Нина Борисовна Ватаци (1908–1997)

Содержание

1. Автобиография
2. Даты жизни и деятельности Н.Б. Ватаци
3. Библиографическая деятельность Н.Б. Ватаци
4. Хронологический указатель работ Н.Б. Ватаци, рецензий на них и книг, изданных с ее участием
5. Литература о жизни и деятельности Н.Б. Ватаци
6. Документы из музейных и архивных хранилищ
7. Фотогалерея

Автобиография

Н.Б. Ватаци

Родилась в 1908 г. Окончила литературно-лингвистическое отделение педфака Белорусского государственного университета в 1930 г. По направлению Наркомпроса БССР работала в Государственной библиотеке БССР им. В. И. Ленина с 1930 г. (1930–1936; 1945 – по настоящее время). Прошла путь от помощника библиотекаря до библиотекаря 6-го разряда (по современному до главного библиографа).

Во время Великой Отечественной войны заведовала библиотекой эвакогоспиталя № 1701.

Общий стаж работы 55 лет.

Муж погиб на фронте в 1942 г.

Работа в государственной библиотеке.

В тридцатые годы работала над составлением «Книжной летописи» (1930–1932), затем – в отделе критической [теперь – рекомендательной] библиографии. После войны вначале работала заведующей отделом белорусской литературы и библиографии, восстанавливала его книжные фонды, каталоги и картотеки. В 1952 г. перешла на библиографическую работу и с того времени выполняю работу главного библиографа по белорусской литературе.

Библиографические указатели начала составлять с 1952 г. – о Я. Коласе, Я. Купале, К. Чорном, К. Крапиве, М. Лынькове, П. Глебке и др.

В 1957 г. в Москве вышел из печати библиографический указатель, составленный мной, «Белорусская литература». В 1962 г. вышел первый том библиографического указателя «Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі» (1917–1960), в 1971 г. – второй том этой библиографии (1961–1968), в 1964 г. – «Беларускае літаратуразнаўства і крытыка» (1945–1963), в 1966 г. – «Беларуская драматургія» (1917–1965), указатели о К. Крапиве, М. Богдановиче и др.

С 1957 г. занимаюсь поисками неизвестных материалов о Максиме Богдановиче. Опубликовала ряд поэтических и литературоведческих произведений поэта, которые прежде не были известны литературоведам. Нашла автограф сборника стихов поэта в его собственных переводах на русский язык «Зеленя». Собрала много семейных фотографий Максима Богдановича, познакомилась с его родственниками. Когда в 1981 г. была создана дирекция литературного музея Максима Богдановича, передала туда собранные мной автографы и фотографии. Мое собрание явилось первым вкладом в фонды музея.

В 1975 г. издательство «Мастацкая літаратура» выпустило книгу воспоминаний о Максиме Богдановиче «Шлях паэта». Работала над составлением этого сборника в архивах и по периодической печати много лет. Кроме воспоминаний в книгу вошло эпистолярное наследие поэта. Отдельным разделом помещены статьи, в которых даны новые, неизвестные прежде, сведения о жизни и деятельности Максима Богдановича.

В начале 1986 г. должна выйти моя книжка статей «Шляхі». Большая часть их посвящена Максиму Богдановичу, есть также материалы, характеризующие историю развития белорусской культуры.

Сейчас работаю вместе с сотрудницей отдела белорусской литературы и библиографии Л. Н. Новицкой над вторым томом библиографического указателя «Белорусская драматургия» (1965–1985).

Текст автобиографии соответствует ее оригиналу 1986 г.:

Даты жизни и деятельности Н.Б. Ватаци

1908 (14 мая) в г. Вендене Лифляндской губернии (теперь город Цесис, Латвия) в семье служащих родилась Нина Борисовна Ватаци.

1922 Окончила школу-семилетку.

Н.Б. Ватаци, 1922 г.

Н.Б. Ватаци, 1930-36 г.

1926 Приехала на жительство в Минск.

1926–1927 Работала зарисовщиком в Минском краеведческом музее.

1927–1930 Училась на литературно-лингвистическом отделении педагогического факультета Белорусского государственного университета.

1930–1936 Работала в Государственной библиотеке БССР имени В. И. Ленина (теперь Национальная библиотека Беларуси).

1932 Начала печататься. Первая статья по оформлению книг была напечатана в журнале “Кніга – масам” (№ 2/3).

1933 Вышла замуж за аспиранта Савченко Александра Ивановича.

Н.Б. Ватаци с мужем

1936–1937 Работала главным библиографом в областной библиотеке имени Н. А. Добролюбова в Архангельске (Россия).

1937–1939 Работала художником в художественной артели «Спартак» в Кирове (Россия).

1939–1941 Заведовала библиотекой, руководила литературным кружком в педучилище, работала научным сотрудником в Художественном музее в Ульяновске (Россия).

1942 Потеряла мужа, который погиб на фронте Великой Отечественной войны.

1942–1945 Работала в секретариате учебной части ветеринарного техникума, заведующей библиотекой эвакуационного госпиталя, работала в бригаде по приёмке раненых в городе Мелекессе Ульяновской области (Россия).

1945 Вернулась в Минск. Начала работать в Государственной библиотеке БССР имени В. И. Ленина на должности главного библиографа отдела белорусской литературы и библиографии. Вступила в ВКП(б) (Коммунистическая партия Советского Союза).

Партийный билет

1945–1952 Работала заведующей отделом белорусской литературы и библиографии.

1946 (май) Награждена медалью «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.».

1946–1956 Преподавала по совместительству библиографию на библиотечном факультете Минского педагогического института имени М. Горького.

1946-1956 г.

1949 (март) Награждена медалью за «Трудовую доблесть».

1949 (ноябрь) Смерть отца

Некролог

Б. Ф. Ватаци [Некролог] / И. В. Белоусова и др. // Лесник Севера (Архангельск). – 1949. – 16 ноября (№ 127). – С. 2.

Н.Б. Ватаци, 1950-е гг.

1952 К 70-летию со дня рождения поэта в Минске на белорусском языке, а в Москве на русском языке издаются библиографические указатели «Якуб Колас» (Минск, 1952), (Москва, 1952).

1953 Вышел из печати библиографический справочник “Янка Купала” (Минск, 1953) к 70-летию с дня рождения поэта.

1954 Напечатан библиографический указатель “Кузьма Чорны” (Минск, 1954).

1957 Вышел из печати рекомендательный указатель “Белорусская литература” (Москва, 1957) в серии работ Государственной библиотеки СССР имени В. И. Ленина по пропаганде литературы народов СССР. Создан библиографический указатель “Пятро Глебка” (Минск, 1957).

1959 К 60-летию со дня рождения писателя издан указатель “Міхась Лынькоў” (Минск, 1959).

1961 Создан библиографический указатель “Максім Багдановіч” (Минск, 1961) к 70-летию со дня рождения поэта.

Н.Б. Ватаци, 1961 г.

1962 Вышла из печати библиография отдельных изданий “Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі (1917–1960)” (Минск, 1962). Создан к 80-летию со дня рождения поэта указатель «Якуб Колас» (Мінск, 1962) (в составе коллектива авторов).

1963 Получила звание заслуженного работника культуры Беларуси. Составила библиографический указатель “Кандрат Крапіва” (Минск, 1963), который знакомит с жизнью и творчеством крупнейшего белорусского сатирика.

1964 Создан специальный библиографический указатель по вопросам литературоведения “Беларускае літаратуразнаўства і крытыка (1945–1963)” (Минск, 1964).

1967 Вышел из печати указатель “Беларуская савецкая драматургія” (Минск, 1967), который знакомит читателя с драматическими произведениями белорусских советских писателей и с оценкой их в печати. Это первая попытка составить библиографию белорусской советской драматургии.

1968 Создан альбом «Максім Багдановіч. Жыццё і творчасць» (Мінск, 1968) (совместно с О. Лойко).

1970 (апрель) Награждена юбилейной медалью «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина».

1971 Вышел из печати библиографический указатель “Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі (1961–1968)” (Минск, 1971), который является продолжением одноименной книги, изданной в 1962 году и знакомит с отдельными изданиями поэтических, прозаических и драматических произведений писателей.

1971 г.

1972 (сентябрь) Награждена Почетной грамотой и Грамотой Верховного Совета Белорусской ССР.

1975 Составила сборник воспоминаний и биографических материалов о Максиме Богдановиче “Шлях паэта” (Минск, 1975).

1977 Создан библиографический указатель произведений, автографов и критической литературы, опубликованной с 1908 по 1976 год, “Максім Багдановіч” (Минск, 1977).

1977 г.

1978 Напечатан материал в помощь лектору к 150-летию со дня рождения писателя «Лев Толстой и Белоруссия» (Минск, 1978) (в соавторстве с литературоведом Н. Лапидусом).

1979 Принята в Союз писателей Беларуси. Напечатан материал в помощь лектору «А. С. Пушкин и Белоруссия» (Минск, 1978) (в соавторстве с литературоведом Н. Лапидусом) к 180-летию со дня рождения поэта.

1980 (март) Награждена медалью «Ветеран труда».

1981 Написана брошюра “Песня Максіма” (Минск, 1981), посвященная 90-летию Максима Богдановича. В составе коллектива авторов приняла участие в создании книг: о путешествии по земле белорусской «Белорусский “экватор”» (Минск, 1981), в которой в популярной форме рассказывается о выдающихся местах вдоль автодороги Минск–Брест, и энциклопедического справочника «Перыядычны друк Беларусі» (Минск, 1981).

1983 К 100-летию со дня рождения Якуба Коласа в составе коллектива авторов приняла участие в создании биобиблиографического указателя «Якуб Колас» (Минск, 1983).

1981 г.

1986 г.

1986 Составила сборник историко-литературных статей “Шляхі” (Минск, 1986), в который вошли материалы о жизни и творческом наследии классика белорусской литературы Максима Богдановича, а также отдельные статьи, псвященные культурной жизни Беларуси XIX – начала XX столетия. Приняла участие в редактировании сводного каталога «Кніга Беларусі, 1517–1917», для которого она также написала вступительную статью ко второй части «Выданні на беларускай мове, ХIХ – пачатак ХХ ст.».

1988 Вышел из печати рекамендательный указатель «Белорусская литература» (Москва, 1988), составленный совместно с М. Каваленко и Р. Сипаковой.

1990 (март) Вышла на пенсию.

1990 г.

1993 Издано продолжение библиографического указателя о драматических произведениях белорусских писателей “Беларуская драматургія, 1966–1986” (Минск, 1993).

1994 Составила совместно с Е. И. Садовским книгу воспоминаний о талантливом белорусском поэте Павлюке Трусе (Минск, 1994).

1997 (3 августа) Умерла. Похоронена на Северном кладбище Минска.

Библиографическая деятельность Н.Б. Ватаци

Звыш шасці дзесяткаў гадоў прайшло з таго часу, калі ў Нацыянальную бібліятэку Беларусі (тады Дзяржаўную бібліятэку БССР) паступіла на работу новая супрацоўніца – Ніна Барысаўна Ватацы. Гэта маладая дзяўчына адразу звярнула на сябе ўвагу сур’ёзнасцю, працавітасцю, грунтоўнымі ведамі, любоўю да бібліятэчнай працы. Невыпадкова, што за незвычайна кароткі час яна прайшла службовыя ступені ад практыканта i памочніка бібліятэкара да галоўнага бібліёграфа аддзела беларускай літаратуры i бібліяграфіі.

