Мара прайсці малавядомымі ці зусім невядомымі дарогамі і сцяжынкамі Янкі Купалы можа ажыццявіцца.
Так лічыць журналіст і фотакарэспандэнт газеты “Звязда” Анатоль Кляшчук:
– Акрамя славутых мясцін і дарог да іх, існуе і безліч амаль забытых куткоў. Амаль зніклых. Нагода наспела сама сабою: налета будзе адзначацца 130-годдзе песняра. Сапраўды, калі Вязынку ў нас ведаюць усе, Ляўкі, Яхімоўшчыну і Харужанцы з Акопамі – некаторыя, дык пра Айчызну, Рубеж, Моцеўшчыну, Здарэнне і шмат іншых колішніх хутароў, паселішчаў ды ўрочышчаў, упэўнены, многія нават не чулі.
Нядаўна давялося пачуць ад старэйшых жыхароў вёскі Харужанцы: “Да 80-х гадоў ніхто ў нас пра Купалу не ўзгадваў. Касілі сена і ў Акопах, і ў іншых урочышчах, а пра паэта не казалі. Пакуль не справілі 100-гадовы юбілей”. Падумалася тады: як хутка ў нас усё забываецца! Тут жа цякло такое незвычайнае жыццё!
На Лагойшчыне ёсць некалькі вёсак з гэтай назвай. Але Селішча, якое ў лёсе Купалы было самай трагічнай старонкай, знаходзіцца паміж вёскамі Вялікія і Малыя Бясяды, недалёка ад скрыжавання на Аскрышава.
Селішча – гэта і калыска Купалы-паэта. Менавіта тут ён напісаў свой самы першы верш у жыцці (няхай сабе і на польскай мове), які прысвяціў сястры.Перад намі поле, на якім калісьці праліваў пот бацька Купалы – Дамінік Ануфрыевіч Луцэвіч. Апошняе поле яго жыцця.
У Селішча Луцэвічы пераехалі ў 1895-м. Вясною 1902-га ва ўзросце 56 гадоў тут памёр бацька. Янку ішоў дваццаты год. Увосень здараецца яшчэ большая бяда: літаральна за тыдзень паміраюць дзве малодшыя сястры і брат. Чатыры смерці за адзін год – занадта вялікая страта для адной сям’і. Зямлю, узятую ў арэнду, трэба было даглядаць, і Янка застаецца на гаспадарцы за старэйшага.
Родных ён пахаваў у вёсцы Корань – за 20 кіламетраў ад Селішча. Дарога на могілкі вяла праз Янушкавічы, Гайну, Слабаду. Трагедыя абудзіла ў душы маладога паэта сумныя думкі. “Мая доля, дык вось доля, каб ты лопнула была!” – узгадваюцца радкі першага верша Купалы на беларускай мове.
–З Селішча Купала часта хадзіў у Малыя Бясяды ў маёнтак пана Чаховіча па кнігі, бо там была добрая бібліятэка, – успамінаў колішні тутэйшы жыхар Ф. Гінтаўт.
Падрабязней: газета "Звязда"
