З 14 студзеня па 9 лютага ў зале дакументаў міжнародных арганізацый (2-гі паверх, пам. 207g) праходзіць кніжная выстаўка “Халакост: свету памятаць завяшчаем…”, прысвечаная Міжнароднаму дню памяці ахвяр Халакоста.
Гэты Дзень быў абвешчаны 1 лістапада 2005 года рашэннем Генеральнай Асамблеі ААН (рэзалюцыя 60/7) і штогод адзначаецца 27 студзеня.
Дата памятнага дня абрана невыпадкова – 27 студзеня 1945 года Савецкая армія вызваліла найбуйнейшы нацысцкі лагер смерці Асвенцым-Біркенау (Польшча), у якім загінула, па розных ацэнках, ад 1,5 да 4 мільёнаў чалавек.
Слова “Халакост” (Holocaust) у перакладзе са старажытнагрэчаскай holocaustosis азначае “ўсёспальванне”, “знішчэнне агнём”, “ахвярапрынашэнне”. Упершыню тэрмін быў выкарыстаны будучым лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міру пісьменнікам Элі Візелем (нарадз. 1928) як сімвал газавых камер і крэматорыяў у лагерах знішчэння. Сёння пад гэтым тэрмінам разумеюць масавае вынішчэнне розных сацыяльных і этнічных груп пад час існавання нацысцкай Германіі.
Халакост з’яўляўся жахлівай спробай нацыстаў поўнасцю вынішчыць яўрэйскі народ. Гітлераўцы здолелі стварыць маштабную, добра адладжаную сістэму па знішчэнні людзей, якая амаль ніколі не давала збояў. Бесперабойна функцыянавалі гета, канцэнтрацыйныя лагеры, ствараліся незлічоныя спісы патэнцыяльных ахвяр.
Халакост па праве можа быць названы адным з самых жахлівых і недаравальных злачынстваў, якія калісьці былі здзейснены чалавецтвам. Сёння ўжо вельмі цяжка гаварыць пра дакладныя лічбы ахвяр Халакосту. Агульнапрынятымі лічацца даныя пра шэсць мільёнаў загубленых лёсаў. Гэты лік фігураваў у абвінаваўчых заключэннях Нюрнбергскага працэсу. Шэсць мільёнаў – гэта толькі сухія лічбы. Гора нельга вымераць. За гэтымі лічбамі крыецца боль, адчай, зламаныя жыцці.
Халакост, які прывёў да знішчэння адной трэці яўрэйскага народа і велізарнага ліку прадстаўнікоў другіх меншасцей, будзе заўсёды служыць засцярогай аб небяспеках, якія ўтойваюць у сабе нянавісць, фанатызм, расізм і забабоны.
Халакост стаў паваротным момантам у гісторыі, які падштурхнуў свет сказаць: “Больш ніколі!”. У студзені 2005 года дзяржавы – члены Арганізацыі Аб’яднаных Нацый склікалі гістарычную па сваім значэнні спецыяльную сесію Генеральнай Асамблеі, каб адзначыць шасцідзясятую гадавіну вызвалення вязняў нацысцкіх канцэнтрацыйных лагераў. На гэтай сесіі дзяржавы-члены пацвердзілі сваю прыхільнасць прынцыпу “Ніколі больш” і адзначылі важную ролю і адказнасць Арганізацыі Аб’яднаных Нацый у справе захавання памяці пра Халакост. На гэтай сесіі было прапанавана заснаваць праграму асветніцкай дзейнасці “Халакост і ААН”, каб урокі Халакосту назаўжды захаваліся ў памяці наступных пакаленняў і спрыялі прадухіленню актаў генацыду ў будучым.
Праграма была заснавана Генеральнай Асамблеяй у 2006 годзе і актыўна супрацоўнічае з партнёрамі па ўсім свеце, праводзіць міжнародныя кампаніі, семінары, арганізуе прагляд кінафільмаў, праводзіць выстаўкі дакументаў і матэрыялаў пра Халакост у штаб-кватэры ААН у Нью-Ёрку, рыхтуе вучэбныя матэрыялы для педагогаў і студэнтаў. Кульмінацыяй работы Праграмы становіцца штогадовае правядзенне па ўсім свеце Міжнароднага дня памяці ахвяр Халакосту 27 студзеня.
Праграма пра Халакост цесна супрацоўнічае з тымі, хто перажыў Халакост, каб іх галасы былі пачутыя і гучалі як папярэджанне аб наступствах антысемітызму і іншых форм дыскрымінацыі. Выкананне гэтай адказнай працы становіцца ўсё больш надзённай задачай, паколькі радзеюць шэрагі тых, хто перажыў Халакост, і назіраецца трывожны рост ва ўсім свеце ліку актаў антысемітызму, адмаўлення Халакосту, расізму і рэлігійнай нецярпімасці.
Прапанаваная чытачам выстаўка налічвае звыш 50 дакументаў на рускай, нямецкай і англійскай мовах: кнігі, перыядычныя выданні, брашуры, буклеты. Сярод іх – гістарычныя, дакументальныя, мемуарныя дакументы, закліканыя служыць таму, каб урокі Халакосту былі ўлічаны і захаваны ў памяці будучых пакаленняў.
Выстаўка будзе цікавай гісторыкам, спецыялістам у галіне міжнароднага права, сусветнай палітыкі, міжнародных адносін і праў чалавека, а таксама студэнтам, магістрантам, выкладчыкам.
Карысныя спасылкі
- Міжнародны дзень памяці ахвяр Халакосту
- Брашура "Халакост і Арганізацыя Аб’яднаных Нацый: праграма асветніцкай дзейнасці"
- Пасяджэнне Генеральнай Асамблеі па рэзалюцыі "Адмаўленне Халакосту" (A/RES/61/255 ) [Архіў вэб-трансляцыі >>] (26 студзеня 2007 года)
- 28-я спецыяльная сесія Генеральнай Асамблеі "Святкаванне шасцідзясятай гадавіны вызвалення нацысцкіх канцэнтрацыйных лагераў"(24 студзеня 2005 года)
Дакументы
- Рэзалюцыя Генеральнай Асамблеі "Адмаўленне Халакосту" (26 студзеня 2007 года)
- Рэзалюцыя ЮНЕСКА "Памяць пра Халакост" (2007 год)
- Рэзалюцыя Генеральнай Асамблеі "Памяць пра Халакост" (1 лістапада 2005 года)
- Даклад Сусветнай канферэнцыі па барацьбе супраць расізму, расавай дыскрымінацыі, ксенафобіі і звязанай з імі нецярпімасці (Дурбан, 31 жніўня – 8 верасня 2001 года)
- Міжнародная канвенцыя аб ліквідацыі ўсіх форм расавай дыскрымінацыі (21 снежня 1965 года)
- Прынцыпы міжнароднага супрацоўніцтва ў адносінах да выяўлення, арышту, выдачы і пакарання асоб, вінаватых у ваенных злачынствах і злачынствах супраць чалавецтва (3 снежня 1973 года)
- Канвенцыя аб непрымянімасці тэрміну даўнасці да ваенных злачынстваў і злачынстваў супраць чалавецтва (26 лістапада 1968 года)
- Канвенцыя па папярэджанні і пакаранні злачынства генацыду (9 снежня 1948 года)
- Дадатковыя дэкларацыі і канвенцыі па тэме
 |
 |
 |
 |