А да пачатку бібліяграфічнай працы яна перажыла ўжо немалыя выпрабаванні: цяжкую хваробу, падчас якой кнігі сталі для Ніны Барысаўны лепшымі сябрамі; упартай самастойнай працай набыла сярэднюю адукацыю без наведвання старшых класаў школы. Вучобу па праграме агульнаадукацыйных курсаў яна спалучала з працай мастака ў краязнаўчым музеі. У 1927 г. Ніна Барысаўна стала студэнткай літаратурна-лінгвістычнага аддзялення педагагічнага факультэта БДУ. Ва універсітэце прыйшла да яе вялікая любоў да роднай літаратуры, якая напоўніла радасцю, святлом дзесяцігоддзі самаадданай творчай працы. Разам з Hінай Барысаўнай вучыліся П. Глебка, К. Крапіва, М. Лужанін, Я. Скрыган, П. Трус.

Хуткае развіццё Дзяржаўнай 6ібліятэкі, фарміраванне яе як нацыянальнага бібліяграфічнага цэнтра далі магчымасць Ніне Барысаўне актыўна ўдзельнічаць у розных 6ібліяграфічных працэсах і формах работы. Так, разам з супрацоўнікамі аддзела яна складала каталогі і картатэкі, вяла даведачна-бібліяграфічнае абслугоўванне. Невыпадкова здольную маладую супрацоўніцу дырэктар бібліятэкі І.Б. Сіманоўскі прыцягнуў да удзелу ў часопісе "Кніга – масам", у якім у 1932 г. быў надрукаваны яе першы артыкул, прысвечаны пытанням афармлення кніг. 3 таго часу Ніна Барысаўна сістэматычна друкуецца ў перыядычных выданнях, імкліва пашыраецца кола яе прафесіянальных інтарэсаў. Напружаная, плённая праца ў ДБ БССР была перарвана арыштам у 1936 г. мужа Ніны Барысаўны – А.І. Саўчанкі, які пісаў дысертацыю пра вядомага беларускага пісьменніка З. Бядулю. Насталі гады вымушанага выгнання. Ніна Барысаўна працавала ў краявой бібліятэцы Архангельска, мастаком у Кіраве, у педвучылішчы г. Ульянаўска. У гады вайны А.І. Саўчанка загінуў на фронце. Ніна Барысаўна загадвала бібліятэкай эвакашпіталя ў г. Мелекесе Ульянаўскай вобласці.

У 1945 г. яна прыехала ў зруйнаваны Мінск, вярнулася на работу ў ДБ БССР. Разам з былымі i новымі калегамі аднаўляла фонд бібліятэкі, даведачна-бібліяграфічны апарат.

Завяршэнне асноўных аднаўленчых работ дазволіла Ніне Барысаўне цалкам заняцца літаратурнай бібліяграфіяй. Яна з радасцю адзначыла пашырэнне радоў беларускіх пісьменнікаў, літаратуразнаўцаў, з’яўленне новых літаратурных імён i твораў, xyткi рост выданняў мастацкай літаратуры. У той жа час яна бачыла бібліяграфічную незабяспечанасць літаратуры i страты, якія цярпела ад такога стану работа бібліятэк, навука.

Першачарговай задачай Ніна Барысаўна ставіла стварэнне персанальных паказальнікаў, якія дапамаглі б вывучаць i папулярызаваць творчасць вядомых беларускіх пісьменнікаў сярод шырокіх чытацкіх колаў. Першы кароткі бібліяграфічны паказальнік "Якуб Колас", які выйшаў у 1952 г. спачатку ў Мінску, затым у Маскве, быў разлічаны на шырокую папулярызацыю творчасці паэта. У наступным годзе з’явіўся ў Мінску бібліяграфічны даведнік "Янка Купала". Да 1983 г. выйшлі з друку 22 персанальных бібліяграфічных дапаможнікi. Яны былі прысвечаны М. Багдановічу, П. Броўку, П. Глебку, Я. Коласу, Я. Купалу, А. Куляшову, К. Крапіве, М. Лынькову, П. Панчанку, П. Пестраку, М. Танку, П. Трусу, К. Чорнаму, І. Шамякіну. Значэнне гэтых дапаможнікаў у тым, што бібліёграф выявіла i сістэматызавала надрукаваныя тэксты пісьменнікаў, літаратуру аб ix, літаратуразнаўчыя i крытычныя публікацыі. Комплекс персанальных дапаможнікаў, створаных Н.Б. Ватацы, неаднародны па функцыянальна-мэтаваму прызначэнню. Так, серыя памятак чытача "Пісьменнікі БССР", у складзе якой выйшлі памяткі аб 12 пісьменніках, па жанру павінна ўяўляць сабой рэкамендацыйную бібліяграфічную інфармацыю. Гэта былі паказальнікі выданняў, у т.л. перакладаў на мовы народаў СССР i замежныя, i асноўнай літаратуры аб пісьменніках. Не ўсе выпускі былі анатаваныя. Рысы рэкамендацыйнай бібліяграфічнай інфармацыі больш праявіліся ў памятках аб Я. Коласу, П. Панчанку, П. Трусу, якія былі адрасаваны настаўнікам. Аднак, увогуле гэтыя дапаможнікі не адпавядалі заяўленаму жанру i яскрава выявілі схільнасць складальніцы да бібліяграфавання з мэтай забеспячэння патрэб спецыялістаў i навукоўцаў.

У 1957 г. Ніна Барысаўна стварыла першы агульны дапаможнік "Белорусская литература", які выйшаў у серыі рэкамендацыйных бібліяграфічных паказальнікаў Дзяржаўнай бібліятэкі СССР імя У.І. Леніна i дзяржаўных бібліятэк саюзных рэспублік па прапагандзе нацыянальных літаратур.

У гэты перыяд Н.Б. Ватацы сумесна з Ф.А. Мерынай надрукавалі артыкул, прысвечаны дырэктару ДБ БССР, выдатнаму арганізатару бібліятэчнай i бібліяграфічнай справы ў рэспубліцы І.Б. Сіманоўскаму [1]. У артыкуле "Агульнымі намаганнямі" [2] Ніна Барысаўна разгледзела актуальную для рэспублікі праблему арганізацыі каардынацыі i кааперавання пры складанні картатэк i бібліяграфічных дапаможнікаў паміж бібліятэкамі i навукова-даследчымі цэнтрамі. Яна адзначыла недастатковае развіццё галіновай навукова-дапаможнай бібліяграфіі. Змест артыкулаў сведчыць аб шырыні праблем, вырашэнне якіх цікавіла Hіну Барысаўну, i ўменні выяўляць перспектыўныя напрамкі развіцця бібліяграфічнай дзейнасці.

Н.Б. Ватацы добра ведала стан бібліяграфічнай работы, імкнулася павысіць узровень бібліяграфічнай кваліфікацыі бібліятэкараў i бібліёграфаў, раскрыць для ix бібліяграфічныя рэсурсы, паказаць прыёмы эфектыўнага выкарыстання бібліяграфічнай інфармацыі. Таму ў прадмовах да ўcix складзеных ёю бібліяграфічных дапаможнікаў раскрываюцца магчымасці ix выкарыстання ў бібліятэках. Бібліятэкарам была адрасавана яе работа "Беларуская літаратура i работа з ёю ў масавых бібліятэках" (1958 г.). Гэта быў першы ў рэспубліцы дапаможнік, які ўсебакова i глыбока асвятляў прафесіянальныя бібліятэчныя пытанні папулярызацыі нацыянальнай мастацкай літаратуры. "Каштоўным дапаможнікам" было ахарактарызавана гэта выданне ў прэсе [3]. Можна падкрэсліць, што бібліятэкары атрымалі добры матэрыял аб бібліяграфічным забеспячэнні на той час мастацкай літаратуры i літаратуразнаўства.

Hінa Барысаўна прымала непасрэдны ўдзел у падрыхтоўцы бібліятэчных кадраў. 3 1946 па 1956 г. яна выкладала па сумяшчальніцтву на бібліятэчным факультэце Мінскага педагагічнага інстытута імя А.М. Горкага.

Штогод у часопісах i газетах з’яўляліся бібліяграфічныя матэрыялы Ніны Барысаўны рознай тэматыкі, артыкулы па пытаннях гісторыі кнігі, кнігавыдавецтва, літаратуразнаўчыя публікацыі. У 50-я гады яна пачала сістэматычна даследаваць творчасць выдатнага беларускага паэта М. Багдановіча: сустракалася з многімі людзьмі, што мелі дачыненне да паэта, збірала рукапісныя, друкаваныя дакументы, фотадакументы, сярод якіх былі рэдкія i унікальныя, такія, як рукапісны зборнік "Зеленя", складзены з 22 вершаў, перакладзеных Багдановічам на рускую мову, i адзіная прыжыццёвая кніга "Вянок". Новыя матэрыялы аб паэце Ніна Барысаўна друкавала ў перыёдыцы, у найцікавейшых, таленавіта напісаных кнігах "Шлях паэта" (1975 г.) i "Песня Максіма" (1981 г.). Літаратурныя адкрыцці Ніны Барысаўны ў многім залежалі ад прафесіяналізму i інтуіцыі выдатнага бібліёграфа.

Багаты бібліяграфічны вопыт, літаратурная эрудыцыя дазволілі Ніне Барысаўне скласці шэраг навукова-дапаможных паказальнікаў, што сталі новымі звеннямі ў беларускай літаратурнай 6ібліяграфіі. Два выпускі – "Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі" (1917–1960) i "Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі" (1961–1968) [4, 5] – былі прысвечаны ўліку паасобных выданняў мастацкай літаратуры, затым выйшлі паказальнікі "Беларуская савецкая драматургія" (1945–1965) i "Беларуская драматургія" (1966–1986) [6, 7]. Дапаможнік "Беларускае літаратуразнаўства i крытыка" (1945–1963) [8] адлюстраваў літаратуразнаўчыя i крытычныя выданні. Комплекс гэтых выданняў адрасаваны даследчыкам, аспірантам, студэнтам, бібліятэкарам.

У даведнік "Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі" ўключаны звесткі аб кнігах, якія напісаны на беларускай i рускай мовах, i кнігах аўтараў, членаў Саюза пісьменнікаў БССР, якія друкаваліся ў іншых рэспубліках i за мяжой. Не ўключаліся даныя аб савецкіх перавыданнях твораў дарэвалюцыйнай беларускай мастацкай літаратуры. Бібліяграфічная інфармацыя аб творах кожнага аўтара прадстаўлена арыгінальнымі выданнямі, перакладамі на мовы народаў СССР, на замежныя мовы. У гэтых даведніках адлюстраваны арыгінальныя выданні анталогій, альманахаў, зборнікаў i ix пераклады на мовы народаў СССР. У структуры двух выпускаў аднолькавымі з’яўляюцца такія галоўныя раздзелы, як "Кнігі пісьменнікаў Савецкай Беларусі", "Альманахі, анталогіі i збopнікі беларускай савецкай літаратуры". У першым выпуску ў асобных раздзелах былі прадстаўлены партызанскія выданнi і беларускія часопісы, у якіx друкаваліся творы мастацкай літаратуры. Аўтарскія рубрыкі ў раздзелах "Кнігі" гэтых даведнікаў даюць прынятае літаратурнае імя, у дужках поўнае імя, імя па бацьку, прозвішча, звесткі аб псеўданімах, даты жыцця. Напрыклад, Чорны Кузьма (Мікалай Карлавіч Раманоўскі) 7 ліпеня 1900 г. – 22 лістапада 1944 г. Працуючы над рознымі бібліяграфічнымі дапаможнікамі, у тым ліку над тымі, якія разглядаюцца цяпер, Ніна Барысаўна раскрыла шэраг псеўданімаў, i гэта ў сваю чаргу дапамагло ёй удакладніць многія факты ў гісторыі беларускай літаратуры. Дакладнасцю ў даведніках "Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі" вызначаюцца анатацыі да зборнікаў прозы, паэзіі i драматургіі аднаго аўтара. У анатацыі да кожнай такой кнігі пералічаны ўключаныя творы, пры анатаванні паэтычных зборнікаў названы паэмы i дадзены звесткі аб часе напісання вершаў. Выключны інтарэс прадстаўляюць дапаможныя паказальнікі. Змест бiблiягpaфiчныx даведнікаў дакладна сведчыць, што дапаможныя паказальнікі Hінa Барысаўна разглядала не як другарадны элемент, а як ёмкую, шматфункцыянальную пошукавую сістэму i ставіла ix у шэраг з галоўнымі paздзeлaмi. Так, у першым i другім выпусках "Мастацкай літаратуры Савецкай Беларусі" змешчана па 10 дапаможных паказальнікаў. У першым выпуску гэта: імянны паказальнік; алфавітны паказальнік альманахаў, анталогій i зборнікаў; пaкaзaльнiк кніг, выдадзеных для дзяцей; паказальнік выданняў для сляпых; паказальнік мемуарнай літаратуры, месцаў выданняў, моў (апрача беларускай), творчых арганізацый i аб’яднанняў пісьменнікаў БССР; паказальнік выдавецкіх серый; храналагічны пaкaзaльнiк. У другім выпуску "Мастацкай літаратуры Савецкай Беларусі" маюцца такія новыя дапаможныя паказальнікі, як пaкaзaльнiк кніг, якія атрымалі дзяржаўныя прэміі; паказaльнiк кніг бeлapycкix пісьменнікаў, адзначаных дыпломамі Усесаюзных конкурсаў за высокі ўзровень мастацкага афармлення i пaлiгpaфiчнaгa выканання. Асаблівасцю дапаможных паказальнікаў другога выпуску з’яўляецца тое, што яны ахопліваюць матэрыялы першага выпуску, таму што нумарацыя ў iм працягваецца. Гэты прыём значна пaвялiчыў ёмкасць i пошукавыя магчымасці кожнага дапаможнага паказальніка. Па аб’ёму дапаможныя паказальнікі ў другім выпуску даведніка "Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі" займаюць 105 старонак. Насычанасць ix пошукавымі элементамі таксама сведчыць аб дасканаласці методыкі. Напрыклад, у імянным паказальніку не толькі мaкciмaльнa поўна адлюстраваны прозвішчы аўтараў, у т.л. аўтараў, творы якіх увайшлі ў з6opнiкi (другі раздзел), хаця змест гэтых выданняў не раскрываўся ў анатацыях. У гэтым паказальніку вызначаны кнігі, у якіх меліся біяграфічныя ці літаратурна-крытычныя артыкулы, прысвечаныя аўтарам. У гэтым жа імянным пaкaзaльнікy была закладзена інфармацыя для пошуку выданняў з партрэтамі.

Выхад даведнікаў "Мастацкая літapaтypa Савецкай Белаpycі" стаў значнай падзеяй у літаратурным і бібліягpaфічным асяроддзі. У рэспубліканскіх і ўсесаюзных чacoпіcax і газетах з’явіліся грунтоўныя рэцэнзіі, напісаныя вядомымі літаратуразнаўцамі, крытыкамі і бібліёграфамі В. Буранам, С. Варановічам, Я. Саламевічам і іншымі.

Да названых дапаможнікаў блізкі выдадзены ў 1966 г. даведнік "Беларуская савецкая драматургія" [6]. Гэты дапаможнік, як і іншыя работы Hіны Барысаўны, не меў папярэдніх узораў у беларускай літаратурнай бібліягpaфіі. Было ўлічана 552 драматургічныя творы і літаратура аб іx за 1917–1965 гг. Кароткія звесткі аб п’есах, якія друкаваліся ў газетах, але не перавыдаваліся, адзначаны ў падтэкставых заўвагах. У гэтым дaпaмoжнікy Hінa Барысаўна адступіла ад звычайнага свайго правіла займацца тoлькі бібліяграфаваннем дакументаў савецкага часу. У адносінах да пісьменнікаў, творчасць якіх пачалася ў дакастрычніцкі час, напрыклад, З. Бядулі, Ц. Гартнага, У. Галубка і іншых, яна адлюстравала драматургічныя творы за ўвесь час.

Адметнай рысай даведніка стала ўключэнне ненадрукаваных дpaмaтypгічныx твораў, якія былі пастаўлены тэатрамі і разглядаліся крытыкай ("На Купалле" М. Чарота, "Сержант Дроб" Э. Самуйлёнка, "Бітвa ў космасе" M. Гaмoлкі і іншых).

У гэтым дапаможніку Н.Б. Ватацы знайшла новыя магчымасці сінтэзу першаснай і другаснай інфармацыі. У бібліяграфічным зaпіce, акрамя апісання і анатацыі, яна дае звесткі аб пастаноўках, колькасці дзеючых асоб, пералічвае публікацыі п’есы, уключаючы публікацыі ўрыўкаў і выданняў на ратапрынце, крытычныя артыкулы, рэцэнзіі і водгукі на п’есу і спектакль, літаратуру пра драматургію аўтара ў цэлым. В. Буран назваў такі метадычны прыём "даведнікам у даведніку" [9].

Бібліягpaфічны даведнік "Беларуская драматургія" [7] з’явіўся працягам папярэдняга дапаможніка. Ён змяшчае інфармацыю аб драматургічных творах, апублікаваных, пастаўленых або прарэцэнзаваных за перыяд 1966–1986 гг. Усяго ўлічаны 931 драматургічны твор, у параўнанні з першым выпускам прадстаўлены 83 новыя аўтары. Даведнік складаецца з двух раздзелаў. У першым адлюстраваны творы асобных драматургаў, іx публікацыі і пастаноўкі, ацэнка ў друку. Другі раздзел інфармуе аб агульнай крытычнай літаратуры па пытаннях беларускай драматургіі. Н.Б. Ватацы захавала метадычныя прыёмы стварэння бібліяграфічнага зaпіcy, выкарыстаныя ёю ў першым выпуску даведніка, прысвечанага драматургічным творам. У "Беларускай драматургіі" змешчаны дапаможныя паказальнікі: імянны, прадметна-тэматычны, геаграфічны, паказальнік аднаактовых п’ес. Групоўка ў асноўных раздзелах і дапаможныя паказальнікі ствараюць умовы для шматварыянтнага пошуку драматургічных твораў. Дапаможныя паказальнікі забяспечваюць пошук па двух выпусках бібліяграфічнага даведніка.

Лагічна дапоўніў навукова-дапаможныя паказальнікі тэкстаў мастацкіх твораў даведнік "Беларускае літаратуразнаўства і крытыка" [8]. У ім улічаны асобныя выданні навуковых даследаванняў, зборнікі крытычных артыкулаў, папулярныя кнігі і брашуры, успаміны, метадычныя дапаможнікі, аўтарэфераты дысертацый і бібліяграфічныя выданні, якія выйшлі ў 1945–1963 гг., часткова ў 1964 г. Адчуваючы патрэбу цэласнага адлюстравання развіцця літаратуразнаўства і крытыкі за савецкі перыяд, Н.Б. Ватацы ва "Уводзінах" дае агляд некаторых выданняў за даваенны перыяд, змяшчае іx пералік у падрадковых заўвагах. Бібліяграфічныя запісы размеркаваны па асноўных тэматычных раздзелах: "Тэорыя літаратуры", "Літаратура і фальклор", "Гісторыя літаратуры". У апошнім раздзеле прыменена дэталёвая сістэматызацыя матэрыялу па гісторыі беларускай літаратуры. Складзены чатыры дапаможныя паказальнікі, якія максімальна насычаны пошукавымі элементамі, напрыклад, невялічкі фрагмент з імяннога паказальніка: Сабаленка Р. Аб ім: 23 (аналіз мовы), 78, 80 (аўтабіягр.), ... фота: 80, 82, 85; Хемінгуэй Э. Аб ім: 45 (у ацэнцы Я. Купалы). Параўнаем методыку гэтага імяннога паказальніка з імянным паказальнікам у бібліяграфічным дапаможніку А. Мажэйкі і Л. Самасейкі "Сувязі беларускай літаратуры з літаратурамі замежных славянскіх народаў" (выд. АН БССР, 1963 г.). У адрозненне ад Н.Б. Ватацы складальнікі не прымянілі прадметнай канкрэтызацыі сувязі суб’екта і тэксту, таму дапаможны паказальнік уключае толькі пералік прозвішчаў. У бібліяграфічных дапаможніках І.І. Фалькоўскай "Мастацкая літаратура народаў СССР у перакладзе на беларускую мову", якія выйшлі ў двух выпусках 1967 і 1978 гг., у методыцы імяннога дапаможнага паказальніка выкарыстаны вопыт Н.Б. Ватацы. У першым выпуску гэтага паказальніка яна ўдзельнічала як рэдактар. Аднак ніхто ca складальнікаў не дасягнуў той глыбіні раскрыцця імянных рубрык, якая іcнye ў дапаможніках, створаных Н.Б. Ватацы.

Сплаў бібліяграфічнага майстэрства і таленту, веды даследчыка-літаратуразнаўцы дазволілі Hінe Барысаўне не толькі забяспечыць рэгістрацыю дакументаў, але даць максімальную інфармацыйную насычанасць элементаў бібліяграфічнага запісу, прадмовы, дапаможных паказальнікаў, падрадковых заўваг. Падкрэслім, што ў адносінах да паказальнікаў тэкстаў і шэрагу персанальных дапаможнікаў Н.Б. Ватацы выкарыстоўвала азначэнне "даведнік". Адзначым, што жанр бібліяграфічнага даведніка атрымаў адносна шырокае распаўсюджванне толькі ў апошнія гады. Н.Б. Ватацы не дала разгорнутага тлумачэння гэтага тэрміну, у большасці выпадкаў выкарыстоўвала яго ў прадмовах да дапаможнікаў. Прымяненне тэрміну "даведнік" сведчыць, што выдатная інтуіцыя дазволіла Hінe Барысаўне выключна дакладна зафіксаваць унікальную якасць створаных ёю тэкстаў, якія былі сінтэзам другаснай і першаснай інфармацыі. Гэта ўжо было паказана на прыкладзе распрацоўкі дапаможных паказальнікаў.

Многія бібліяграфічныя дапаможнікі, складзеныя Н.Б. Ватацы, маюць грунтоўныя прадмовы. Фактычна Hінa Барысаўна пісала ўводныя агляды, якія раскрывалі тэндэнцыі развіцця літаратуры, літаратуразнаўства, выдзяляла найбольш каштоўныя работы, прыводзіла новыя даныя па выданню і іншыя цікавыя, невядомыя нават даследчыкам, факты. Аб значэнні тaкіx уводных аглядаў для літаратурнай бібліяграфіі пісала вядомы бібліёграф К. Муратава, адзначаючы, што яны выходзяць за "бібліяграфічныя paмкі" [10]. Адчуваецца, што даследчыкі ставіліся да прадмоў Hіны Барысаўны як да літаратуразнаўчых прац і ў рэцэнзіях часам уступалі ў палеміку ў ацэнцы пэўных з’яў і фактаў, напрыклад, Дз. Бугаёў [11].

Бібліяграфічныя даведнікі Н.Б. Ватацы ў большасці не з’яўляюцца вычарпальнымі. Да крытэрыя максімальнай паўнаты бліжэй за ўсё выдадзены ў 1977 г. паказальнік "Максім Багдановіч" [12], даведнікі драматургічных твораў [6, 7]. Ніна Барысаўна заўжды акрэслівала крытэрыі ўліку. Яна добра разумела складанасць фарміравання сістэмы навукова-дапаможнай літаратурнай бібліяграфіі, значэнне паэтапнасці ў гэтай рабоце, і, галоўнае, неабходнасці для даследаванняў выбарачных паказальнікаў з пункту гледжання літаратурнай навукі.

Бібліяграфічныя дапаможнікі Н.Б. Ватацы не свабодны ад недахопаў: меліся пропускі, памылкі і памылкі друку, якія скрупулёзна былі вызначаны рэцэнзентамі. Не ўсе заўвагі былі справядлівымі. Папракаючы Ніну Барысаўну ў тым, што пачатковай датай уліку ў бібліяграфічным дапаможніку "Беларускае літаратуразнаўства і крытыка" яна ўзяла 1945 год, а не даваенны час, рэцэнзент напэўна не ўяўляў сабе ролю ідэалагічнага фактару ў літаратуразнаўстве і крытыцы той эпoxі і трагічнага ходу беларускай літаратурнай навукі. Не мог ён таксама ведаць і аб асабістай трагедыі сям’і Ватацы, стаўшай ахвярай у гэтых падзеях. Можна папракнуць рэцэнзента і за няўважлівасць, таму што бібліяграфічныя матэрыялы за даваенны перыяд былі прыведзены ва ўводзінах і ў падрадковых заўвагах. Часам літаратуразнаўцам хацелася, каб Ніна Барысаўна ў адным дапаможніку адлюстравала ледзь не ўвесь гісторыка-літаратурны працэс [11], што цалкам немагчыма.

У 70–80-я гады Н.Б. Ватацы шмат друкуецца, інтэнсіўна працуе ў літаратуразнаўстве і бібліяграфіі. Выйшлі цікавыя работы "Лев Толстой и Белоруссия" (1978 г.), "А.С. Пушкин и Белоруссия" (1979 г.) (сааўтар абедзвюх Н. Лапідус). З’явіўся зборнік гісторыка-літаратурных артыкулаў "Шляхі" (1986 г.). Н.Б. Ватацы падрыхтавала раздзел аб беларускім фальклоры для паказальніка "Литература и фольклор народов СССР" (М., 1975). У 1988 г. таксама ў Маскве выйшаў рэкамендацыйны бібліяграфічны паказальнік "Белорусская литература", складзены Нінай Барысаўнай сумесна з М. Каваленкай, Р. Сіпаковай [13].

Н.Б. Ватацы рэдагавала самы буйны ў нашай краіне рэтраспектыўны універсальны паказальнік "Кніга Беларусі: 1517–1917" (1986 г.). Яна таксама складала для яго анатацыі і напісала ўступны артыкул да другой часткі "Выданні на беларускай мове. XІX – пач. XX ст.".

Да вяршынь навукова-бібліяграфічнай культуры належыць паказальнік "Максім Багдановіч" (1977 г.), у якім зарэгістраваны творы, аўтографы і крытычная літаратура аб знакамітым беларускім паэце за перыяд 1908–1976 гг. Выдатнай асаблівасцю дапаможніка з’явіўся ўлік аўтографаў, бо ніводнае акадэмічнае выданне твораў М. Багдановіча не мела яшчэ зводнага вопісу аўтографаў у розных apxівax і кнігасховішчах. Усе часткі гэтага паказальніка насычаны вялікай па аб’ёму фактаграфічнай інфармацыяй, вывадамі ўласнага даследавання жыцця, творчасці і гісторыі літаратурнай спадчыны паэта. Выпраўлены памылкі, дапушчаныя іншымі даследчыкамі пры aпіcaнні яго творчай спадчыны.

Н.Б. Ватацы працягвала рэцэнзаваць новыя бібліяграфічныя дапаможнікі, друкавала артыкулы бібліяграфічнай тэматыкі ў энцыклапедыях. У 1973 г. надрукавала сумесна з В.С. Адамовіч вялікі артыкул "Библиографическая деятельность Государственной библиотеки БССР им. В.И. Ленина и Книжной палаты БССР за 50 лет" [14].

Ацэньваючы унікальны ўклад Н.Б. Ватацы ў стварэнне сістэмы літаратурнай бібліяграфіі, у распрацоўку яе методыкі, трэба выкарыстаць гэты каштоўны вопыт у падрыхтоўцы бібліёграфаў і далейшым развіцці бібліяграфічнага забеспячэння беларускай літаратуры.

3 жніўня 1997 г. на 90-м годзе жыцця Н.Б. Ватацы памерла.

Зыгмантовіч С.В., дацэнт кафедры
бібліяграфіі і дакументазнаўства
Беларускага ўніверсітэта культуры,

Саітава В.І., дацэнт кафедры
бібліяграфіі і дакументазнаўства
Беларускага ўніверсітэта культуры

Статья опубликована в сборнике "Здабыткі" (Минск, 1997. Вып. 2).

Хронологический указатель работ Н.Б. Ватаци, рецензий на них и книг, изданных с ее участием

1932
	Кніжная вокладка ДВБ / Н. Ватацы // Кніга – масам. – 1932. – № 2/3. – С. 34–38. Пра мастацкае афармленне кніжнай прадукцыі Дзяржаўнага выдавецтва Беларусі. 3ОК9646
	Сусветная мастацкая літаратура ў перакладзе на беларускую мову / І. В. і Н. В. // Кніга – масам. – 1932. – № 4/5. – С. 25–36. – Дадатак: с. 34–36. – Крыптанім Н. В. належыць Н. Ватацы. 3ОК9646
1934
	Зрываць маскі з класавых ворагаў / Н. В. // Крытыка-бібліяграфічны зборнік / Дзяржаўная бібліятэка і бібліяграфічны інстытут БССР ім. Леніна. – Менск [Мінск], 1934. – С. 33–34. – Рэцэнзія на кнігу: Апошні зверыядавец: аповесць / Міхась Лынькоў. – Менск [Мінск]: ДВБ: ЛіМ, 1933. – 203, [1] с. – Крыптанім Н. В. належыць Н. Ватацы. Ба48657 * Ба35894
	Японская пралетарская літаратура – зброя рэвалюцыйнай барацьбы / Н. Ватацы // Крытыка-бібліяграфічны зборнік / Дзяржаўная бібліятэка і бібліяграфічны інстытут БССР ім. Леніна. – Менск [Мінск], 1934. – С. 36–37. – Рэцэнзія на кнігу: Альманах японскай пралетарскай літаратуры / пераклаў з рускай мовы Ул. Хадыка. – Менск [Мінск]: ДВБ: ЛіМ, 1933. – 163 с. Ба48657 * Ба35894
1936
	Літаратура народаў СССР у перакладах на беларускую мову: (бібліяграфічны агляд за 1932–1935 гг.) / Н. Ватацы // Полымя рэвалюцыі. – 1936. – Кн. 7. – С. 140–153. 3ОК1714
1946
	Грыбаедаў на Беларусі / Н. Ватацы // Беларусь. – 1946. – № 8. – С. 63. 3ОК242
	Лажэчнікаў у Віцебску / Н. Ватацы // Беларусь. – 1946. – № 11/12. – С. 94–95. 3ОК242
	А. С. Пушкін у Магілёве / Н. Ватацы // Беларусь. – 1946. – № 10. – С. 60–61. 3ОК242
	Белгосиздат не удовлетворяет выросших запросов / Н. Ватаци, П. Богатырёва // Советская Белоруссия. – 1946. – 25 авг. 4Н//620
1947
	Два дакументы аб дзейнасці Якуба Коласа / Н. Ватацы // Беларусь. - 1947. - № 1. - С. 64. 3ОК242
1948
	Бібліятэка імя У. І. Леніна / Н. Ватацы; фота Я. Босіна // Работніца і сялянка. – 1948. – № 4. – С. 19: фат. 3ОК1844
1952
	Якуб Колас (Канстанцін Міхайлавіч Міцкевіч): да 70-годдзя з дня нараджэння: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар В. В. Барысенка]. – Мінск: Выдавецтва АН БССР, 1952. – 71, [2] с. : партр. БА35993 * 1БА286364
	Якуб Колас (Константин Михайлович Мицкевич): к 70-летию со дня рождения: краткий указатель литературы / Государственная библиотека СССР им. В. И. Ленина, Государственная библиотека БССР им. В. И. Ленина; [составила Н. Б. Ватаци]. – Москва: [б. и.], 1952. – 54, [2] с., [1] л. портр. БА36282 * БА36283
1953
	Янка Купала 1882–1942: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар В. В. Барысенка]. – Мінск: Выдавецтва АН БССР, 1953. – 83, [1] с.: партр. БА37787
1954
	Аркадзь Куляшоў: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Ватацы]. – Мінск: [Вучпедвыд БССР],1954. – 17, [1] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР. Серыя памятак чытача). БА40765 Рецензия: Есакоў, А. Бібліяграфічныя даведнікі / А. Есакоў // Беларусь. – 1955. – № 6. – С. 30. 3Ок242
	Кандрат Крапіва: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Ватацы]. – Мінск: [Вучпедвыд БССР], 1954. – 20, [3] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР. Серыя памятак чытача). БА40766 Рецензия: Есакоў, А. Бібліяграфічныя даведнікі / А. Есакоў // Беларусь. – 1955. – № 6. – С. 30. 3Ок242
	Кузьма Чорны, 1900–1944: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; пад агульнай рэдакцыяй В. В. Барысенка]. – Мінск: Вучпедвыд БССР, 1954. – 82, [1] с., [1] л. партр. БА41507 * БА41508 * БА41509 Рецензия: Есакоў, А. Бібліяграфічныя даведнікі / А. Есакоў // Беларусь. – 1955. – № 6. – С. 30. 3Ок242
	Максім Танк: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Ватацы]. – Мінск: [Вучпедвыд БССР], 1954. – 21, [1] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР. Серыя памятак чытача). БА40767 * БА41505 * БА41506 Рецензия: Есакоў, А. Бібліяграфічныя даведнікі / А. Есакоў // Беларусь. – 1955. – № 6. – С. 30. 3Ок242
	Пятрусь Броўка: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Ватацы]. – Мінск: [Вучпедвыд БССР], 1954. – 18, [2] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР. Серыя памятак чытача). БА40768 * БА41109 * БА41110 Рецензия: Есакоў, А. Бібліяграфічныя даведнікі / А. Есакоў // Беларусь. – 1955. – № 6. – С. 30. 3Ок242
	Без уліку патрабаванняў чытачоў / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1954.– 16 кастр. Аб выданні твораў беларускай класікі ў Дзяржаўным выдавецтве БССР. 4Н//334
	Глубже отображать жизнь советского человека / Н. Ватаци // Правда. – 1954. – 14 дек. О советской художественной литературе. 4Н//1150
	Литература, любимая народом / Н. Ватаци // Сталинская молодёжь. – 1954. – 15 сент. О белорусской советской литературе. К третьему съезду писателей Беларуси. 4Н//642
1955
	Наспеўшае пытанне / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1955. – 26 лют. Аб рабоце беларускіх выдавецтваў. 4Н//1877
	Певец народных дум / Н. Ватаци // Сталинская молодёжь. – 1955. – 29 мая. К 50-летию со дня опубликования первого стихотворения Янки Купалы. 4Н//642
	Узбагацім фонд краязнаўчай літаратуры / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1955. – 16 ліп. Аб папаўненні фонда аддзела беларускай літаратуры і бібліяграфіі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі рэдкімі беларускімі выданнямі. 4Н//334
1956
	Выданне твораў М. Горкага / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1956. – 16 чэрв. 4Н//334
	На мовах народаў / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1956. – 17 сак. Аб перакладах кніг Кандрата Крапівы. 4Н//334
	На мовах народаў свету / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1956. – 15 верас. Аб перакладах твораў Якуба Коласа. 4Н//334
	Чаму не вывучаюцца мастацкія пераклады? / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1956. – 26 мая. Стан работы па перакладу мастацкай літаратуры ў Беларусі. 4Н//334
1957
	Белорусская литература: краткий рекомендательный указатель / Государственная библиотека СССР имени В. И. Ленина, Государственная библиотека БССР имени В. И. Ленина; [составитель Н. Б. Ватаци; научный редактор В. В. Борисенко]. – Москва: [б. и.], 1957. – 157, [1] с.: портр. БА53486 * АН319007 * БА119790 Рецензия: Варановіч, С. Новыя бібліяграфічныя даведнікі / С. Варановіч // Полымя. – 1959. – № 5. – С. 189–190. 3Ок1714
	Іван Шамякін: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар В. В. Барысенка]. – Мінск: Дзяржвыд БССР, 1957. – 23, [2] с.: іл. – (Серыя "Пісьменнікі БССР"). БА49493 * БА49782 * БА49783
	Міхась Лынькоў: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар В. В. Барысенка]. – Мінск: Дзяржвыд БССР, 1957. – 31, [2] с.: іл. – (Серыя "Пісьменнікі БССР"). БА48884 * БА49745 * БА49746 * БА146719
	Пятро Глебка: кароткі бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар В. В. Барысенка]. – Мінск: Дзяржвыд БССР, 1957. – 83, [1] с.: іл. – (Серыя "Пісьменнікі БССР"). БА49494 * БА144653
	Якуб Колас: да 75-годдзя з дня нараджэння: бібліяграфічная памятка / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар С. Г. Анісаў]. – Мінск: Выдавецтва ЦК КП Беларусі, 1957. – 56, [1] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР). БА52745 * БА52746
	Якуб Колас: памятка читателю / Н. Б. Ватаци; Государственная библиотека СССР имени В. И. Ленина, Государственная библиотека БССР имени В. И. Ленина. – Москва: [б. и.], 1957. – 24, [2] с., [1] л. портр. БА53057
	Янка Брыль: бібліяграфічная памятка чытача / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Ватацы; рэдактар В. Барысенка]. – Мінск: Дзяржвыд БССР, 1957. – 33, [2] с.: іл. – (Серыя "Пісьменнікі БССР"). БА49852 * БА50057
	Невядомыя творы Максіма Багдановіча / [уступны артыкул: Н. Ватацы, Н. Лапідус] // Полымя. – 1957. – № 5. – С. 155–162. 3ОК1714
	Юнацкія гады Максіма Багдановіча / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Маладосць. – 1957. – № 5. – С. 19–20.: іл. 3ОК54
	Максім Багдановіч аб чэшскім народзе / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Літаратура і мастацтва. – 1957. – 15 чэрв. Пра публіцыстычную дзейнасць пісьменніка. 4Н//334
	Пачэсная справа пісьменнікаў / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1957. – 13 лют. Пра падрыхтоўку да друку зборніка матэрыялаў пра жыццё і дзейнасць К. Чорнага. 4Н//334
	Шалашова, З. П. Янка Купала, 1882–1942: памятка читателю / З. П. Шалашова; [редактор Н. Б. Ватаци]; Государственная библиотека СССР имени В. И. Ленина, Государственная библиотека БССР имени В. И. Ленина. – Москва: [б. и.], 1957. – 33, [2] с., [1] л. портр. БА52543
1958
	Беларуская літаратура і работа з ёю ў масавых бібліятэках / Н. Ватацы; Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. – Мінск: [б. в.], 1958. – 45, [1] с. БА56812 * БА56813 * БА56814 Рецензия: Буран, В. Каштоўны дапаможнік / В. Буран // Літаратура і мастацтва. – 1958. – 26 крас. 4н//334
	Максім Багдановіч, 1907–1957: публікацыі твораў і літаратура аб ім / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1958. – 450 л. – Машынапіс.
	Паўлюк Трус: бібліяграфічная памятка / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы]. – Мінск: [б. в.], 1958. – 30, [1] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР). БА57773
	Пімен Панчанка: бібліяграфічная памятка / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы]. – Мінск: [б. в.], 1958. – 37, [1] с.: партр. – (Пісьменнікі БССР). БА57770 * БА57771 * БА57772
	Агульнымі намаганнямі / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1958. – 12 сак. Аб каардынацыі бібліяграфічнай работы ў рэспубліцы. 4Н//334
	Літаратуру трэба прапагандаваць / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1958. – 23 жн. Аб прапагандзе беларускай літаратуры ў навуковых і масавых бібліятэках рэспублікі. 4Н//334
	На беларускай мове / Н. Ватацы // Мінская праўда. – 1958. – 26 сак. Аб творах М. Горкага. 4Н//1877
	На ніве роднай культуры / Н. Ватацы, Ф. Мерына // Літаратура і мастацтва. – 1958. – 25 студз. Пра заслужанага дзеяча культуры БССР, дырэктара Государственной библиотеки БССР имени В. И. Ленина І. Б. Сіманоўскага. 4Н//334
	Невядомы тэкст Максіма Багдановіча / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1958. – 7 чэрв. Разглядаецца верш «Белым кветам адзета каліна», апублікаваны ў газеце «Наша ніва» за 23 лістапада 1912 года. 4Н//334
1959
	Міхась Лынькоў: да 60-годдзя з дня нараджэння: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Кніжная палата БССР, 1959. – 87, [2] с., [1] л. партр. – (Пісьменнікі БССР). БА61835 * 1БА368653
	Даты жыцця і творчасці Якуба Коласа / склала Н. Б. Ватацы // Якуб Колас: жыццё і творчасць: альбом / [складальнік Ю. Пшыркоў]. – Мінск, 1959. – С. 183–191. Ба61361К * Ба61362К * Ба61933К
	На беларускай і кітайскай мовах / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1959. – 30 верас. Аб перакладах твораў беларускіх і кітайскіх пісьменнікаў. 4Н//334
	На беларускай мове / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1959. – 6 чэрв. Пераклад твораў А. С. Пушкіна. 4Н//334
	На братніх мовах / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1959. – 9 верас. Аб перакладзе твораў латышскіх пісьменнікаў на беларускую мову. 4Н//334
