28 жніўня напярэдадні Дня ведаў і Дня беларускага пісьменства ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі адбылася прэзентацыя факсімільнага выдання першага “Буквара”.
Важнай падзеяй 2018 года стала завяршэнне міжнароднага навуковага выдавецкага праекта па факсімільным узнаўленні першага “Буквара”. Кніга была выдадзена ў 1618 годзе ў друкарні Віленскага праваслаўнага брацтва Святога Духа ў Еўе. Усяго захавалася два асобнікі 1618 года. Адна з кніг была вывезена брытанскім калекцыянерам у Лондан у пачатку XVII стагоддзя. Сёння гэты кніжны помнік захоўваецца ў Бібліятэцы Мідл Тэмпл у Вялікабрытаніі. Другі асобнік знаходзіцца ў Каралеўскай бібліятэцы Даніі. На радзіме не засталося ніводнага выдання: як часта адбываецца з навучальнымі дапаможнікамі – іх проста “зачыталі да дзірак”.
“Буквар” створаны на царкоўнаславянскай мове. Выданне вельмі рэдкае, яго практычна ніхто з даследчыкаў не вывучаў. Дзякуючы садзейнічанню брытанскіх беларусістаў, выкладчыкаў Лонданскага ўніверсітэта, у 2015 г. Нацыянальная бібліятэка атрымала магчымасць пазнаёміцца з каштоўным помнікам і дэталёва вывучыць яго.
Факсіміле ўключае поўнакаляровае высакаякаснае ўзнаўленне “Буквара” памерам з арыгінал з захаваннем усіх дэфектаў і паметак, таксама пераклад на сучасную мову і вынікі гісторыка-культурнага даследавання. Еўеўскі “Буквар” – кніга невялікая, кампактная і зручная для навучання. На 26 аркушах, або 52 старонках, кожная літара кірылічнага алфавіта надрукавана паўуставам. Знешняя аздоба яе нагадвае віленскія выданні Францыска Скарыны. Даследаванне апублікавана на беларускай, рускай і англійскай мовах, дзякуючы чаму з духоўным багаццем Беларусі зможа пазнаёміцца і сусветнае грамадства.
Акрамя адукацыйных задач, “Буквар” быў прызначаны для патрэб выхавання, якое ў той час грунтавалася на хрысціянскай сістэме каштоўнасцей. Менавіта з гэтай мэтай ў якасці важных тэкстаў для чытання ў склад яго ўключаны малітвы, рэлігійныя гімны, сімвал веры, Божыя запаветы, пропаведзі, пералік добрых якасцей чалавека і яго грахоў.
Першы “Буквар” – адзіны ў сваім родзе помнік асветніцкай думкі Беларусі, найбольш ранні друкаваны дапаможнік для пачатковага навучання грамаце. Выданне раскрывае ўсю значнасць і ўнікальнасць помніка і заклікана садзейнічаць папулярызацыі найлепшых узораў кніжнай культуры беларускага народа, захаванню яго духоўнай спадчыны.
З прывітальным словам выступіў дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Раман Матульскі. Ён паведаміў пра гісторыю буквара і выказаў шчырую падзяку партнёрам за рэалізацыю праекта.
Таксама ва ўрачыстасцях узялі ўдзел першы намеснік міністра культуры Рэспублікі Беларусь Ірына Дрыга, дырэктар Нацыянальнага інстытута адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Валянціна Гінчук, намеснік дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі па навуковай рабоце і выдавецкай дзейнасці Алесь Суша. Партнёры праекта – намеснік старшыні праўлення Беларускага банка развіцця і рэканструкцыі “Белінвестбанк” Андрэй Сакірка і галоўны банкір Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцця Аляксандр Яўсейчык – падкрэслілі важнасць падобных праграм па ўзнаўленні культурнай і кніжнай спадчыны і ўпэўнілі, што і ў далейшым банкаўскія арганізацыі будуць імкнуцца падтрымліваць падобныя праекты.
Сапраўдным упрыгожаннем мерапрыемства сталі выступленні маленькіх таленавітых артыстаў, якія падаравалі ўсім прысутным свае вершы, песні, танцы і добры настрой.
Буквар – гэта сапраўдная азбука жыцця. З буквара пачынаецца шлях да ведаў. Сёння па кнігах з такой назвай вучацца ў многіх краінах свету. Дадзены маштабны праект закліканы зрабіць першы “Буквар” даступным для шырокай аўдыторыі і прадэманстраваць паважлівае стаўленне да культурнай спадчыны нашага народа.
Факсімільнае выданне будзе цікавым вучоным, работнікам адукацыі, культуры, усім, хто шануе духоўную і кніжную спадчыну Беларусі.
Партнёрамі праекта выступілі: Бібліятэка Ганаровага таварыства Мідл Тэмпл у Лондане, Пасольства Рэспублікі Беларусь у Злучаным Каралеўстве Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі, Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, Міжнародная асацыяцыя беларусістаў, Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Еўрапейскі банк рэканструкцыі і развіцця, Беларускі банк развіцця і рэканструкцыі “Белінвестбанк”.
Глядзіце таксама пра прэзентацыю факсіміле, выдадзенага да 400-годдзя “Буквара”, у сюжэтах тэлеканалаў і нашым фотарэпартажы:
