Дэмакратыя: вытокі і сучаснасць

З 11 па 30 верасня ў зале дакументаў міжнародных арганізацый (2-гі паверх, пам. 207g) ладзіцца кніжная выстаўка “Дэмакратыя: вытокі і сучаснасць”, прысвечаная Міжнароднаму дню дэмакратыі.

Гэты Дзень быў абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН 8 лістапада 2007 года (рэзалюцыя № A/RES/62/7) і штогод адзначаецца 15 верасня. Дата прымеркавана да 20-й гадавіны першай міжнароднай канферэнцыі новых і адноўленых дэмакратый, якая адзначалася ў 2008 годзе.

Слова “дэмакратыя” паходзіць ад двух старажытнагрэцкіх слоў, якія абазначаюць “народ” і “ўлада”, і традыцыйна перакладаецца як “улада народа”. Пад гэтым тэрмінам маецца на ўвазе палітычны рэжым, у аснове якога ляжыць метад калектыўнага прыняцця рашэнняў з роўным уздзеяннем удзельнікаў на вынік працэсу або на яго істотныя стадыі. Дэмакратыя заснавана на свабодным волевыяўленні народа і цесна звязана з забеспячэннем правапарадку і ажыццяўленнем праў і асноўных свабод чалавека. Яна адносіцца да ўніверсальных і непадзельных асноўных агульначалавечых каштоўнасцей і прынцыпаў і важная не толькі сама па сабе – гэта яшчэ і магутны фактар, які стымулюе сацыяльна-эканамічны прагрэс і падтрыманне міжнароднага міру і бяспекі.

У прынятай рэзалюцыі адзначаецца, што ўсе сусветныя дэмакратыі маюць агульныя рысы, аднак адзінай мадэлі дэмакратыі, якая зададзена якой-небудзь дзяржавай, не існуе і быць не можа.

Міжнародны дзень дэмакратыі з’яўляецца добрай падставай звярнуць увагу на стан дэмакратыі ў свеце. Дэмакратыя – гэта не толькі мэта, але і працэс, і толькі пры поўным удзеле і падтрымцы міжнароднай супольнасці, дзяржаўных органаў улады, грамадства і асобных грамадзян ідэалы дэмакратыі можна ажыццявіць для кожнага чалавека ў кожным кутку свету.

Дзейнасць Арганізацыі Аб’яднаных Нацый у падтрымку намаганняў урадаў па падтрымцы і ўмацаванні дэмакратыі ажыццяўляецца ў адпаведнасці са Статутам ААН і толькі па пэўнай просьбе адпаведных дзяржаў-членаў.

ААН падтрымлівае свабодныя і справядлівыя выбары, стымулюе ўдзел грамадзянскага супольніцтва ў жыцці краін і спрыяе ўстанаўленню дыялогу ў тых выпадках, калі бакі заходзяць у тупік у выніку спрэчнага галасавання. Арганізацыя Аб’яднаных Нацый выступае ў ролі пасрэдніка ў складаных палітычных сітуацыях з мэтай папярэдзіць канфлікты і спрыяе стварэнню падсправаздачных механізмаў забеспячэння бяспекі ў постканфліктныя перыяды. Яна накіроўвае экспертаў для садзейнічання ўмацаванню вяршэнства закона, стварэння шматпартыйных структур і фарміравання эфектыўнай і падсправаздачнай дзяржаўнай адміністрацыі.

Ва ўсіх гэтых намаганнях Арганізацыя Аб’яднаных Нацый не імкнецца экспартаваць або падтрымліваць якую-небудзь пэўную нацыянальную або рэгіянальную мадэль дэмакратыі. Яна зыходзіць з таго разумення, што дэмакратычныя ідэалы вынікаюць з філасофій і традыцый усіх раёнаў свету, што эфектыўнае дэмакратычнае кіраванне спрыяе павышэнню якасці жыцця людзей ва ўсім свеце і што дэмакратыя з’яўляецца асновай трывалага міру, бяспекі і развіцці.

Прапанаваная чытачам экспазіцыя налічвае каля 70 дакументаў, вялікую частку якіх складаюць дакументы міжнародных арганізацый (ААН, Еўрапейскага саюза, Савета Еўропы і інш.) на рускай, англійскай і нямецкай мовах: кнігі, перыядычныя выданні, мімеаграфаваныя матэрыялы ААН, брашуры, буклеты.

Выстаўка ўключае наступныя тэматычныя раздзелы:

• Сучасная дэмакратыя: асноўныя прынцыпы і механізмы.
• Развіццё дэмакратыі ў розных краінах свету.
• Нацыянальная дзяржава і дэмакратычная сістэма.
• Дэмакратыя і правы чалавека.

Выстаўка прызначана для палітолагаў, работнікаў дзяржаўнай улады і мясцовага самакіравання, членаў выбарчых камісій, прадстаўнікоў праваахоўных органаў, а таксама для суддзяў, адвакатаў, выкладчыкаў і студэнтаў вышэйшых навучальных устаноў.

Карысныя спасылкі

• Міжнародны дзень дэмакратыі
• Вярхоўны камісар ААН па правах чалавека
  • Дэмакратыя і правы чалавека*
• Дэпартамент па палітычных пытаннях*
  • Аддзел па аказанні дапамогі ў правядзенні выбараў*
• Навукова-даследчы інствтут сацыяльнага развіцця пры Арганізацыі Аб’яднаных Нацый
  • Дэмакратыя, праўленне і матэрыяльны дабрабыт*
• Праграма развіцця ААН
  • Cадзейнічанне дэмакратычнаму кіраванню*
• Фонд дэмакратыі ААН*

Дакументы

• Дырэктыўная запіска Генеральнага сакратара па дэмакратыі
• Рэзалюцыя 62/7 Генеральнай Асамблеі аб абвяшчэнні Дня
• Падтрымка сістэмай Арганізацыі Аб’яднаных Нацый намаганняў урадаў па развіцці і ўмацаванні новых або адроджаных дэмакратый
• Умацаванне ролі Арганізацыі Аб’яднаных Нацый у павышэнні эфектыўнасці прынцыпа перыядычных і сапраўдных выбараў і садзейнічанні дэмакратызацыі
• Рэзалюцыі ГА па падтрымцы сістэмай Арганізацыі Аб’яднаных Нацый намаганняў урадаў па развіцці і умацаванні новых або адроджаных дэмакратый