	Патрабаванні чытача / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1959. – 27 чэрв. Аб прапагандзе беларускай літаратуры ў друку. 4Н//334
	Цікавая кніга пра Беларусь / Н. Саўчанка // Літаратура і мастацтва. – 1959. – 18 ліп. – Псеўданім Н. Саўчанка належыць Н. Ватацы. Пра кнігу «Революционное движение в Литве и Белоруссии 1905–1907 гг.» (Вильнюс, 1958). 4Н//334
	Цікавы даведнік / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1959. – 4 ліп. Аб бібліяграфічным даведніку «Творы савецкіх пісьменнікаў у перакладах на замежныя мовы» (М., 1958). 4Н//334
	Каштоўны даведнік / Н. Ватацы // Полымя. – 1959. – № 9. – С. 186. – Рэцэнзія на кнігу: Художня література, выдана на Украіні за 40 років, 1917–1957: бібліографічний покажчик. Ч. 1. – Харків: Книжна палата УРСР, 1958. – 439 с. 3ОК1714
	Прапаганда твораў беларускіх пісьменнікаў: (зборнік метадычных і бібліяграфічных матэрыялаў у дапамогу масавым бібліятэкам вобласці) / Маладзечанская абласная бібліятэка. – Маладзечна: [б. в.], 1959 (вокладка 1958). – 16, [2] с.: іл. Выкарыстаны матэрыялы паказальніка «Белорусская литература» (Москва, 1957), які склала Н. Б. Ватацы. БА59945 * БА59947
1960
	Кузьма Чорны і маладыя беларускія пісьменнікі / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Маладосць. – 1960. – № 6. – С. 59–61. 3ОК54
	Малавядомыя творы Кузьмы Чорнага: да 60-годдзя з дня нараджэння / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Маладосць. – 1960. – № 6. – С. 54–55.: іл. 3ОК54
	Ён ведаў Беларусь / Н. Ватацы, Ф. Куляшоў // Літаратура і мастацтва. – 1960. – 27 студз. Да 100-годдзя з дня нараджэння А. П. Чэхава. 4Н//334
	Пісьменнік і публіцыст / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Літаратура і мастацтва. – 1960. – 23 крас. Да 50-годдзя з дня смерці С. Палуяна. 4Н//334
	Талстой і беларускі народ / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Мінская праўда. – 1960. – 20 лістап. 4Н//1877
	Ул. Маякоўскі ў беларускім друку / Н. Саўчанка // Літаратура і мастацтва. – 1960. – 27 крас. – Псеўданім Н. Саўчанка належыць Н. Ватацы. 4Н//334
	Периодическая печать Белоруссии, 1817–1916 гг. = Перыядычны друк Беларусі, 1817–1916 гг.: библиографический указатель / Государственная библиотека БССР имени В. И. Ленина; [составил А. А. Сакольчик; редактор Н. Б. Ватаци]. – Минск: Книжная палата БССР, 1960. – 138 л. Ба64402К * Ба64403К * Ба72226К * Ба72227К * Ба72228К
1961
	Максім Багдановіч: да 70-годдзя з дня нараджэння: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Ватацы]. – Мінск: Выдавецтва газеты "Мінская праўда", 1961. – 75, [2] с., [1] л. партр.: іл. БА71883 Рэцэнзія: Аўгусціновіч, М. З якога разліку / М. Аўгусціновіч // Літаратура і мастацтва. – 1961. – 24 лістап. 4н//334
	Піліп Пестрак: бібліяграфічная памятка / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала Н. Б. Ватацы; рэдактар В. Бурносаў]. – Мінск: Кніжная палата БССР, 1961. – 30, [2] с., [1] л. партр. – (Пісьменнікі БССР). БА68889
	Шаўчэнка ў Беларусі / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Беларусь. – 1961. – № 3. – С. 16.: іл. 3ОК242
	Лапідус, Н. Гучаць яго песні на зямлі беларускай / Н. Лапідус, Н. Ватацы // Мінская праўда. – 1961. – 10 сак. Да 100-годдзя з дня смерці Т. Г. Шаўчэнкі. 4Н//1877
	Наш вялікі друг / Н. Саўчанка // Літаратура і мастацтва. – 1961. – 13 чэрв. – Псеўданім Н. Саўчанка належыць Н. Ватацы. Аб творах В. Бялінскага ў бібліятэках Беларусі. 4Н//334
	Нямецкая літаратура на беларускай мове / Н. Саўчанка // Літаратура і мастацтва. – 1961. – 10 кастр. – Псеўданім Н. Саўчанка належыць Н. Ватацы. 4Н//334
	Праявы даўняй дружбы / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1961. – 19 верас. Аб беларуска-польскіх літаратурных сувязях. 4Н//334
	У беларускім друку / Н. Саўчанка // Літаратура і мастацтва. – 1961. – 17 лістап. – Псеўданім Н. Саўчанка належыць Н. Ватацы. Аб дзейнасці М. Ламаносава ў творах беларускіх вучоных і М. Багдановіча. 4Н//334
	У газетах, часопісах, кнігах / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1961. – 8 снеж. Пра публікацыю літаратурнай спадчыны М. Багдановіча. 4Н//334
	Шевченко среди нас / Н. Ватаци, Н. Лапидус // Советская Белоруссия. – 1961. – 17 февр. К 100-летию со дня смерти. 4Н//620
1962
	Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі (1917–1960) = Художественная литература Советской Белоруссии (1917–1960): бібліяграфія асобных выданняў / Н. Б. Ватацы; Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. – Мінск: Дзяржвыд БССР, 1962. – 461, [1] с. БА75398 * 1БА377957 Рецензии: Багдановіч, М. Каштоўны даведнік / М. Багдановіч, І. Саламевіч // Звязда. – 1962. – 1 снеж. 4н//245 Буран, В. Бібліяграфічны дапаможнік / В. Буран // Настаўніцкая газета. – 1963. – 13 лют. 4н//421 Буран, В. А. Важный вклад в библиографию белорусской художественной литературы / В. А. Буран // Советская библиография. – 1963. – № 4. – С. 68–72. 3Ок253 Варановіч, С. Новы бібліяграфічны даведнік / Сцяпан Варановіч // Полымя. – 1963. – № 3. – С. 187–188. 3Ок1714 Крендель, Р. Н. Важное звено в системе пособий / Р. Н. Крендель // Советская библиография. – 1965. – № 6. – С. 52–66. 3Ок253 Марцінкоўскі, М. Цікавы даведнік / М. Марцінкоўскі // Літаратура і мастацтва. – 1963. – 8 лют. 4н//334
	Якуб Колас: да 80-годдзя з дня нараджэння: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна, Літаратурны музей Якуба Коласа АН БССР; [склалі: Н. Б. Ватацы, М. Пратасевіч, М. Базарэвіч]. – Мінск: [б. в.], 1962. – 186 с., [7] л. іл., факсім. БА75985 Рецензия: Мушынскі, М. Новае выданне даведніка / Міхась Мушынскі // Полымя. – 1963. – № 1. – С. 188–189. 3Ок1714
	Бурносов, В. Журналу «Полымя» сорок лет / В. Бурносов, Н. Ватаци // Нёман. – 1962. – № 6. – С. 134–137. 3ОК1467
	40 лет на библиотечной работе / В. Адамович, Ю. Бибилло, Н. Ватаци [и др.] // Советская библиография. – 1962. – № 2. – С. 96–98. К 70-летию со дня рождения заслуженного деятеля культуры БССР И. Б. Симановского. 3ОК253
	Говорит на разных языках / Н. Ватаци // Сельская газета. – 1962. – 6 июля. О передвижной купаловской выставке. 4Н//586
	На разных языках / Н. Ватаци // Сельская газета. – 1962. – 3 нояб. Об издании произведений Якуба Коласа. 4Н//586
	На розных мовах / Н. Ватацы // Голас Радзімы. – 1962. – Лістап. (№ 89). Аб выданні твораў Якуба Коласа. 4Н//157
	Папулярна, але няпоўна / Н. Саўчанка // Літаратура і мастацтва. – 1962. – 26 студз. – Рэцэнзія на кнігу: Максім Багдановіч: нарыс аб жыцці і творчасці / М. Барсток. – Мінск: Вучпедвыд БССР, 1961. – 54, [1] с.: фат. – Псеўданім Н. Саўчанка належыць Н. Ватацы. 4Н//334
	Да 80-годдзя з дня нараджэння Янкі Купалы (1882–1942): (метадычныя і бібліяграфічныя матэрыялы ў дапамогу бібліятэкам) / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склалі: Э. Н. Цыганкоў, З. У. Дзяканава; пад рэдакцыяй Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Дзяржбібліятэка БССР, 1962. – 24, [1] с., уключаючы вокладку. БА73808
	Прапаганда беларускай лiтаратуры ў масавай бiблiятэцы № 1 Кастрычнiцкага раёна г. Мiнска: з вопыту работы / Дзяржаўная бібліятэка імя У. І. Леніна, Мінскі гарадскі міжведамасны бібліятэчны савет; [Л. Фрыд, М. Масенжнік; рэдактары: Н. Ватацы, Л. Абуховіч]. – Мінск: [б. в.], 1962. – 8 с. БА76304
1963
	Кандрат Крапіва: бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; склала Н. Ватацы. – Мінск: Кніжная палата БССР, 1963. – 190, [1] с.: іл. БА80407 * АН428565 Рецензия: Буран, В. Даты і творы / В. Буран // Літаратура і мастацтва. – 1964. – 14 лют. 4н//334
	А. С. Пушкін і Беларусь: бібліяграфічны спіс / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1963. – 32 л. – Машынапіс (330 назв.).
	Т. Р. Шаўчэнка і Беларусь: (да 150-годдзя з дня нараджэння): бібліяграфічны спіс / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1963. – 16 л. – Машынапіс (171 назв.).
	Іван Мележ: кароткі бібліяграфічны даведнік / Дзяржаўная бібліятэка імя У. І. Леніна; [складальнік І. У. Смыкава; рэдактар Н. Б. Ватацы]. – Мінск: [б. в.], 1963. – 28, [1] с., [1] л. партр.: іл. БА79736
1964
	Беларускае літаратуразнаўства і крытыка (1945–1963) = Белорусское литературоведение и критика (1945–1963): бібліяграфія асобных выданняў / Н. Ватацы; Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. – Мінск: Кніжная палата БССР, 1964. – 190, [1] с.: факсім. БА85356 Рецензии: Бугаёў, Д. Здабыткі літаратуразнаўчай і крытычнай думкі / Дзмітры Бугаёў // Полымя. – 1965. – № 3. – С. 188–190. 3Ок1714 Буран, В. Прысвечана крытыцы / В. Буран // Літаратура і мастацтва. – 1965. – 2 сак. 4н//334 Крендель, Р. Н. Важное звено в системе пособий / Р. Н. Крендель // Советская библиография. – 1965. – № 6. – С. 52–66. 3Ок253 Розум, Н. Г. [Рецензия] / Н. Г. Розум // Советская библиография. – 1966. – № 3. – С. 73–74. 3Ок253
	Беларускі фальклор (1926–1963): кароткі бібліяграфічны даведнік / [складальнік І. У. Саламевіч; рэдактар Н. Б. Ватацы]. – Мінск: [б. в.], 1964. – 134, [1] с. БА82876 * 1БА343651
1965
	Гартны, Ц. За сваю волю, за волю краіны / Цішка Гартны; [аўтар уступнага слова Ніна Ватацы] // Полымя. – 1965. – № 12. – С. 10–45. 3ОК1714
	З сямейнага альбома Максіма Багдановіча / Н. Ватацы // Беларусь. – 1965. – № 8. – С. 27.: фат. 3ОК242
	Прапаганда беларускай літаратуры ў сельскіх і клубных бібліятэках: кансультацыя / Н. Б. Ватацы // Материалы трёхдневных городских и районных семинаров культпросветработников и секретарей комсомольских организаций на 1965 год: (библиотечная секция семинара сельских культпросветработников): I квартал. – Минск, 1965. – Л. [17–31]. Ба86422
	У пошуках спадчыны / Ніна Ватацы // Маладосць. – 1965. – № 2. – С. 124–135.: фат. 3ОК54
1966
	Беларуская савецкая драматургія, [1917–1965]: бібліяграфія / Н. Б. Ватацы; Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. – Мінск: Кніжная палата БССР, 1966 (выпускныя даныя 1967). – 275, [1] с. БА97101 Рецензии: Буран, В. Майстэрства бібліёграфа / В. Буран // Полымя. – 1968. – № 1. – С. 251–252. 3Ок1714 Пятровіч, С. Дас’е 552 п’ес / С. Пятровіч // Літаратура і мастацтва. – 1968. – 16 студз. 4н//334
	Певец родной земли / Н. Ватаци // Сельская газета. – 1966. – 9 дек. К 75-летию со дня рождения М. Богдановича. 4Н//586
	[Рецензия] / Н. Б. Ватацы, Е. М. Романович и Е. К. Юревич // Известия Академии наук СССР. Серия литературы и языка. – 1966. – Т. 25, вып. 2. – С. 156–159. – Библиографические ссылки в подстрочных примечаниях. – Рецензия на книгу: Славянское языкознание: библиографический указатель литературы, изданной в СССР с 1918 по 1960 гг. – Москва: Издательство Академии наук СССР, 1963. – Ч. 1: 1918–1955. – 341, [1] с.; Ч. 2: 1956–1960. – 448, [2] с. – На русском языке фамилия – Ватаци Н. Б. 3ОК108
1967
	Красуйся, горад стольны / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Мінская праўда. – 1967. – 25 чэрв. Адлюстраванне матэрыялаў пра Мінск у мастацкай літаратуры. 4Н//1877
	Там, дзе жыў Максім Багдановіч / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1967. – 20 студз. Аб святкаванні 75-годдзя з дня нараджэння М. Багдановіча ў Горкім. 4Н//334
