15 верасня ўсе бібліятэкары нашай дзяржавы 20-ты раз адзначаць сваё прафесійнае свята – Дзень бібліятэк, зацверджаны Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 08.09.2001 № 483 і прымеркаваны да дня заснавання галоўнай бібліятэкі краіны.
Гісторыя бібліятэчных устаноў на тэрыторыі Беларусі налічвае некалькі стагоддзяў. Перадумовы для стварэння першых кнігасховішчаў паўсталі яшчэ на мяжы Х–ХІ стагоддзяў. За сваю амаль тысячагадовую гісторыю існавання беларускія бібліятэкі перажылі як перыяды росквіту, так і перыяды заняпаду, поўнага рабавання, і зноў перыяды росквіту. Гісторыя развіцця бібліятэк цесна звязана з гісторыяй беларускай дзяржавы.
Нацыянальная бібліятэка Беларусі больш за 40 гадоў вядзе даследчую працу па вывучэнні тэндэнцый, асаблівасцей станаўлення і развіцця бібліятэчнай галіны Беларусі. Супрацоўнікі карпатліва аднаўляюць ход фарміравання бібліятэчных устаноў, вывучаючы фонды нацыянальнага, дзяржаўных, рэгіянальных і ведамасных архіваў.
Вынікам шматгадовай працы сталі шэсць друкаваных зборнікаў дакументаў і матэрыялаў па бібліятэчнай справе, кожны з якіх прысвечаны вызначанаму храналагічнаму перыяду і служыць крыніцазнаўчай базай па вывучэнні бібліятэчнай галіны краіны на розных этапах яе гістарычнага развіцця, пачынаючы з 30-х гадоў XIX стагоддзя.
На аснове сабранага матэрыялу навукоўцы апісваюць падзеі розных гістарычных эпох, дэманструючы як развівалася сетка бібліятэк рэспублікі.
Нягледзячы на тое, што дадзеная даследчая праца супрацоўнікамі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі вядзецца амаль паўстагоддзя, многае яшчэ не вывучана, частка дакументаў усё яшчэ застаецца за полем зроку даследчыкаў. Таму праца ў гэтым кірунку працягваецца.
Каб зрабіць назапашаныя матэрыялы больш даступнымі шырокаму колу карыстальнікаў, да 100-годдзя Нацыянальнай бібліятэкі пачалася распрацоўка карпаратыўнай базы даных “Бібліятэчная справа Беларусі ў дакументах і матэрыялах”. Рэсурс будзе ўтрымліваць поўныя тэксты дакументаў па гісторыі бібліятэчнай справы, якія захоўваюцца не толькі ў нацыянальных і дзяржаўных архівах, але і ў рэгіянальных, у архівах асобных арганізацый. Шырокі тэрытарыяльны ахоп дазволіць раскрыць асаблівасці развіцця асобных бібліятэк, бібліятэчнай сферы ў рэгіёнах, комплексна адлюстраваць гісторыю развіцця бібліятэчнай справы краіны.
Зазірнуць “за кулісы” даследчай працы, больш наглядна пазнаёміцца з тым, як ажыццяўляецца вывучэнне гісторыі станаўлення і развіцця бібліятэк можна ў відэароліку, створаным у рамках IX Навукова-практычнай канферэнцыі “Электронная культура”, якая прайшла ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі ў маі 2021 года.
Прыемнага прагляду!
Матэрыял падрыхтаваны навукова-даследчым аддзелам бібліятэказнаўства.
