Антон Паўлавіч Чэхаў

29 студзеня 2015 года спаўняецца 155 гадоў Антону Паўлавічу Чэхаву (1860–1904) – чалавеку, здабыў славу не толькі рускай, але і сусветнай літаратуры.

Яго тварэнні – гэта люстэрка, у якім чалавек пазнае сябе. У рамках невялікага апавядання А.П. Чэхаў паказваў складаны свет людскіх узаемаадносін, нешматлікімі словамі апісваў прыроду ва ўсёй яе разнастайнасці і прыгажосці. Справядліва Леў Талстой параўнаў чэхаўскі стыль з работай мастака-імпрэсіяніста: “...Ён кідае як быццам бязладна словамі і, як мастак-імпрэсіяніст, дасягае сваімі мазкамі дзівосных вынікаў".

Юбілейная кніжная выстаўка “Мастак жыцця” налічвае звыш 100 дакументаў і складаецца з трох тэматычных раздзелаў.

Раздзел “Літаратурны вернісаж” змяшчае рарытэтны першы том Поўнага збору сачыненняў (прыжыццёвае выданне 1903 г.), Поўны збор сачыненняў (1974–1980), выбраныя творы, збор драматычных твораў, выданні асобных апавяданняў, п’ес, вадэвіляў; перапіску, пераклады твораў А.П. Чэхава на беларускую, украінскую, англійскую і іншыя мовы.

Мастацкія адкрыцці Антона Паўлавіча аказалі велізарны ўплыў на літаратуру і тэатр ХХ ст., а яго творы сталі неад’емнай часткай сусветнага тэатральнага рэпертуара. Улавіць асобы эмацыянальны тон чэхаўскіх п’ес і перадаць яго на сцэне аказалася складанай задачай. Маскоўскі мастацкі тэатр стаў лепшым інтэрпрэтатарам твораў Чэхава. 17 снежня 1898 г. адбылася трыўмфальная прэм’ера чэхаўскай “Чайки”. Розныя аспекты тэатральнай дзейнасці Чэхава асветлены ў выданнях падраздзела “Палёт «Чайки»”.

Цікавасць да твораў Чэхава, аспрэчваючы яго ўласнае меркаванне пра тое, што пра яго забудуцца праз гадоў сем, дагэтуль вялікі. Біяграфію Чэхава працягваюць даследаваць, аб яго творчасці спрачаюцца. У раздзеле “Эцюды пра творчасць” прадстаўлены як сталыя традыцыйнымі погляды на літаратурную спадчыну Чэхава, так і свежыя падыходы да вывучэння светаўспрымання і выдатнага таленту пісьменніка. Экспазіцыя змяшчае неперыядычную серыю навуковых прац “Чэхавіяна”, якая выдаецца з 1990 г. чэхаўскай камісіяй Савета па гісторыі сусветнай культуры Расійскай акадэміі навук.

Геніяльнасць Чэхава ў тым, што яго апавяданням і п’есам дадзена існаваць у часе ў якасці не гістарычных рэліквій, а жывых спадарожнікаў чалавецтва, адлюстроўваючыся ў зменлівай свядомасці новых пакаленняў і адлюстроўваючы іх змены ў сабе.

Апошні раздзел выстаўкі “Існы ў часе” змяшчае выданні, якія апавядаюць пра адораную сям’ю пісьменніка, пра значныя вехі жыцця Чэхава, пра навакольную рэчаіснасць яго часу і знакамітых сучаснікаў, зборнікі навуковых работ, бібліяграфію прац пра А.П. Чэхава.

Выстаўка будзе цікавай як спецыялістам, так і аматарам рускай славеснасці.