	Каштоўны бібліяграфічны даведнік / Ніна Ватацы // Полымя. – 1967. – № 8. – С. 247–248. – Рэцэнзія на кнігу: Русские поэты XX века, 1900–1955: библиография / Ан. Тарасенков. – Москва: Советский писатель, 1966. – 484, [2] с.: фот. 3ОК1714
	Дзіцячая літаратура БССР: рэкамендацыйны паказальнік літаратуры, 1961–1965 / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна ; [складальнік З. У. Дзяканава; рэдактар Н. Б. Ватацы]. – Мінск: [б. в.], 1967. – 94, [2] с. БА96771 * БА97255
	Мастацкая літаратура народаў СССР у перакладзе на беларускую мову, 1917–1965 гг.: бібліяграфія / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [склала І. І. Фалькоўская; рэдактар Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Кніжная палата БССР, 1967. – 174, [1] с. БА98501 * БА134146 * БА98866
1968
	Максім Багдановіч: жыццё і творчасць: матэрыялы для выстаўкі ў школе / [складальнікі: Н. Ватацы, А. Лойка]. – Мінск: Народная асвета, 1968. – 8 с., 48 л.: іл. БА103321К
	Бібліяграфія / Ніна Ватацы // Максім Горкі і Беларусь: зборнік артыкулаў і ўспамінаў / [укладальнік Фёдар Куляшоў]. – Мінск, 1968. – С. 245–259. Адлюстраваны кнігі М. Горкага, выдадзеныя на Беларусі, літаратура аб жыцці і дзейнасці, крытыка-бібліяграфічныя і літаратурна-крытычныя працы. Ба99853
	«В 1917 году, вдали от родной Белоруссии, в Крыму...» / Н. Ватаци // В мире книг. – 1968. – № 1. – С. 46.: фот. Об обнаружении ценных документов, связанных с жизнью поэта М. Богдановича. 3ОК2185
	Пра казахска-беларускія літаратурныя сувязі / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1968. – 24 верас. Аб бібліяграфічным паказальніку «Казахские литературные связи (1917–1967 гг.)». 4Н//334
	Сведчанне братняй дружбы / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1968. – 17 снеж. Аб беларуска-украінскіх літаратурных сувязях. 4Н//334
1969
	Беларускія пісьменнікі – перакладчыкі ўкраінскай літаратуры: спіс літаратуры / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1969. – 100 л. – Машынапіс (1000 назв.).
	М. Ю. Лермантаў і Беларусь: бібліяграфічны спіс выданняў М. Ю. Лермантава і публікацыі іх у перыядычным друку, крытычных матэрыялаў аб творчасці / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1969. – 14 л. – Машынапіс (100 назв.).
	Наведванні Беларусі рускімі пісьменнікамі. Выказванні рускімі пісьменнікамі пра Беларусь і беларускую літаратуру: бібліяграфія / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1969. – 15 л. – Машынапіс (102 назв.).
	Брусаў і Максім Багдановіч / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1969. – 4 крас. Пра кнігу: Брусаўскія чытанні 1966 года (Ерэван, 1968). 4Н//334
	Ці друкаваўся «Слоўнік...» І. Грыгаровіча? / Н. Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1969. – 28 кастр. Разважанні наконт слоўніка беларускай мовы. 4Н//334
1970
	М. І. Някрасаў і Беларусь: спіс літаратуры / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1970. – 16 л. – Машынапіс (152 назв.).
1971
	Максім Горкі і Беларусь: бібліяграфічны спіс / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1971. – 35 л. – Машынапіс (399 назв.).
	Максім Танк: літаратура аб творчасці / складальнік Н. Б. Ватацы. – 1971. – 17 л. – Машынапіс (243 назв.).
	Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі (1961–1968) = Художественная литература Советской Белоруссии (1961–1968): бібліяграфія асобных выданняў / Н. Б. Ватацы; Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. – Мінск: Беларусь, 1971. – 356, [2] с. БА117524 * 1БА377958 * БА118288 Рецензия: Саламевіч, Я. Надзейны лоцман у кніжным моры / Янка Саламевіч // Полымя. – 1972. – № 10. – С. 239–243. 3Ок1714
	Всего легче и лучше / Н. Ватаци // Нёман. – 1971. – № 9. – С. 181–182. О переводе белорусской поэзии на языки народов СССР. 3ОК1467
	Лёгкіх шляхоў не шукаў / Ніна Ватацы // Маладосць. – 1971. – № 12. – С. 114–116. Штрыхі да партрэта М. Багдановіча. 3ОК54
	Слово о старшем брате / Н. Ватаци // Нёман. – 1971. – № 4. – С. 146–156. Переписка с Павлом Богдановичем. 3ОК1467
	Дзіцячая літаратура БССР: рэкамендацыйны паказальнік літаратуры, 1966–1970 гг. / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна; [складальнік З. У. Дзяканава; рэдактар Н. Б. Ватацы]. – Мінск: [б. в.], 1971. – 73, [1] с. БА116241 * БА116325
1972
	Сергей Есенин в белорусской печати: список литературы / составитель Н. Б. Ватацы. – 1972. – 4 л. – Машинопись (35 назв.).
	Гучаць на розных мовах / Н. Ватацы // Голас Радзімы. – 1972. – Лістап. (№ 46). – С. 5. Разглядаюцца творы Я. Коласа. 4Н//157
	Гучаць яго творы на розных мовах / Н. Ватацы // Звязда. – 1972. – 3 лістап. Да 90-годдзя з дня нараджэння Я. Коласа. 4Н//245
	Тут жыве мудрасць вякоў: Дзяржаўнай бібліятэцы БССР імя У. І. Леніна – 50 гадоў / Н. Ватацы; фота Д. Лупача // Звязда. – 1972. – 15 верас. З гісторыі Бібліятэкі. На здымку – Н. Б. Ватацы. 4Н//245
1973
	Адамович, В. С. Библиографическая деятельность Государственной библиотеки БССР им. В. И. Ленина и Книжной палаты БССР за 50 лет / В. С. Адамович, Н. Б. Ватаци // Советская библиография. – 1973. – № 1. – С. 13–25. – Библиографические ссылки в подстрочных примечаниях. 3ОК253
	Адамович, В. С. Библиографическая деятельность Государственной библиотеки БССР им. В. И. Ленина и Книжной палаты БССР за 50 лет / В. С. Адамович, Н. Б. Ватаци // 50-летие образования СССР и развитие библиотечного дела в Белоруссии: сборник научных работ / Государственная библиотека БССР им. В. И. Ленина. – Минск, 1973. – С. 100–119. – Библиографические ссылки в подстрочных примечаниях. Ба130654
	«Яна – выдумка маёй галавы...» / Ніна Ватацы // Маладосць. – 1973. – № 8. – С. 146–152.: іл. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Штрыхі да партрэта М. Багдановіча. 3ОК54
1975
	Шлях паэта: зборнік успамінаў і біяграфічных матэрыялаў пра Максіма Багдановіча / [складальнік Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1975. – 319 с., [6] л. іл., факсім.: іл. БА144472
	Максім Багдановіч – Валерыю Брусаву / Н. Б. Ватацы // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. – 1975. – № 1. – С. 41–43: іл. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Аб меркаваннях М. Багдановіча наконт вершаў А. С. Пушкіна. 3ОК1717
1976
	Сціпласць і дабрата / Ніна Ватацы // Пясняр мужнасці: кніга пра Пятра Глебку. – Мінск, 1976. – С. 52–53. Ба148156
1977
	Максім Багдановіч: паказальнік твораў, аўтографаў і крытычнай літаратуры / Н. Ватацы; Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна. – Мінск, 1977. – 155 с.: партр. БА150309 * 1БА343638 Рецензии: Лапідус, Н. “Кнігапіс” / Н. Лапідус // Літаратура і мастацтва. – 1977. – 29 крас. (№ 17). – С. 7. 4н //334 Саламевіч, Я. Усё пра Максіма Багдановіча / Янка Саламевіч // Полымя. – 1977. – № 9. – С. 245–248. 3Ок1714 Poźniak, T. [Recenzja] / Telesfor Poźniak // Slavia orientalis. – 1977. – Rocznik XXVI, № 4. – S. 497–498. 19ин1345
	Да святла новага жыцця: тэма рэвалюцыі ў беларускай прозе / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Вячэрні Мінск. – 1977. – 2 лістап. 4Н//2796
	Сила правды / Н. Ватаци // Знамя юности. – 1977. – 25 авг. О необходимости расширения сети библиотек, увеличения тиражей выпускаемых книг. 4Н//251
1978
	Лев Толстой и Белоруссия: (к 150-летию со дня рождения Л. Н. Толстого: материал в помощь лектору) / Н. Б. Ватаци, Н. И. Лапидус; Правление общества "Знание" Белорусской ССР, Правление Добровольного общества любителей книги Белорусской ССР. – Минск, 1978. – 21 с. БА158303 * БА158363 * 1БА286363
	Нязгаснае святло / Ніна Ватацы, Навум Лапідус // Полымя. – 1978. – № 9. – С. 213–221. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Да 150-годдзя з дня нараджэння Л. М. Талстога. 3ОК1714
	Ганаровы член Мінскай бібліятэкі / Н. Ватаці, Н. Лапідус // Вячэрні Мінск. – 1978. – 4 ліп. – На беларускай мове – Ватацы Н. Да 150-годдзя з дня нараджэння Л. М. Талстога. 4Н//2796
	Диалог с белорусским народом / Н. Ватаци, Н. Лапидус // Сельская газета. – 1978. – 15 авг. О письмах белорусских крестьян Л. Н. Толстому. 4Н//586
	Надрукавана ў Оршы / Н. Ватацы // Вячэрні Мінск. – 1978. – 8 верас. Пра апавяданне Л. М. Талстога «Упусціш агонь – не патушыш», якое выйшла асобным выданнем у 1918 г. 4Н//2796
	Няхамкін, С. Галоўная бібліятэка рэспублікі / С. Няхамкін // Літаратура і мастацтва. – 1978. – 24 лістап. (№ 47). – С. 11. Аб Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі, у т.л. пра аддзел беларускай літаратуры і бібліяграфіі расказвае Н. Б. Ватацы. 4Н//334
1979
	А. С. Пушкин и Белоруссия: (к 180-летию со дня рождения А. С. Пушкина: материал в помощь лектору) / Н. Б. Ватаци, Н. И. Лапидус; Правление общества "Знание" Белорусской ССР, Правление Добровольного общества любителей книги Белорусской ССР. – Минск, 1979. – 19 с. БА162596 * БА162597
	Дабрата / Ніна Ватацы // Святло яго душы: успаміны пра Міхася Лынькова / складальнікі: С. Лынькова-Куспіц, Ю. Пшыркоў. – Мінск, 1979. – С. 143–144. Ба163880 * Ба164376
	Дарэвалюцыйныя пераклады вершаў М. Багдановіча на польскую мову / Н. Б. Ватацы // Из истории белорусской библиографии и книжных фондов: сборник статей / Государственная библиотека БССР имени В. И. Ленина. – Минск, 1979. – С. 69–73. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Ба163422 * Ба162919
	Зноў пра Вераніку / Ніна Ватацы // Маладосць. – 1979. – № 1. – С. 166–173: іл. Меркаванні наконт правобраза Веранікі з аднайменнай паэмы М. Багдановіча ў асобе Г. Р. Какуевай. 3ОК54
	Кондратовская, М. Е. Личная библиотека Е. Ф. Карского в фондах Государственной библиотеки БССР имени В. И. Ленина / М. Е. Кондратовская, Н. Б. Ватаци // Из истории белорусской библиографии и книжных фондов: сборник статей / Государственная библиотека БССР имени В. И. Ленина. – Минск, 1979. – С. 5–14. – Библиографические ссылки в подстрочных примечаниях. Ба163422 * Ба162919
	Максім Багдановіч у дарэвалюцыйнай літаратурнай крытыцы: (бібліяграфічны агляд) / Н. Б. Ватацы // Из истории белорусской библиографии и книжных фондов: сборник статей. – Минск, 1979. – С. 53–68. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Ба163422 * Ба162919
	Слоўнік псеўданімаў беларускіх пісьменнікаў / Н. Ватацы, В. Дышыневіч // Літаратура і мастацтва. – 1979. – 8 чэрв. (№ 23). – С. 6. Аб неабходнасці выдання слоўніка. 4Н//334
1980
	Библиография / Н. Б. Ватацы // Белорусская ССР: краткая энциклопедия. – Минск, 1980. – Т. 3: Наука и научные учреждения. Техника и технология. Народное образование. Культурно-просветительные учреждения. Печать, телевидение, радиовещание. Здравоохранение. Физкультура и спорт. – С. 103–104. – На русском языке фамилия – Ватаци Н. Б. Ба171323 * Ба172196
	Бібліяграфія / Н. Б. Ватацы // Беларуская ССР: кароткая энцыклапедыя. – Мінск, 1980. – Т. 3: Навука і навуковыя ўстановы. Тэхніка і тэхналогія. Народная асвета. Культурна-асветныя ўстановы. Друк, тэлебачанне, радыёвяшчанне. Ахова здароўя. Фізкультура і спорт. – С. 118–119. Ба169778 * Ба169207 * Ба169674
