22 снежня ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі адбыўся круглы стол “Кнігі і людзі”, прымеркаваны да 100-годдзя з дня нараджэння пісьменніка, літаратуразнаўца, краязнаўца, педагога Сцяпана Александровіча.
У мерапрыемстве прынялі ўдзел айчынныя літаратуразнаўцы, гісторыкі, выкладчыкі, бібліятэкары, прадстаўнікі татарскай супольнасці, а таксама многія зацікаўленыя кніжнымі і літаратурнымі традыцыямі Беларусі.
З прывітальным словам да прысутных звярнуўся намеснік генеральнага дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, кандыдат культуралогіі Алесь Суша.
Блок выступленняў, прысвечаных уласным успамінам родных і сваякоў С. Александровіча, адкрыў ганаровы госць – былы муфтый мусульман Беларусі Ісмаіл Александровіч. У яго пранікнёным выкананні прагучалі словы першай суры Карана, якімі беларускія татары здаўна ўзгадваюць сваіх нябожчыкаў. Менавіта гэтыя словы ўратавалі Сцяпана Александровіча падчас знаходжання ў палоне ў перыяд Вялікай Айчыннай вайны.
Асабістымі ўспамінамі пра С.Х. Александровіча як педагога, згадкамі пра яго працы, якія найбольш уразілі, падзяліўся загадчык кафедры гісторыі беларускай літаратуры філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, доктар філалагічных навук, прафесар Алесь Бельскі.
Тэму сваяцкіх сувязей роду Александровічаў з іншымі татарскімі родамі працягнуў муфтый рэспубліканскага рэлігійнага аб’яднання “Духоўнае ўпраўленне мусульман у Рэспубліцы Беларусь” Алі Варановіч.
Дацэнт кафедры гісторыі беларускай літаратуры філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, кандыдат філалагічных навук Ігар Запрудскі звярнуў увагу на даследаванне С. Александровічам спадчыны Ф. Багушэвіча і падкрэсліў унёсак навукоўца ў галіну багушэвічазнаўства. Старшы навуковы супрацоўнік Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы дзяржаўнай установы “Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі”, кандыдат філалагічных навук Аляксандр Бараноўскі ўзгадаў пра працу юбіляра ў Акадэміі навук Беларускай ССР.
Шэраг дакладаў быў прысвечаны ўшанаванню памяці пісьменніка: захаванню і асэнсаванню яго спадчыны, выданню кніг, стварэнню віртуальных рэсурсаў. Адмыслова да 100-годдзя з дня нараджэння было падрыхтавана выданне яго твораў у серыі “Беларускі кнігазбор”, пра што паведамілі аўтар аднайменнага праекта, галоўны рэдактар выдавецтва “Беларускі кнігазбор” Кастусь Цвірка і аўтар прадмовы да гэтай кнігі Язэп Янушкевіч.
Даведацца пра думкі і планы пісьменніка, наблізіцца да яго асобы атрымалася, дзякуючы выступленню Разаліі Александровіч-Туфкрэа, магістра філалогіі, метадыста Нацыянальнага інстытута адукацыі, якая прадставіла фрагменты са шматгадовай перапіскі Сцяпана Александровіча з Мацеем Канапацкім.
Цёплыя словы пра ўраджэнца роднага краю і ўшанаванне яго спадчыны прагучалі ад загадчыка аддзела абслугоўвання і інфармацыі Копыльскай раённай бібліятэкі імя Анатоля Астрэйкі Ірыны Пятровіч. А загадчык навукова-даследчага аддзела бібліяграфіі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Ірына Градоўкіна распавяла пра тое, як асоба і спадчына пісьменніка сёння папулярызуецца праз інфармацыйныя рэсурсы бібліятэкі.
Адным з ганаровых гасцей мерапрыемства стаў Максат Авезаў, кіраўнік апарата муфтыята Мусульманскага рэлігійнага аб’яднання ў Рэспубліцы Беларусь. Ён падзяліўся цікавымі планамі і мерапрыемствамі, якія будуць арганізаваны ў гонар С.Х. Александровіча мінскай мячэццю, а таксама планамі па збіранні і захаванні спадчыны беларускіх татар. Кандыдат гістарычных навук, прафесар кафедры гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі Рэспубліканскага інстытута вышэйшай школы, дацэнт Алёна Любая таксама паведаміла пра гісторыю развіцця татарскай супольнасці на Беларусі.
Напрыканцы сустрэчы Вольга Шугаева, бібліятэкар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, прэзентавала выстаўку “Слова – багацце”, якую можна наведаць у зале беларускай літаратуры (пам. 205) да 2 студзеня 2022 г.
Мерапрыемства дапамагло выявіць асноўную праблему – недастатковае даследаванне і асэнсаванне спадчыны Сцяпана Александровіча, неабходнасць перавыдання прац юбіляра. Гэта застаецца справай будучыні, задачай, што стаіць перад сучаснымі даследчыкамі, бо яго духоўная прысутнасць адчуваецца і сёння.
Матэрыял пададзены навукова-даследчым аддзелам кнігазнаўства і інфармацыйна аналітычным аддзелам.
