sdelat-derevyannye-kozly-svoimi-rukami-dlya-remonta-i-pilki-drov. – Дата доступа : 25.04.2019.
40. Легендарные спортивные фотографии Нила Лейфа [Электронный ресурс] // Evivid. – Режим доступа: https://evivid.ru/legendarnye_sportivnye_fotografii_nila_leyfa.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
41. Легкоатлетические барьеры: виды, история возникновения, правила использования [Электронный ресурс] // «Спортстайл». – Режим доступа: https://sportstyle-shop.com/articles/legkoatleticheskie-barery/. – Дата доступа : 25.04.2019.
42. Легкоатлетки Мирончик-Иванова и Герман – призеры ЧЕ-2019 в помещении [Электронный ресурс] // Minsk2019. – Режим доступа: https://minsk2019.by/ru/news/925. – Дата доступа : 25.04.2019.
43. Лос-Анджелес-1932 [Электронный ресурс] // Олимпийский Архив. – Режим доступа: http://www.olympichistory.info/s1932.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
44. Лучшие спортсмены Беларуси. Часть 1 (1959 – 1969) [Электронный ресурс] // Делаем вместе. – Режим доступа: https://delaemvmeste.by/luchshie-sportsmenyi-belarusi-chast-1-1959-1969/. – Дата доступа : 25.04.2019.
45. Лучшие спортсмены Беларуси. Часть 4 (1990 – 1999) [Электронный ресурс] // Делаем Вместе!. – Режим доступа: https://delaemvmeste.by/luchshie-sportsmenyi-belarusi-chast-4-1990-1999/. – Дата доступа : 25.04.2019.
46. Максим Недосеков номинирован европейской легкоатлетической ассоциацией на звание лучшего атлета декабря! [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=40974. – Дата доступа : 25.04.2019.
47. Мемориал заслуженного тренера БССР Е.И. Сосиной по прыжкам в высоту. Традиционные соревнования по легкой атлетике на призы СДЮШОР «Атлет» [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=12224. – Дата доступа : 25.04.2019.
48. Метание копья. История метания копья. [Электронный ресурс] // Я самая красивая. – Режим доступа: http://www.i-kiss.ru/rubrika/metanie_kopja. – Дата доступа : 25.04.2019.
49. Метание копья. Техника метания и победа с первого броска. [Электронный ресурс] // СДЮШОР 24 / Дворец детского спорта. – Режим доступа: https://rusatletik.ru/metanie-kopya-texnika-metaniya-i-pobeda-s-pervogo-broska.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
50. Методика обучения легкоатлетическим прыжкам учащихся 5-х классов Студентки 4 курса группы 4ФБ(с) Ермишкиной Натальи Николаевны [Электронный ресурс] // Pandia. – Режим доступа: https://pandia.ru/text/81/292/63278-5.php. – Дата доступа : 25.04.2019.
51. Мировой рекорд по прыжкам в высоту: путь к вершине [Электронный ресурс] // SYL. – Режим доступа: https://www.syl.ru/article/371530/mirovoy-rekord-po-pryijkam-v-vyisotu-put-k-vershine. – Дата доступа : 25.04.2019.
52. Нанкин-2014. Анна Тарасюк – чемпионка юношеской Олимпиады [Электронный ресурс] // Республиканский центр олимпийской подготовки по легкой атлетике. – Режим доступа: http://www.athletics.by/info-center/news/1206.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
53. Наталья Шиколенко: дочь обещает пойти дальше [Электронный ресурс] // Клуб любителей бега «Виктория». – Режим доступа: https://www.klbviktoria.com/novosti/2012-god/avgust/11-08-2012-8.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
54. Неужели в этом бегали? Показываем, как раньше выглядела беговая экипировка [Электронный ресурс] // Ногибоги. – Режим доступа: https://nogibogi.com/istoriya-begovoy-ekipirovki/. – Дата доступа : 25.04.2019.
55. Ножницы – волна – перекат – перекидной – техника прыжков [Электронный ресурс] // Янденкс Дзен. – Режим доступа: https://zen.yandex.ru/media/yaplitka/nojnicy--volna--perekat--perekidnoi--tehnika-pryjkov-5c17e503c6ce5f00ad214519. – Дата доступа : 25.04.2019.
56. Ножницы – волна – перекат – перекидной – техника прыжков [Электронный ресурс] // Сдюшор 24 / Дворец Детского Спорта. – Режим доступа: https://rusatletik.ru/nozhnicy-volna-perekat-perekidnoj-texnika-pryzhkov.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
57. О СЛЕДАМ ИСТОРИИ БЕЛОРУССКОЙ ЛЕГКОЙ АТЛЕТИКИ. ЧЕМПИОНАТ ЕВРОПЫ 1978 ГОДА [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=40395. – Дата доступа : 25.04.2019.
58. Олимпиада 1908 года в Лондоне [Электронный ресурс] // loveopium. – Режим доступа: http://loveopium.ru/sport/olimpiada-1908.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
59. Ольга Сударева: от Игр до Игр [Электронный ресурс] // Клуб любителей бега «Виктория». – Режим доступа: https://www.klbviktoria.com/novosti/2012-god/iyul/2-07-2012-13.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
60. Открылись внеочередные Олимпийские игры в Афинах [Электронный ресурс] // Руспех / Российское информационное агентство. – Режим доступа: https://ruspekh.ru/events/item/vneocherednye-olimpijskie-igry-v-afinakh. – Дата доступа : 25.04.2019.
61. Павел Селиверстов закрепил мировое лидерство сезона — 2017 в прыжках в высоту на соревнованиях в Германии [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=20231. – Дата доступа : 25.04.2019.
62. Парад чемпионов. «Белая» команда [Электронный ресурс] // Сдюшор 24 / Дворец Детского Спорта. – Режим доступа: https://rusatletik.ru/parad-chempionov-belaya-komanda.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
63. По следам истории белорусской легкой атлетики. Чемпионат Европы 1954 [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=39722. – Дата доступа : 25.04.2019.
64. По следам истории белорусской лёгкой атлетики. Чемпионат Европы в помещении 1987. Чемпионат мира в помещении 1987. Чемпионат мира 1987 [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=41179. – Дата доступа : 25.04.2019.
65. Полина Злотникова: «Мотивирую себя тем, что я хочу прыгать очень далеко» [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=45467. – Дата доступа : 25.04.2019.
66. Представляем вашему вниманию методическое пособие П. Гойхмана и Е. Сосиной «О работе с детьми» [Электронный ресурс] // Клуб любителей бега «Виктория». – Режим доступа: https://www.klbviktoria.com/news/7-01-2010-2.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
67. Представляем номинантов специальной награды «атлетика 2018»! Юниоры и юниорки [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=40950. – Дата доступа : 25.04.2019.
68. Прыжки в высоту с разбега [Электронный ресурс] // Студми. – Режим доступа: https://studme.org/106786/meditsina/pryzhki_vysotu_razbega. – Дата доступа : 25.04.2019.
69. Прыжки в длину с места нормативы, техника на уроках в классах [Электронный ресурс] // Нормы ГТО и знаний. – Режим доступа: https://gto-normativy.ru/pryzhki-v-dlinu-s-mesta-normativy-texnika-na-urokax-v-klassax/. – Дата доступа : 25.04.2019.
70. Прыжки в длину с разбега [Электронный ресурс] // Студми. – Режим доступа: https://studme.org/106785/meditsina/pryzhki. – Дата доступа : 25.04.2019.
71. Прыжки в длину. История прыжков в длину. [Электронный ресурс] // Я самая красивая. – Режим доступа: http://www.i-kiss.ru/rubrika/pryzhki_v_dlinu. – Дата доступа : 25.04.2019.
72. Прыжок в высоту с места согнув ноги [Электронный ресурс] // SPORT WIKI / Спортивная Энциклопедия. – Режим доступа: http://sportwiki.to/%D0%9F%D1%80%D1%8B%D0%B6%D0%BE%D0%BA_%D0%B2_%D0%B2%D1%8B%D1%81%D0%BE%D1%82%D1%83_%D1%81_%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0. – Дата доступа : 25.04.2019.
73. Прыжок века [Электронный ресурс] // Сдюшор 24 / Дворец Детского Спорта. – Режим доступа: https://rusatletik.ru/pryzhok-veka.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
74. Ричард Фосбери (Dick Fosbury) США [Электронный ресурс] // Легкая атлетика на Олимпийских играх 1896-2016. – Режим доступа: http://athletics-sport.info/athletes/fosbury-dick. – Дата доступа : 25.04.2019.
75. С юбилеем, Татьяна Михайловна! [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=13494. – Дата доступа : 25.04.2019.
76. Самые стойкие спортивные рекорды, не побитые временем [Электронный ресурс] // Bets Live. – Режим доступа: https://betslive.ru/news/samye-stojkie-sportivnye-rekordy-ne-pobitye-vremenem/. – Дата доступа : 25.04.2019.
77. Самый крутой советский прыгун: Чем знаменит легкоатлет Игорь Тер-Ованесян [Электронный ресурс] // Российский Государственный Университет Физической Культуры, Спорта, Молодёжи И Туризма. – Режим доступа: http://press.sportedu.ru/item/samyi-krutoi-sovetskii-prygun-chem-znamenit-legkoatlet-igor-ter-ovanesyan. – Дата доступа : 25.04.2019.
78. Смитсон, Форрест [Электронный ресурс] // Академик. – Режим доступа: https://4knigaman.ru/?p=551. – Дата доступа : 25.04.2019.
79. Стрельба по голубям и семь других видов спорта, исключенных из Олимпиады [Электронный ресурс] // Новости Бишкека / Комсомольская правда. – Режим доступа: https://www.kp.kg/daily/26571.7/3586866/. – Дата доступа : 25.04.2019.
80. Татьяна Холодович: я люблю метание, потому что… [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=38910. – Дата доступа : 25.04.2019.
81. Тимофей Лунев - главная звезда белорусского спорта первых послевоенных лет [Электронный ресурс] // СБ. Беларусь сегодня. – Режим доступа: https://www.sb.by/articles/nevzyatyy-barer.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
82. Тьюксбери, Уолтер [Электронный ресурс] // Portal:Derecho. La Wikipedia jurídica. – Режим доступа: https://luna.ovh/planeta/ru/Тьюксбери,_Уолтер. – Дата доступа : 25.04.2019.
83. У Беларуси уже 4 медали ЧЕ по легкой атлетике – итоги четверга [Электронный ресурс] // СБ. Беларусь сегодня. – Режим доступа: https://www.sb.by/articles/u-belarusi-uzhe-4-medali-che-po-legkoy-atletike-itogi-chetverga.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
84. У БФЛА новый логотип! [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=22581. – Дата доступа : 25.04.2019.
85. Усейн Болт и его мировой рекорд на дистанции 100 метров [Электронный ресурс] // KeepRun. – Режим доступа: http://keeprun.ru/motivation/biography/usejn-bolt-i-ego-mirovoj-rekord-na-distancii-100-metrov.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
86. Ученые узнали, как охотились неандертальцы [Электронный ресурс] // МедиоПоток. – Режим доступа: https://potokmedia.ru/news/51287/. – Дата доступа : 25.04.2019.
87. Фото #684936 [Электронный ресурс] // Фото историческое; фото : В. Яворовский // VISUALRIAN.RU. – Режим доступа: http://visualrian.ru/search/1/684936.html?query=Алла%20Смирнова&area=all. – Дата доступа : 25.04.2019.
88. Фото #688683 [Электронный ресурс] // Фото историческое; фото : С. Соловьев // VISUALRIAN.RU. – Режим доступа: http://visualrian.ru/hier_rubric/photo/688683.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
89. Фото #812157 [Электронный ресурс] // Фото историческое; фото : Юрий Сомов // VISUALRIAN.RU. – Режим доступа: http://visualrian.ru/selection/list_1002776/812157.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
90. Фото #813196 [Электронный ресурс] // Фото историческое; фото : Дмитрий Донской // VISUALRIAN.RU. – Режим доступа: http://visualrian.ru/hier_rubric/photo_historic/813196.html?period=1980. – Дата доступа : 25.04.2019.
91. Фото #813624 [Электронный ресурс] // Фото историческое; фото : Р. Максимов // VISUALRIAN.RU. – Режим доступа: http://visualrian.ru/hier_rubric/photo_historic/813624.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
92. Франсина Бланкерс-Кун (Fanny Blankers-Koen) Нидерланды [Электронный ресурс] // Athletics-sport / Легкая атлетика на Олимпийских играх 1896-2016. – Режим доступа: http://athletics-sport.info/athletes/blankers-koen-fanny. – Дата доступа : 25.04.2019.
93. Хитоми, Кинуэ [Электронный ресурс] // PeopleLife. – Режим доступа: https://www.peoplelife.ru/311316. – Дата доступа : 25.04.2019.
94. Что Вы знаете о технике и методике обучения метанию копья? [Электронный ресурс] // StudFiles / Файловый архив студентов. – Режим доступа: https://studfiles.net/preview/5898572/page:2/. – Дата доступа : 25.04.2019.
95. Что мы знаем о спортсмене и тренере Владимире Сасимовиче? [Электронный ресурс] // Школа жизни / Познавательный журнал. – Режим доступа: https://shkolazhizni.ru/biographies/articles/7059/. – Дата доступа : 25.04.2019.
96. Шепель Олег Александрович [Электронный ресурс] // Олимпийские чемпионы России. – Режим доступа: http://www.olympic-champions.ru/sportsman/oleg_shepel/. – Дата доступа : 25.04.2019.
97. Элвин Крэнцлайн (Alvin Kraenzlein) США [Электронный ресурс] // athletics-sport.info. – Режим доступа: http://athletics-sport.info/athletes/kraenzlein-alvin. – Дата доступа : 25.04.2019.
98. Эльвира Герман – «Восходящая звезда-2018» по версии ИААФ [Электронный ресурс] // Нац. олимп. ком. Респ. Беларусь. – Режим доступа: http://www.noc.by/news/elvira-german-voskhodyashchaya-zvezda-2018-po-versii-iaaf/. – Дата доступа : 25.04.2019.
99. Эльвира Герман: с детства знаю, что пределов не бывает! [Электронный ресурс] // СБ. Беларусь сегодня. – Режим доступа: https://www.sb.by/articles/molniya-v-zolotom.html. – Дата доступа : 25.04.2019.
100. Эльвира Герман: Я очень удивилась, когда установила рекорд Европы среди юниоров [Электронный ресурс] // БФЛА / Белорусская федерация легкой атлетики. – Режим доступа: http://bfla.eu/?p=18030. – Дата доступа : 25.04.2019.
101. Юлия Нестеренко. Загадка этой большой спортивной судьбы до сих пор не разгадана [Электронный ресурс] // Прессбол. – Режим доступа: https://www.pressball.by/pbonline/other/85767. – Дата доступа : 25.04.2019.
102. Юрий Литуев [Электронный ресурс] // Люди. – Режим доступа: https://www.peoples.ru/sport/atlete/lituev/. – Дата доступа : 25.04.2019.