	Биобиблиография / Н. Б. Ватацы // Белорусская ССР: краткая энциклопедия. – Минск, 1980. – Т. 3: Наука и научные учреждения. Техника и технология. Народное образование. Культурно-просветительные учреждения. Печать, телевидение, радиовещание. Здравоохранение. Физкультура и спорт. – С. 107. – На русском языке фамилия – Ватаци Н. Б. Ба171323 * Ба172196
	Біябібліяграфія / Н. Б. Ватацы // Беларуская ССР: кароткая энцыклапедыя. – Мінск, 1980. – Т. 3: Навука і навуковыя ўстановы. Тэхніка і тэхналогія. Народная асвета. Культурна-асветныя ўстановы. Друк, тэлебачанне, радыёвяшчанне. Ахова здароўя. Фізкультура і спорт. – С. 122. Ба169778 * Ба169207 * Ба169674
	Писать историю современности / Н. Б. Ватаци // Знамя юности. – 1980. – 27 мая. О роли литературы, печати в духовном обогащении, идейно-нравственном совершенствовании личности, о домашних библиотеках и использовании книг из них. 4Н//251
1981
	Песня Максіма / Ніна Ватацы. – Мінск: Рэдакцыя газеты "Голас Радзімы", 1981. – 58, [2] с.: іл. – (Бібліятэчка газеты "Голас Радзімы": ГР). БА173292 * БА173844 * 1БА68520
	Белорусский "экватор": путевая книга в шести тетрадях: [путешествующим от западной и восточной границы БССР до Минска]: / А. С. Дитлов [и др.]; при участии: О. Б. Бурака, Н. Б. Ватаци [и др.]. – Минск: Полымя, 1981. – 129 с., 135 с. – Книга-"перевертыш". БА175902 * БА176914
	Книжное ядро сельской библиотеки-филиала: методические рекомендации / Министерство культуры БССР, Государственная библиотека БССР им. В. И. Ленина; [составители: Н. Б. Ватаци и др.]. – Минск: Госбиблиотека БССР, 1981. – 60 с. БА173039 * БА173266 Рецензия: Маркина, А. В. Начало положено / А. В. Маркина // Советское библиотековедение. – 1983. – № 2. – С. 103–104. 3Ок2229
	Перыядычны друк Беларусі: [энцыклапедычны даведнік / В. С. Адамовіч і інш.; адказны рэдактар Н. І. Копысава]. – Мінск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, 1981. – 223 с.: факсім. – (Энцыклапедычная бібліятэчка "Беларусь"). Адным з аўтараў даведніка з’яўляецца Н. Б. Ватацы. БА174545 * БА175102 * 1БА281766 * БА174545
	«А сэрца ўсё імкне да бацькаўскага краю...» / Ніна Ватацы // Маладосць. – 1981. – № 6. – С. 171–178: іл. Новыя старонкі жыцця і творчасці М. Багдановіча. 3ОК54
	«Вянок» / Ніна Ватацы // Беларусь. – 1981. – № 11. – С. 16–17: іл. Да 90-годдзя з дня нараджэння М. Багдановіча. 3ОК242
	Яны ведалі паэта / Ніна Ватацы // Полымя. – 1981. – № 12. – С. 174–188. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Успаміны пра М. Багдановіча. 3ОК1714
	Паэт з легенды / Н. Ватацы // Настаўніцкая газета. – 1981. – 9 снеж. Матэрыялы аб жыцці і дзейнасці М. Багдановіча. 4Н//421
	У вянок Максіму / Ніна Ватацы // Голас Радзімы. – 1981. – 17 снеж. (№ 50). – С. 6–7. Даследаванне творчасці М. Багдановіча. 4Н//157
	Прыкрыя праблемы / Ніна Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1981. – 9 кастр. (№ 41). – С. 7. – Рэцэнзія на кнігу: Пісьменнікі Савецкай Беларусі: кароткі даведнік / складальнік А. К. Гардзіцкі. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1981. – 406, [1] с.: фат. 4Н//334
1982
	«Загляне сонца і ў наша аконца» / [Ватаци Н. Б.] // Книговедение: энциклопедический словарь. – Москва, 1982. – С. 184–185. О первом белорусском легальном издательском товариществе. 1ОК211626К
	«Наша нива» / [Ватаци Н. Б.] // Книговедение: энциклопедический словарь. – Москва, 1982. – С. 372. О белорусском издательстве «Наша ніва» (1907–1914 гг.). 1ОК211626К
	Эпимах-Шипилло Бронислав Игнатьевич / [Ватаци Н. Б.] // Книговедение: энциклопедический словарь. – Москва, 1982. – С. 611–612. О деятеле белорусской культуры, издателе, фальклористе, языковеде, литературоведе. 1ОК211626К
	Людзі і кнігі / Ніна Ватацы // Голас Радзімы. – 1982. – 30 верас. (№ 39). – С. 6. Аб Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі і яе сувязях з беларускімі пісьменнікамі. 4Н//157
1983
	Якуб Колас : да 100-годдзя з дня нараджэння: біябібліяграфічны паказальнік / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна, Літаратурны музей Якуба Коласа; [склалі: Н. Б. Ватацы і інш.]. – Мінск: Дзяржбібліятэка БССР, 1983. – 422 с.: іл., партр. БА188555 * БА187929
	Сіла сонечных промняў / [Ватацы Н. Б.; запісала] Дзіяна Чаркасава // Голас Радзімы. – 1983. – 2 чэрв. (№ 22). – С. 6–7. Н. Б. Ватацы расказвае пра свой жыццёвы шлях, прафесійную дзейнасць. 4Н//157
1984
	Аўтографы / Ніна Ватацы // Успаміны пра Цішку Гартнага. – Мінск, 1984. – С. 63–64. Пра рукапісы Ц. Гартнага, падораныя ім Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі. Ба193264 * Ба193583
	Бібіла Юлія Іосіфаўна / Н. Б. Ватацы // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. – Мінск, 1984. – Т. 1: Акапэла–Габелен. – С. 433–434. – Бібліяграфія: 6 назваў. 1Ба390148 * 1Ба390155 * 1Ба390157
	Бібліятэка Я. Ф. Карскага / Н. Б. Ватацы // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. – Мінск, 1984. – Т. 1: Акапэла–Габелен. – С. 442. 1Ба390148 * 1Ба390155 * 1Ба390157
	Лермантаў па-беларуску / Ніна Ватацы // Беларусь. – 1984. – № 10. – С. 22. Да 170-годдзя М. Ю. Лермантава. 3ОК242
	Глебка, П. Збор твораў: у 4 Т. / Пятро Глебка; [аўтар прадмовы А. Вялюгін; заўвагі Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1984–1986. Т. 1.: Вершы, балады і паэмы. – 1984. – 318, [1] c., [4] л. iл. БА196544 * БА197333
1985
	Насустрач юбілею / Ніна Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1985. – 11 кастр. (№ 41). – С. 15. Ліст у рэдакцыю. Пра падрыхтоўку да 100-годдзя з дня нараджэння М. Багдановіча. 4Н//334
	Беларуская Ясенініяна (1925–1984): бібліяграфічны паказальнік / Міністэрства культуры БССР, Дзяржаўная бібліятэка імя У. І. Леніна; складальнік Фрыдман У. М.; рэдактар Ватацы Н. Б. – Мінск: Дзяржбібліятэка БССР, 1985. – 74, [8] с.: іл. БА203991 * 1БА377960 Рэцэнзія: Кажамякін, Ц. Першая “Беларуская Ясенініяна” / Ц. Кажамякін // Гомельская праўда. – 1986. – 15 студз. 4н//1828
	Глебка, П. Збор твораў: у 4 Т. / Пятро Глебка; [аўтар прадмовы А. Вялюгін; заўвагі Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1984–1986. Т. 2: Балады, паэмы. – 1985. – 349, [2] с., [4] л. іл. БА201497 * БА201859
	Глебка, П. Збор твораў: у 4 Т. / Пятро Глебка; [аўтар прадмовы А. Вялюгін; заўвагі Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1984–1986. Т. 3: Драматычныя творы. – 1985. – 333, [1] с., [4] л. іл. БА202272 * БА202902
1986
	Шляхі: гісторыка-літаратурныя артыкулы / Н. Б. Ватацы. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1986. – 172, [1] с., [8] л. іл. БА206906 * БА207747 Рецензии: Бабей, В. І паўстае вобраз паэта... / В. Бабей // Мінская праўда. – 1986. – 17 верас. 4н//1877 Островцов, С. Легких дорог не искал / С. Островцов // Гродненская правда. – 1987. – 7 янв. 4н//1829 Сидоревич, А. Штрихи к портрету Максима Книжника / Анатоль Сидоревич // Нёман. – 1987. – № 4. – С. 165–167. 3Ок1467 Ягоўдзік, У. Асоба, дакумент, вобраз / Уладзімір Ягоўдзік // Полымя. – 1987. – № 1. – С. 215–217. 3Ок1714
	Выданні на беларускай мове, XIX – пачатак XX ст. = Издания на белорусском языке, XIX – начало XX в. / [аўтар прадмовы Н. Б. Ватацы] // Кніга Беларусі, 1517–1917 = Книга Белоруссии, 1517–1917: зводны каталог. – Мінск, 1986. – С. 193–272. – Тэкст прадмовы паралельны на беларускай, рускай мовах. Ба206784 * Ба207078
	Яшчэ раз пра эпісталярый А. Я. Багдановіча / Ніна Ватацы // Полымя. – 1986. – № 5. – С. 181–185. – Бібліяграфічныя спасылкі ў падрадковых заўвагах. Пра бацьку М. Багдановіча. 3ОК1714
	Шамякін, І. На строме жыцця / Іван Шамякін, Ніна Ватацы; [запісала А. Стулава] // Вячэрні Мінск. – 1986. – 22 крас. Аб беларускай літаратуры разважаюць напярэдадні з’езда пісьменнікаў дэлегаты, сярод якіх – Н. Б. Ватацы. 4Н//1877
	Глебка, П. Збор твораў: у 4 Т. / Пятро Глебка; [аўтар прадмовы А. Вялюгін; заўвагі Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1984–1986. Т. 4: Артыкулы, дзённік, "мая анкета". – 1986. – 349, [2] c., [4] л. іл. БА205410 * БА206259
	Кніга Беларусі (1517–1917) = Книга Белоруссии (1517–1917): зводны каталог / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна, Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; [складальнікі: Г. Я. Галенчанка, Т. В. Непарожная, Т. К. Радзевіч; навуковыя рэдактары: С. Х. Александровіч, Н. Б. Ватацы, І. П. Хаўратовіч]. – Мінск: БелСЭ, 1986. – 614, [1] с., [12] л. іл. БА206784 * БА207078
	Ніл Гілевіч: (метадычныя рэкамендацыі па прапагандзе творчасці пісьменніка) / Дзяржаўная бібліятэка БССР імя У. І. Леніна, Добраахвотнае таварыства аматараў кнігі БССР; [складальнік М. Р. Розум; рэдактар Н. Б. Ватацы]. – Мінск: Дзяржбібліятэка БССР, 1986. – 24 с. – (Сучасныя беларускія пісьменнікі). 1БА129223
1987
	Загадка Багдановіча / Ніна Ватацы // Звязда. – 1987. – 24 мая. Аб творчасці М. Багдановіча. 4Н//245
1988
	Белорусская литература: рекомендательный библиографический справочник / Государственная библиотека СССР им. В. И. Ленина, Государственная библиотека БССР им. В. И. Ленина; [авторы-составители: Н. Б. Ватаци, М. А. Коваленко, Р. Ф. Сипакова; научный редактор М. И. Мушинский]. – Москва: Книжная палата, 1988. – 255, [1] с.: портр. БА218599
	Белорусский "экватор": путевая книга-беседа в 6 тетрадях о путешествии по земле белорусской в полосе, примыкающей к автомобильной магистрали Москва-Брест от 456-го км до границы страны / [А. С. Дитлов, Н. Б. Ватаци и др.; художник Н. А. Петкун; фотографы: В. С. Брейтман, А. С. Дитлов]. – 2-е изд., дополненное и переработанное. – Минск: Полымя, 1988. – 326, [2] с.: цв. ил. БА224389
1989
	Бацька паэта / Ніна Ватацы // Голас Радзімы. – 1989. – 2 сак. (№ 9). – С. 6. Пра беларускага этнографа А. Я. Багдановіча. 4Н//157
1991
	Ватацы, Н. Б. Пісьменнікі і вучоныя пра Дзяржаўную бібліятэку БССР імя У. І. Леніна, сшытак агульны з выпісамі цытат / Ватацы Н. Б. ― Мінск, [1991]. – 96 с.
1992
	Зберагала памяць пра Максіма... / Ніна Ватацы // Літаратура і мастацтва. – 1992. – 24 ліп. (№ 30). – С. 12. Да 80-годдзя з дня нараджэння стрыечнай пляменніцы М. Багдановіча Н. Г. Кунцэвіч. 4Н//334
1993
	Беларуская драматургія, 1966–1986: бібліяграфічны даведнік / Нацыянальная бібліятэка Беларусі; [складальнік Н. Б. Ватацы; навуковы рэдактар Т. Я. Гаробчанка]. – Мінск: НББ, 1993. – 445, [1] с., уключаючы вокладку. 1БА45669 * 1БА45670 * 1БА46130 * 1БА46131 * 1БА46132 Рецензии: Марціновіч, А. Дакладна, усеахопна / Алесь Марціновіч // Тэатральная Беларусь. – 1995. – № 3. – С. 59–60. 3Ок2492 Тарасенка, К. Бібліяграфія... ды не сумна / К. Тарасенка // Літаратура і мастацтва. – 1995. – 10 сак. (№ 10). – С. 6–7. 4н//334
1994
	Голас вясны далёкай: Паўлюк Трус ва ўспамінах, лістах, артыкулах, вершах / [складальнікі: Н. Б. Ватацы, Я. І. Садоўскі]. – Мінск: Мастацкая літаратура, 1994. – 205, [2] с., [4] л. iл. 1БА27468 * 1БА27469 * 1БА29404 * 1БА29405 * 1БА29406
1996
	«Не трэба нічога перапісваць...» / Ніна Барысаўна Ватацы; запісаў Віталь Скалабан // Культура. – 1996. – 14–20 лют. (№ 7). – С. 13. З успамінаў Н. Б. Ватацы пра М. М. Улашчыка. 4Н//323

Литература о жизни и деятельности Н.Б. Ватаци

Документы из музейных и архивных хранилищ

Фотогалерея