З 7 жніўня па 10 верасня ў зале дакументаў міжнародных арганізацый (пам. 207g) ладзіцца выстаўка “Карэнныя народы ў XXI стагоддзі”, прымеркаваная да Міжнароднага дня карэнных народаў свету.

Гэты Дзень быў абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН 23 снежня 1994 г. (рэзалюцыя 49/214) і штогод адзначаецца 9 жніўня. Гэта дата з’яўляецца першым днём пасяджэння Рабочай групы ААН па карэнным насельніцтве Падкамісіі па падтрымцы і абароне праў чалавека.

Мэта абвешчанага ААН Дня карэнных народаў свету заключаецца ва ўмацаванні міжнароднага супрацоўніцтва для рашэння праблем, якія стаяць перад карэннымі народамі у такіх галінах, як правы чалавека, навакольнае асяроддзе, развіццё, адукацыя і ахова здароўя.

Рашэнне пра абвяшчэнне 9 жніўня Міжнародным днём карэнных народаў свету стала адной з першых сімвалічных акцый пачатага 10 снежня 1994 года Міжнароднага дзесяцігоддзя карэнных народаў свету (1994–2004). Першае Міжнароднае дзесяцігоддзе дапамагло больш выразна пачуць голас карэнных народаў ва ўсім свеце і павысіць увагу да іх праблем.

28 ліпеня 2000 года Эканамічным і сацыяльным саветам (ЭКАСАС) быў створаны Пастаянны форум па праблемах карэнных народаў, які ўпершыню даў ім права сустракацца ў рамках ААН.

Карэнныя народы адрозніваюцца выключнай разнастайнасцю – прыкладна ў 90 краінахналічваецца 5 000 розных груп карэннага насельніцтва. Карэнныя народы, а гэта каля 370 мільёнаў чалавек, складаюць звыш 5 працэнтаў насельніцтва планеты. Усе разам яны з’яўляюцца захавальнікамі каштоўнай культурнай спадчыны, якая можа хутка знікнуць. Карэнныя народы сутыкаюцца са шматлікімі праблемамі, спрабуючы захаваць сваю самабытнасць, свае традыцыі і звычаі, таму ААН заклікае актыўней змагацца за прызнанне і ўмацаванне іх права распараджацца сваёй інтэлектуальнай уласнасцю і дапамагаць ім абараняць і развіваць сваю культурную спадчыну і традыцыйныя веды, а таксама атрымліваць справядлівую ўзнагароду за іх выкарыстанне.

У 2004 годзе ЭКАСАС прыняў рашэнне аб абвяшчэнні другога Міжнароднага дзесяцігоддзя на 2005–2014 гады, тэмай якога з’яўляецца “Партнёрства ў імя дзеянняў і годнасці”.

Мэтай другога Дзесяцігоддзя з’яўляецца далейшае ўмацаванне міжнароднага супрацоўніцтва ў рашэнні праблем, якія стаяць перад карэннымі народамі ў такіх галінах, як культура, адукацыя, ахова здароўя, правы чалавека, навакольнае асяроддзе, сацыяльнае і эканамічнае развіццё, з дапамогай арыентаваных на практычныя дзеянні праграм і канкрэтных праектаў і павелічэння тэхнічнай дапамогі.

Важнай і доўгачаканай перамогай аб’яднаных намаганняў карэнных народаў свету з’яўляецца прыняцце Генеральнай Асамблеяй ААН Дэкларацыі аб правах карэнных народаў свету – найважнейшага для карэнных народаў дакумента ў якасці агульнапрызнанай нормы міжнароднага права. 13 верасня 2007 года быў завершаны больш як 24-гадовы перыяд работы над Дэкларацыяй. Яна надае асаблівае значэнне правам карэнных народаў падтрымліваць і ўмацоўваць свае супольніцтвы, культуры і традыцыі, а таксама доўжыць іх развіццё згодна з іх уласнымі запатрабаваннямі і памкненнямі. Дэкларацыя забараняе дыскрымінацыю ў адносінах да карэнных народаў і падтрымлівае іх поўны і эфектыўны ўдзел ва ўсіх пытаннях, якія іх датычацца, таксама як і іх права жыць адасоблена і эканамічна і сацыяльна развівацца па сваім меркаванні.

Прапанаваная чытачам выстаўка налічвае каля 60 дакументаў, вялікую частку якіх складаюць дакументы міжнародных арганізацый (ААН, ЮНЕСКА, Сусветнага банка і інш.) на рускай і англійскай мовах: кнігі, перыядычныя выданні, мімеаграфаваныя матэрыялы ААН.

Экспазіцыя ўключае наступныя тэматычныя раздзелы:

Міжнародныя стандарты і нацыянальныя заканадаўствы ў галіне абароны і падтрымкі праў чалавека ў карэнных народаў.
Карэнныя народы – захавальнікі культурнай разнастайнасці, біяразнастайнасці і нематэрыяльнай культурнай спадчыны.
Навакольнае асяроддзе, сацыяльнае і эканамічнае развіццё карэнных народаў.
Асноўныя адукацыйныя праграмы і шляхі рашэння праблем, якія стаяць перад карэннымі народамі ў галіне аховы здароўя.

Выстаўка прызначана для шырокага круга чытачоў, якія цікавяцца пытаннямі этнаграфіі, культуры, дэмаграфіі.

Карысныя спасылкі