6 студзеня спаўняецца 110 гадоў з дня нараджэння беларускага кампазітара Льва Майсеевіча Абеліёвіча (1912–1985). Яго разнастайная па жанрах, багатая па змесце і сродках выразнасці музыка з'яўляецца значным укладам у беларускае мастацтва.
Леў Майсеевіч Абеліёвіч нарадзіўся 6 студзеня 1912 г. у Вільні ў сям’і служачага. Бацькі далі свайму сыну магчымасць атрымаць сярэднюю і музычную адукацыю, паступіць на юрыдычны факультэт Віленскага ўніверсітэта. Аднак на стадыі падрыхтоўкі дыплома Леў прыняў рашэнне пакінуць універсітэт. Галоўнай прычынай з’яўлялася любоў юнака да музыкі, да якой быў шчыра і моцна прывязаны. Ён вельмі захапляўся беларускімі, літоўскімі, польскімі песнямі, музыкай Чайкоўскага і Рахманінава, Бетховена і Шапэна, чытаў кнігі пра знакамітых кампазітараў. У 1935 г. Леў Абеліёвіч стаў студэнтам Варшаўскай кансерваторыі. Яго мэтанакіраванасць, талент, настойлівае жаданне тварыць дазволілі адначасова навучацца на фартэпіянным факультэце і ў класе кампазіцыі вядучага прафесара кансерваторыі К. Сікорскага. Сярод студэнцкіх работ Л. Абеліевіча – рамансы, фартэпіянныя творы, Уверцюра для сімфанічнага аркестра.
Пасля ўз’яднання Беларусі ён атрымаў магчымасць пераехаць у Мінск. Працуючы педагогам музычнай школы, адначасова працягваў музычную адукацыю ў класе кампазіцыі Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі, якую скончыў у 1941 г.
Напачатку Вялікай Айчыннай вайны малады кампазітар быў мабілізаваны ў рады Савецкай арміі: вучыўся ў школе артылерыстаў, служыў у палкавым ансамблі, каля двух гадоў быў памочнікам назіральніка ў аэрагеадэзічным атрадзе. У 1944 г. па выкліку камітэта па справах мастацтваў пры СНК БССР Л.А. Абеліёвіч пераехаў у Маскву. Працаваў адначасова хормайстрам у калектывах мастацкай самадзейнасці і педагогам па класе фартэпіяна ў музычнай школе, працягваючы ўдасканальваць сваё прафесійнае майстэрства як кампазітар у класе прафесара Маскоўскай дзяржаўнай кансерваторыі Н.Я. Мяскоўскага. Створаныя ў гэты перыяд скрыпічныя п'есы Л. Абеліёвіча мелі вялікі поспех. На думку Д. Ойстраха, у камерных сачыненнях майстра – струнным квартэце, санатах для фартэпіяна, Сюіце на беларускія народныя тэмы, рамансах і песнях – выявіліся ўласцівыя маладому аўтару майстэрства, веданне інструмента, мастацкі густ.
Пасля вяртання ў 1951 г. у Мінск пачаўся новы этап у жыцці і творчасці Л.М. Абеліёвіча. Паспяховай і плённай была яго праца ў вакальных жанрах. Цікавасць да нацыянальнага песеннага фальклору, творчасці беларускіх паэтаў (М. Танка, Я. Коласа, А. Бачылы і інш.) праявілася ў харавых паэмах a capella. Сярод камерна-інструментальных, камерна-вакальных і харавых твораў 1950-х гг. сапраўдным шэдэўрам сталі Арыя для скрыпкі і камернага аркестра і Трэцяя саната для фартэпіяна.
У 1960-я гг. Л.М. Абеліёвіч стварыў чатыры сімфоніі. У іх выявіліся характэрныя драматургічныя прыёмы і найбольш блізкія кампазітару прынцыпы сімфанізму. Прэм'ера Першай сімфоніі адбылася ў сакавіку 1962 г. на IV з'ездзе кампазітараў БССР.
У 1970–1980 гг. разам з буйнымі аркестравымі і камерна-інструментальнымі творамі кампазітар надаваў вялікую ўвагу жанру раманса. У гэты перыяд ім створаны арыгінальныя рамансы на вершы Я. Коласа, Цёткі, А. Пушкіна, Ф. Цютчава і інш.
Леў Майсеевіч Абеліёвіч – адзін з тых людзей, хто перажыў вайну. Таму нядзіўна, што асноўная тэма яго творчасці – нянавісць да тых страшных падзей. Памяць аб перанесеных пакутах, ахвярах фашызму, гераізме знайшлі глыбокае адлюстраванне ў цыкле п’ес для фартэпіяна "Фрэскі", вакальных цыклах "Ваенныя балады" і "Партызанскія балады", у Другой сімфоніі.
Музыка Л.М. Абеліёвіча набыла вядомасць не толькі ў Беларусі, але і далёка за яе межамі. Ён быў прызнаны адным з вядучых кампазітараў краіны, у 1963 г. стаў заслужаным дзеячам мастацтваў СССР, у 1972 г. узнагароджаны ордэнам "Знак Пашаны", ганаровымі граматамі Вярхоўных Саветаў БССР і СССР. Творы кампазітара ўваходзілі ў рэпертуар вядучых калектываў і выканаўцаў рэспублікі.
Музыка Л.М. Абеліёвіча аказала значны ўплыў на фармаванне музычнай культуры Беларусі. Яго творы і сёння не перастаюць здзіўляць высокім прафесійным майстэрствам, шчырасцю пачуццяў, яркай мастацкай самабытнасцю.
Інфармацыю аб жыцці і дзейнасці выбітнага кампазітара можна знайсці ў электронным каталогу Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі і анлайн-энцыклапедыі “Беларусь у асобах і падзеях”.
Матэрыял падрыхтаваны навукова-даследчым аддзелам бібліяграфіі.
