26 лістапада класіку літаратуры Уладзіміру Караткевічу магло б споўніцца 90 гадоў. Пражыў папулярны пісьменнік і сцэнарыст нядоўга – яго не стала ў 1984-м. Аднак спадчына, якую ён пакінуў не толькі ў літаратуры, але і ў кінематографе, вельмі значная.
Юбілей Караткевіча тэматычным эфірам адзначыць сацыякультурны тэлеканал “Беларусь 3”: гледачы змогуць бліжэй пазнаёміцца з творчасцю аднаго з самых яркіх беларускіх аўтараў XX стагоддзя. Таксама будзе паказаны першы ў гісторыі савецкі трылер-дэтэктыў – фільм “Дзікае паляванне караля Стаха”. Аб ім і пагаворым.
Няпросты сцэнарый
Раман істотна адрозніваецца ад двухсерыйнай кінаповесці, што здымаў Валерый Рубінчык на “Беларусьфільме” ў 1979 годзе, і атмасферай, якая наводзіць на думку аб не менш знакамітай кінастужцы “Прыгоды Шэрлака Холмса і доктара Ватсана: сабака Баскервіляў”. Першую версію сцэнарыя фільма пісаў сам Уладзімір Караткевіч, аднак гэты літаратурны варыянт для кінавытворчасці аказаўся непрыдатны. За справу ўзяўся рэжысёр Валерый Рубінчык: яго задачай было знайсці сярэдняе арыфметычнае паміж тэкстам і будучым кадрам, абапіраючыся на паметкі пісьменніка, якія тычацца паводзін і характару герояў. Шмат кажуць пра тое, што нібыта Караткевічу не спадабаўся фільм, з сюжэта якога па аб’ектыўных прычынах прыбралі шэраг дэтэктыўных ліній, аднак Уладзімір Сямёнавіч паважаў права рэжысёра на ўласную трактоўку.
Барыс Плотнікаў (Андрэй Беларэцкі)
Алена Дзімітрава (Надзея Яноўская)
Акцёрскае сузор’е
Фільм здымаўся з прыцэлам як мінімум на ўсесаюзную славу (атрымаў жа сусветную), таму на ключавыя ролі падбіралі вядомых акцёраў. Барыса Плотнікава, які сыграў ролю маладога этнографа Беларэцкага, рэжысёр запрасіў у кінастужку, бо быў уражаны яго працай у знакамітым “Узыходжанні”, знятым Ларысай Шэпіцька паводле аповесці Васіля Быкава “Сотнікаў”. Дапоўнілі карціну запатрабаваны Альберт Філозаў і акцёр тэатра на Таганцы Барыс Хмяльніцкі – да таго моманту ўжо славуты Робін Гуд савецкага кінематографа. А вось гаспадыню маёнтка Балотныя Яліны павінна была сыграць Алена Коранева. Але актрыса толькі-толькі атрымала запрашэнне ў Маскоўскі драматычны тэатр на Малой Броннай і пачала рэпеціраваць ролю Верачкі ў пастаноўцы “Месяц у вёсцы” легендарнага Анатоля Эфроса. Выехаць на здымкі было для яе немагчыма. Тады рэжысёр запрасіў на ролю Яноўскай маладую балгарскую актрысу Алену Дзімітраву. Да гэтага часу яна ўжо здымалася ў сумесных карцінах СССР і Балгарыі, аднак галоўная роля дзяўчыне дасталася ўпершыню і паспрыяла яе далейшай кар’еры: услед за Рубінчыкам на яе звярнулі ўвагу і кінарэжысёры на радзіме. Праўда, за Дзімітраву прыйшлося пазмагацца: кіраўніцтва кінастудыі не хацела мець справу з замежнай актрысай, якой трэба было плаціць у валюце.
Альберт Філозаў
Барыс Хмяльніцкі ў ролі Вароны
Знаёмы і любімы
Сапраўды яркай зоркай у “Дзікім паляванні караля Стаха” стаў Раман Філіпаў: каларытны кароль эпізодаў з унікальным голасам (гулкім басам-прафунда) бліскуча сыграў пана Рыгора Дубатоўка. У адрозненне ад большасці маскоўскіх артыстаў для беларускай публікі Філіпаў быў як родны: у 1960-я гады ён з’яўляўся адным з вядучых акцёраў Купалаўскага тэатра. Мовы даваліся артысту лёгка, не стала выключэннем і беларуская, яго ігрой усе былі задаволены. На купалаўскай сцэне Філіпаў сыграў некалькі значных роляў. Ды і з “Беларусьфільмам” сябраваў: у пачатку 1970-х здымаўся на кінастудыі ў дэтэктыве “Корцік”.
|
|
|
Эфекты без спецэфектаў
Карціну адрознівае бліскучая аператарская праца Таццяны Логінавай, адной з нямногіх жанчын у гэтай прафесіі. Містычнасць і нагнятанне жаху забяспечвалі з дапамогай аптычных эфектаў: так, запаволеныя рухі коннікаў “Дзікага палявання” здымалі рапід-камерай, а зямлю пад іх капытамі спецыяльна выпальвалі дымавымі шашкамі.
|
|
Складаная натура
Маёнтак Балотныя Яліны ў фільме ахутаны містыкай і таямніцамі. Здымалі яго ў асноўным у Падгарэцкім замку на Львоўшчыне, які некалі належаў польскаму каралю Яну III Сабескаму. Зрэшты, унутраную частку замка, як і інтэр’еры дома Дубатоўка, стваралі ў павільёнах “Беларусьфільма”: справа была зімой, у Мінску тэмпература апускалася да мінус 38 градусаў. Некаторыя сцэны здымалі на ваенным палігоне ва Уруччы, а вось скачку “Дзікага палявання” – таксама на ваенным палігоне, але ўжо ў падмаскоўным Алабіна, дзе для гэтых мэт спецыяльна быў прадугледжаны кінематаграфічны конны полк.
Аўтар публікацыі: Ірына Аўсеп’ян.
Крыніца: СБ – Беларусь сегодня
